Qazaqstandyqtar qandaı kólikti tańdaıdy?

Qoǵam • 07 Qarasha, 2019

Qazaqstandyqtar qandaı kólikti tańdaıdy?

Avtokóliktiń qýaty qozǵaltqysh kólemine táýeldi ekeni belgili. Qozǵaltqyshynyń qýaty joǵary bolsa, temir tulpar da jelisti, júrdek bolmaq. Sáıkesinshe kólemdi qozǵaltqyshtardyń jaǵatyn otynynyń kólemi de kóbirek jáne salyq mólsherlemesi de joǵary, eń bastysy, bul kólik qunyna da tikeleı áser etedi.

Egemen Qazaqstan

Jýyrda Freedom Finance Insurance saqtandyrý kompanııasynyń mamandary júrgizgen zertteý barysynda elimizdiń qaı aýmaǵynda avtokóliktiń kóbirek ekeni jáne qazaqstandyqtardyń negizinen qandaı kólemdegi qozǵaltqyshty tańdaıtyny anyqtaldy.

Statıstıka komıtetiniń málimeti boıynsha, 2019 jyldyń tamyz aıynda Qazaqstanda 3 698 309 avtokólik tirkelgen. Bul ótken jylmen salystyrǵanda, 5,5%-ǵa kem. Eń kóp avtokólik Almaty oblysynda tirkeldi. Búginde Jetisý jerinde 489 294 kólik júıtkip júr. Al ekinshi orynda – Almaty qalasy. Alataýdyń baýraıyndaǵy alyp shahar kóshelerinde kúndelikti qala turǵyndaryna tıesili 466 886 kólik jolǵa shyǵady. Úzdikter úshtiginiń sońynda Shyǵys Qazaqstan oblysy tur. Onda 296 080 avtomashına tirkelgen.

Nazar aýdaratyn dúnıe, elimizdegi avtomashınalardyń shyǵarylǵan merzimi kóbinese 10 jyldan astam ýaqytty quraıdy. Bul – 64,8%-ǵa teń. 3 jyl men 7 jyl aralyǵynda shyqqan mashınalar sany múldem az, tirkelgen kólikterdiń jalpy sanyna shaqqanda bar bolǵany – 15,7%-dy quraıdy. Al shyǵarylǵan jyly 3 jyldan aspaıtyn kólikter sany elimizde tipti az – 10,4%.

Kólik qozǵaltqyshtarynyń kólemi lıtrmen nemese tekshe santımetrmen ólshenedi. Freedom Finance Insurance zertteýleri nátıjesinde, qazaqstandyq avtokólik ıeleriniń kóbisi qozǵaltqysh kólemi

1 500-2 myń tekshe santımetrdi quraıtyn kólikterdi tańdaıtyny belgili boldy. Qazaqstanda mundaı qozǵaltqysh kólemi bar avtokólik sany – 1 711 633, bul tirkelgen barlyq mashınalar sanynyń jartysyn quraıdy (46,3%). Atalǵan qozǵaltqysh kólemi bar kóliktiń kóbi Aqmola (217 459), Aqtóbe (173 652) jáne Atyraý oblystarynda (141 520 avtomashına) tirkelgen. Sondaı-aq tanymaldylyǵy boıynsha ekinshi orynda – qozǵaltqysh kólemi 1100-1500 tekshe santımetrdi quraıtyn avtokólikter ekeni anyqtaldy. Elimizde bul sanattaǵy avtokólikter sany – 667 951 (18,1%). Osy kólemdegi kólikterdi kóbinese Aqmola (77 855), Almaty (72 989) jáne Jambyl (64 221) oblystarynyń turǵyndary ıelenedi. Álbette, atalǵan qozǵaltqysh kólemi bar avtokólikter qala ishinde paıdalanýǵa óte qolaıly. Sebebi qaladaǵy avtokólik ıelerine mashınanyń qýaty emes, otyn jaǵý shyǵysy mańyzdy. Tanymaldylyǵy boıynsha úshinshi orynda – qozǵaltqysh kólemi 2 myń – 2 500 tekshe santımetrge deıingi avtokólikter quraıdy. Statıstıka komıtetiniń málimeti boıynsha, avtokólik ıeleriniń 16,7%-y atalǵan kólemdegi qozǵaltqyshqa ıe mashınalardy tańdaıdy. Bul negizinen Aqmola oblysynda (104 066), Aqtóbe oblysynda (96 189) jáne Batys Qazaqstan oblysynda (48 002) keńinen taralǵan. Eń az taralǵan qozǵaltqysh kóleminiń úsh túri: 3 myń – 4 myń tekshe santımetr (3,3%), 4 myń – 10 myń tekshe santımetr (1,9%) jáne 1 100 tekshe santımetrge deıingi (1,3%) kólikter. Zertteý barysynda orta statıstıkalyq qazaqstandyq kólik ıesi qozǵaltqysh kólemi shamamen 1 100 ben 2 500 tekshe santımetr aralyǵyndaǵy mashınany tańdaıtyny anyqtaldy. Mundaı qozǵaltqysh kólemi bar mashınalar qalada júrýge jaıly jáne únemdi bolyp shyqty.

Sondaı-aq qozǵaltqysh úlgisi men kólemi avtokólikterdiń dárejesin baıqatatyn synybyna da áser etetinin aıtýǵa bolady. Jeńil avtokólikter qozǵaltqysh kólemine sáıkes bes synypqa bólinedi:

Yqshamlıtrajdy nemese shaǵyn-avtomobıl (1 200 tekshe santımetrge deıin).
Shaǵyn synyp (1 200 – 1 800 tekshe santımetrge deıin).
Ortasha synyp (1 800 – 3 500 tekshe santımetrge deıin).
Sport avtomashınalary (3 500 tekshe santımetrden bastap).
Joǵary synypty avtomashınalar (ártúrli kólemdi).

«Qozǵaltqysh kólemi otyn shyǵysyna jáne avtokólik qunyna áser etedi. Kóliktiń qozǵaltqyshy neǵurlym qýatty bolsa baǵasy da qundy. Odan basqa, keıbir elderde, bul saqtandyrý qunyna da yqpal etedi. Mysaly, Reseıde mindetti avtosaqtandyrý polısin resimdeý kezinde qymbatqa túsýi yqtımal. Qazaqstandy alatyn bolsaq, OGPO polısin resimdeý barysynda, qozǵaltqysh kólemi eskerilmeıdi. Demek, keıbir saqtandyrý kompanııalary, KASKO erikti avtosaqtandyrý polısin resimdeý kezinde atalǵan faktordy eskerýi múmkin», dep túsindiredi Freedom Finance Insurance saqtandyrý kompanııasy.