Bilim ordasy jas ǵalymdardyń basyn qosty

S. Amanjolov atyndaǵy Shy­ǵys Qazaqstan memlekettik ýnıver­sıtetinde Táýelsizdiktiń 20 jyl­dy­ǵyna arnalǵan «Postın­dýs­trı­al­dyq álem: ǵylym Shyǵys pen Ba­tys suhbatynda» atty halyq­ara­lyq jastar forýmy bolyp ótti. Shekaralas elder – Qazaqstan, Reseı, Mońǵolııa, Qytaı joǵary oqý oryndarynyń jas ǵalym­da­ry, sonymen qatar, Ýkraına, Italııa, Shotlandııa, Polsha, Germanııa, Izraıl jáne Túrkııa elderinen kelgen ókilder eki kún boıy ın­nova­sııa­lyq formalardy damytý, ǵylymı bastamalar men joba­lar­dy da­my­tý týraly pikir almasty. Is-sharanyń birinshi kúni shetel delegasııasynyń Abaı eskertkishine gúl shoqtaryn qoıý rási­mi­nen bastaldy. Budan soń S. Amanjolov atyndaǵy ShQMÝ-dyń №5 ǵımaratyndaǵy akt zalynda «Altaı – bizdiń ortaq úıimiz» atty Qazaqstan, Reseı, Mońǵolııa jáne Qy­taı joǵary oqý oryndary ǵy­ly­­m­ı jetistikteriniń kórmesi, so­ny­­men qatar, atalmysh forýmy­nyń plenarlyq otyrysy bolyp ótti. Otyrysta oblystyq máslı­hat­tyń hatshysy Vasılıı Ahaev, Reseıdegi Altaı ólkesi gýberna­to­ry­nyń orynbasary Borıs Ların, Qazaqstan-Amerıkan erkin ýnı­ver­sıtetiniń prezıdenti Erejep Mámbetqazıev jáne basqalar sóz sóıledi. – Qytaı men Qazaqstan baı­lanys tamyryn tereńnen tartqan kórshi elder. Eki el qatynasynyń damýyna búginde barlyq jaǵdaı jasalǵan. Biz ekonomıkalyq tur­ǵy­da ǵana emes, mádenı jáne rýhanı turǵyda da aqshamen ól­sheý­ge kelmeıtin nátıjelerge qol jet­kizemiz dep oılaımyn. Barsha­laryńyzdy elimizge kelýge, ózara tájirıbe jáne ǵylym almasýǵa shaqyramyn, – dedi osy jıynda sóılegen Qytaıdyń Qulja qala­syn­daǵy Ile pedagogıkalyq ıns­tı­týtynyń rektory Serijan Uǵy­baıuly. Osydan keıin kezek ǵylymı baıandamalarǵa berildi. Reseılik zertteýshiler Dmıtrıı Chınahov, Vıktor Markov, Andreı Ivanov, sondaı-aq otandyq ǵalymdar Qýa­nysh Bekmaǵanbetov pen Almıra Jylqashynova Altaıdyń ekono­mı­kalyq, týrıstik, óndiristik, má­denı ári ǵylymı áleýetin art­ty­rýdyń ózindik joldaryn usyndy. S.Amanjolov atyndaǵy ShQMÝ rektory, fılologııa ǵylymda­ry­nyń doktory, professor Beıbit Mamraevtyń aıtýynsha, Shyǵys­tyń baıyrǵy bilim ordasy osy kúnderi kórshiles elderdiń jas ǵalymdary úshin suhbat alańyna aınalyp otyr. Altaı jasta­ry­nyń ǵylymǵa aıryqsha qyzyǵý­shy­lyq tanytyp otyrǵany qýan-tady. Eýrazııalyq ýnıversıtetter qaýymdastyǵy aıasynda ótken bul forýmda dástúrli jáne qalpyna keletin energııa kózderi, ekologııa jáne bıotehnologııa, aqparattyq jáne telekommýnıkasııalyq tehnologııalar jáne taǵy da basqa ǵylymnyń keleshegi zor ba­ǵyt­tary boıynsha dóńgelek ústelder, sheberlik synyptary uıym­das­ty­ryldy. Forým sheńberinde «Úlken Al­taı aýmaǵyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyq: dástúr jáne bo­la­shaq» atty stýdentterdiń 9-shy halyqaralyq jazǵy mektebi óz jumysyna kiristi. Basqosýlar barysynda ynty­maqtastyq týraly birqatar memorandýmdar men kelisimderge qol qoıyldy. Atap aıtsaq, ShQMÝ men Ile pedınstıtýty Qytaıdyń Qulja qalasynda Abaı ortaly­ǵyn qurý jóninde ýaǵdalasty. Os­yn­daı ortalyq qazir Reseıdiń Pol­zýnov atyndaǵy tehnıkalyq ýnıversıtetinde (Altaı ólkesi) ta­bysty jumys isteýde. Qatysý­shylardyń pikirinshe, Eýrazııa qur­­lyǵyndaǵy elderdiń ındýs­trııa­lyq, ǵylymı-tehnologııalyq damý deńgeıi ártúrli, mine, osy máseleni sheshý úshin ǵylymdaǵy ıntegrasııalyq úderisterdi ny­ǵaı­tý qajet. Shyǵys pen Batys osy turǵyda bir-birin tolyq­ty­ryp otyrýy tıis. – О́skemenge alǵash ret kelip otyrmyn. Qala óte ádemi eken. Keleshekte osyndaı jıyn, fo­rým­dardyń jıi-jıi ótkizilip tur­ǵany jón. Sizderdiń stýdentte­rińiz, oqytýshylaryńyz Mońǵo­lııaǵa, bizdiń jaqtyń stýdentteri men ustazdary osynda kelip, bir-birimizben tájirıbe almassaq, or­yndy bolar edi, – deıdi Mońǵo­lııadaǵy Hobda ýnıversıteti Ba­ıan-О́lgeı bólimshesiniń stýdenti Amanjol Túgelbaıuly. Forým kelesi kúni jalǵasyp, atap aıtsaq, ýnıversıtettiń bas ǵımaratynda «Kendi Altaı «es­ki­dástúrlileriniń» tili, mádenıeti men ádet-ǵuryptary» atty ýnı­ver­sıtetaralyq dóńgelek ústel otyrysy ótti. Sonymen birge shah­mattan, voleıbol men fýtboldan joldastyq kezdesýler, sheberlik synyptary uıymdasty­ryl­dy. Forýmnyń ekinshi kúni S. Aman­jolov atyndaǵy ShQMÝ rek­tory Beıbit Mamraev, Ile pe­dagogı­ka­lyq ınstıtýtynyń (Qy­taı) rek­to­ry Serijan Uǵybaıuly Abaı ortalyǵyn kórshi mem­le­kettiń jo­ǵary oqý ornynda qu­ryp, qazaq halqynyń tarıhy, má­denıeti men tilin tereń meńgerý jóninde yn­tymaqtas­tyq­qa qol qoıdy. Forým qarary qabyldanyp, onda ShQMÝ-dyń jas ǵalym­dar­dyń Eýrazııalyq klýbyn qurý ıdeıa­sy qoldaý tapty. Ońdasyn ELÝBAI, О́skemen.