Senatorlar jan-jaqty talqylaǵan «Qazaqstan Res­pýb­lıkasynyń Qaýipsizdik keńesi týraly» Zańy Qaýipsizdik ke­ńe­siniń quqyqtyq mártebesin, quzyretin jáne qyzmetin uıymdastyrýdy aıqyndaıdy. Zań jobasy týraly negizgi baıandamany Ádilet mınıstri Marat Beketaev jasady.
Qujatta qaýipsizdik keńe­siniń ishki saıası turaqtylyqty saq­taý, kons­tıtý­sııa­lyq qury­lysty, memlekettik táýelsiz­dikti, aýmaqtyq tutastyqty já­ne halyq­aralyq arenada Qa­zaq­stannyń ulttyq múddelerin qor­ǵaý maqsatynda Qazaqstan Res­pýblıkasynyń Prezıdenti qura­tyn jáne Qazaqstan Respýb­lıkasynyń ulttyq qaýipsiz­digi men qorǵanys qabiletin qam­tamasyz etý salasynda biryńǵaı memlekettik saıasat júrgizýdi úılestiretin konstıtýsııalyq organ ekendigi aıtylǵan.

«Zań jobasy «Qazaqstan Res­­pýb­lı­kasynyń Prezıdenti týraly» Konstı­tý­sııalyq zańy­nyń 33-babyna sáı­­kes ázirlendi. Zań jobasy Qa­zaqstan Respýb­lıkasy Qaýip­sizdik keńesiniń qu­qyq­tyq már­tebesin, quzyretin jáne qyz­me­ti­niń uıymdastyrylýyn aıqyn­­daıdy. Osylaısha, Qaýip­siz­dik keńesin úıles­tirýshi kons­tıtýsııalyq organ retinde taný usynylady», dedi M.Beketaev.

Qaýipsizdik keńesiniń qu­ra­myn Qazaq­stan Respýblıkasy Prezıdenti Qaýip­sizdik keńesiniń Tóraǵasymen kelise oty­ryp qa­lyp­tastyrýy usynylyp otyr. Zańǵa sáıkes, Keńestiń negizgi min­det­teri­ne eldiń ulttyq qaýip­sizdigin qamta­masyz etý, qorǵa­nys qabiletin nyǵaı­tý, zań­dy­­lyq pen quqyqtyq tártipti qam­ta­masyz etý sa­la­syndaǵy mem­le­kettik saıasattyń ne­giz­gi ba­ǵyt­taryn josparlaý, qaraý jáne olar­dyń iske asyrylýyn baǵalaý kiredi. 

Zań jobasy úsh taraýdan turady. Birinshi taraýda Qa­ýip­sizdik keńesiniń quqyqtyq mártebesi, qyzmet negizderi, mindetteri jáne fýnksııalary aıqyndalǵan. Ekinshi taraýda Qaýipsizdik keńesiniń Tóraǵasy men músheleriniń ókilettigi, Qaýipsizdik keńesiniń qyz­meti belgilengen. Úshinshi taraý Qaýipsizdik keńesi men Qaýip­sizdik keńesi Apparatynyń qyz­me­tin qarjylandyrý másele­lerin, zańnyń kúshine ený tárti­bin retteıdi.

«Qaýipsizdik keńesi Tór­aǵa­syna kelesi ókilettikterdi beki­tý usynylady: Qaýipsizdik keńe­siniń qyzmetin basqa­rýdy júzege asyrý; onyń otyrys­tary men jedel keńes­terin shaqyrý; Qaýipsizdik ke­ńesi týraly erejeni bekitý; zańnamada kózdelgen ózge de ókilettikterdi júzege asyrý. Qaýipsizdik keńesiniń qyzmetin aqparattyq-taldamalyq jáne uıymdastyrýshylyq jaǵynan qamtamasyz etýdi Qaýipsizdik keńesiniń Tóraǵasyna baǵy­na­tyn jáne esep beretin Qaýip­sizdik keńesiniń Apparaty júze­ge asyrady», dep túsindirdi M.Be­ketaev. 

Senat otyrysynda «Qazaq­stan Respýblıkasynyń keı­bir zańnamalyq aktilerine Qazaq­stan Respýblıkasy Qaýipsizdik ke­ńesiniń qyzmeti máseleleri bo­ıynsha ózgerister men tolyq­ty­­rýlar engizý týraly» zań eki oqy­lymda qaralyp, qabyl­dan­dy.

Bul zańmen elimizdiń Bıýd­jet kodeksine, «Qazaqstan Res­pýb­lıkasynyń ulttyq qaýipsizdigi týraly» jáne «Quqyqtyq akti­ler týraly» zańdaryna ózgeris­ter men tolyqtyrýlar engizý usynyldy.

Atap aıtqanda, Bıýdjet kodek­sine Qazaqstan Respýb­lı­kasy Qaýipsizdik keńesiniń Apparatyna strategııalyq jos­parlar ázirleý týraly talap qoıylmaıtyny jóninde tolyqtyrý engizý kózdelip otyr.

«Quqyqtyq aktiler týraly» zańǵa Qaýipsizdik ke­ńe­si Tóraǵasynyń aktileri norma­tıvtik quqyqtyq aktiler satysynan tys turatynyn kózdeıtin tolyqtyrý engiziledi. 

Sonymen qatar Palata «1992 jylǵy 6 shildedegi Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy Eko­nomıkalyq sotynyń mártebesi týraly kelisimge ózgerister engizý týraly hattamany ratıfıkasııalady. Atalǵan qujat jóninde Ádilet mınıstri Marat Beketaev baıandama jasady. 

Hattama TMD Ekonomıkalyq sotynyń qyzmetin «ad hoc» kaǵıdaty boıynsha jańa jumys ictey sıpatyna kóshirý arqyly jetildirý maqsatynda ázirlengen bolatyn. Bul jumys ictey sıpaty turaqty negizdegi Sot tóraǵasyn qospaǵanda, sýdıalardyń naqty daýdy qaraý kezindegi qyzmetin ǵana kózdeıdi.

Mundaı jumys sıpaty Eko­nomıkalyq Sotty kútip-ustaýǵa jumsalatyn shyǵystardy qys­qartýǵa múmkindik beredi, bul TMD organdarynyń biryńǵaı bıýdjetinen qarajatty tıimdi paıdalanýǵa ákeledi. 

«Hattama kelisimge jáne uıym týraly erejege túzetýler engizýdi qarastyrady. Qujat TMD Sotynyń júktemesi az bol­ǵanyna baılanysty ony refor­malaýǵa baǵyttalǵan. Onyń ja­ńashyldyǵy – TMD Sotyn «ad hoc» qaǵıdaty boıynsha jańa jumys formatyna aýys­tyrý. Hattama boıynsha qaty­sýshy memleketter sýdıalardy ózderi anyqtaıdy jáne olardyń derekterin biryńǵaı tizimine qosý úshin TMD Sotyna joldaı­dy. Naqty isterdi qaraýǵa arnaıy úsh sýdıadan turatyn pala­ta qurylady», dedi vedomstvo basshysy. 

Budan bólek, palata oty­­ry­­synda «Qazaqstan Res­pýb­­lıka­synyń keıbir zań­namalyq aktilerine zııatkerlik menshik calasyndaǵy zańnamany je­til­dirý máseleleri boıynsha ózge­rister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy birinshi oqylymda qaraldy. 

Bul qujattyń maqsaty zııat­kerlik menshik salasyndaǵy zańnamany odan ári jetildirý, zııatkerlik menshik nysandaryn tirkeý rásimderin ońaılatý, quqyqtyq olqylyqtardy joıý, sondaı-aq zııatkerlik men­shikti qorǵaý salasyndaǵy ákim­shilik kedergiler týyndaıtyn erejelerdi alyp tastaý bolyp tabylady. 

Sondaı-aq jalpy otyrysta «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine kommersııalyq emes uıymdardyń qyzmeti máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy eki oqylymda qabyldandy.

Zań jobasynyń maqsaty – memlekettik áleýmettik tapsyrys salasyndaǵy zańnamany memlekettik áleýmettik tapsyrysty iske asyrýdyń tıimdiligi men ashyqtyǵyn arttyrý, ýá­ki­letti organǵa málimetter beretin kommersııalyq emes uıymdardyń tizbesin ońtaılandyrý arqyly jetildirý.
Jalpy otyrystan keıin Senat Tóraǵasynyń orynbasary Bektas Beknazarov «Qaýipsizdik keńesi týraly» Zań jóninde brıfıng ótkizdi. Jıyn barysynda Qaýipsizdik keńesiniń memlekettik basqarýdaǵy quzy­reti túsindirildi. 

«Qabyldanǵan zań Qaýip­siz­dik keńesiniń jumysyna naq­ty ári turaqty baǵyt beredi. El­basy el ómirindegi tarıhı mıssııasyna baılanysty, Qaýip­sizdik keńesin ómir boıy bas­qarý quqyǵyna ıe bolyp otyr», dedi B.Beknazarov.

Abaı ASANKELDIULY,
«Egemen Qazaqstan»