S. Amanjolov atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetinde Táýelsizdiktiń 20 jyldyǵyna arnalǵan «Postındýstrıaldyq álem: ǵylym Shyǵys pen Batys suhbatynda» atty halyqaralyq jastar forýmy bolyp ótti.
Shekaralas elder – Qazaqstan, Reseı, Mońǵolııa, Qytaı joǵary oqý oryndarynyń jas ǵalymdary, sonymen qatar, Ýkraına, Italııa, Shotlandııa, Polsha, Germanııa, Izraıl jáne Túrkııa elderinen kelgen ókilder eki kún boıy ınnovasııalyq formalardy damytý, ǵylymı bastamalar men jobalardy damytý týraly pikir almasty.
Is-sharanyń birinshi kúni shetel delegasııasynyń Abaı eskertkishine gúl shoqtaryn qoıý rásiminen bastaldy. Budan soń S. Amanjolov atyndaǵy ShQMÝ-dyń №5 ǵımaratyndaǵy akt zalynda «Altaı – bizdiń ortaq úıimiz» atty Qazaqstan, Reseı, Mońǵolııa jáne Qytaı joǵary oqý oryndary ǵylymı jetistikteriniń kórmesi, sonymen qatar, atalmysh forýmynyń plenarlyq otyrysy bolyp ótti. Otyrysta oblystyq máslıhattyń hatshysy Vasılıı Ahaev, Reseıdegi Altaı ólkesi gýbernatorynyń orynbasary Borıs Ların, Qazaqstan-Amerıkan erkin ýnıversıtetiniń prezıdenti Erejep Mámbetqazıev jáne basqalar sóz sóıledi.
– Qytaı men Qazaqstan baılanys tamyryn tereńnen tartqan kórshi elder. Eki el qatynasynyń damýyna búginde barlyq jaǵdaı jasalǵan. Biz ekonomıkalyq turǵyda ǵana emes, mádenı jáne rýhanı turǵyda da aqshamen ólsheýge kelmeıtin nátıjelerge qol jetkizemiz dep oılaımyn. Barshalaryńyzdy elimizge kelýge, ózara tájirıbe jáne ǵylym almasýǵa shaqyramyn, – dedi osy jıynda sóılegen Qytaıdyń Qulja qalasyndaǵy Ile pedagogıkalyq ınstıtýtynyń rektory Serijan Uǵybaıuly.
Osydan keıin kezek ǵylymı baıandamalarǵa berildi. Reseılik zertteýshiler Dmıtrıı Chınahov, Vıktor Markov, Andreı Ivanov, sondaı-aq otandyq ǵalymdar Qýanysh Bekmaǵanbetov pen Almıra Jylqashynova Altaıdyń ekonomıkalyq, týrıstik, óndiristik, mádenı ári ǵylymı áleýetin arttyrýdyń ózindik joldaryn usyndy.
S.Amanjolov atyndaǵy ShQMÝ rektory, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Beıbit Mamraevtyń aıtýynsha, Shyǵystyń baıyrǵy bilim ordasy osy kúnderi kórshiles elderdiń jas ǵalymdary úshin suhbat alańyna aınalyp otyr. Altaı jastarynyń ǵylymǵa aıryqsha qyzyǵýshylyq tanytyp otyrǵany qýan-tady. Eýrazııalyq ýnıversıtetter qaýymdastyǵy aıasynda ótken bul forýmda dástúrli jáne qalpyna keletin energııa kózderi, ekologııa jáne bıotehnologııa, aqparattyq jáne telekommýnıkasııalyq tehnologııalar jáne taǵy da basqa ǵylymnyń keleshegi zor baǵyttary boıynsha dóńgelek ústelder, sheberlik synyptary uıymdastyryldy.
Forým sheńberinde «Úlken Altaı aýmaǵyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyq: dástúr jáne bolashaq» atty stýdentterdiń 9-shy halyqaralyq jazǵy mektebi óz jumysyna kiristi.
Basqosýlar barysynda yntymaqtastyq týraly birqatar memorandýmdar men kelisimderge qol qoıyldy. Atap aıtsaq, ShQMÝ men Ile pedınstıtýty Qytaıdyń Qulja qalasynda Abaı ortalyǵyn qurý jóninde ýaǵdalasty. Osyndaı ortalyq qazir Reseıdiń Polzýnov atyndaǵy tehnıkalyq ýnıversıtetinde (Altaı ólkesi) tabysty jumys isteýde. Qatysýshylardyń pikirinshe, Eýrazııa qurlyǵyndaǵy elderdiń ındýstrııalyq, ǵylymı-tehnologııalyq damý deńgeıi ártúrli, mine, osy máseleni sheshý úshin ǵylymdaǵy ıntegrasııalyq úderisterdi nyǵaıtý qajet. Shyǵys pen Batys osy turǵyda bir-birin tolyqtyryp otyrýy tıis.
– О́skemenge alǵash ret kelip otyrmyn. Qala óte ádemi eken. Keleshekte osyndaı jıyn, forýmdardyń jıi-jıi ótkizilip turǵany jón. Sizderdiń stýdentterińiz, oqytýshylaryńyz Mońǵolııaǵa, bizdiń jaqtyń stýdentteri men ustazdary osynda kelip, bir-birimizben tájirıbe almassaq, oryndy bolar edi, – deıdi Mońǵolııadaǵy Hobda ýnıversıteti Baıan-О́lgeı bólimshesiniń stýdenti Amanjol Túgelbaıuly.
Forým kelesi kúni jalǵasyp, atap aıtsaq, ýnıversıtettiń bas ǵımaratynda «Kendi Altaı «eskidástúrlileriniń» tili, mádenıeti men ádet-ǵuryptary» atty ýnıversıtetaralyq dóńgelek ústel otyrysy ótti. Sonymen birge shahmattan, voleıbol men fýtboldan joldastyq kezdesýler, sheberlik synyptary uıymdastyryldy.
Forýmnyń ekinshi kúni S. Amanjolov atyndaǵy ShQMÝ rektory Beıbit Mamraev, Ile pedagogıkalyq ınstıtýtynyń (Qytaı) rektory Serijan Uǵybaıuly Abaı ortalyǵyn kórshi memlekettiń joǵary oqý ornynda quryp, qazaq halqynyń tarıhy, mádenıeti men tilin tereń meńgerý jóninde yntymaqtastyqqa qol qoıdy.
Forým qarary qabyldanyp, onda ShQMÝ-dyń jas ǵalymdardyń Eýrazııalyq klýbyn qurý ıdeıasy qoldaý tapty.
Ońdasyn ELÝBAI, О́skemen.