Sherhan Murtaza árbir qazaq úshin aıaýly esim, ardaqty tulǵa. Týmysynan tekti, qara qyldy qaq jarǵan aqıqatshyl azamattyń orny búginde oısyrap qaldy. Týǵan elin, týǵan topyraǵyn táý eter kıesi, júz buratyn qubylasy dep qasterlep ótken Sheraǵa qazaq ádebıetindegi erekshe qubylys edi. Al sol týǵan topyraqta ýaqyttyń daýyly da, jaýynyń da óshire almas qanshama estelik bar. Qaraorman qazaqty qaıǵy qushaǵynda qaldyryp arǵy dúnıege kete barǵan Sherhan Murtazanyń ómir joly, taǵdyr joly talaıly áńgime. Sheraǵa týraly shertiler syr da jeterlik...

Bir anadan týyp, bir taǵdyrdy bólisken baýyrdyń qashanda jóni bólek. Birge ósken kezeńniń erekshe esteligi umytylmaıdy, barlyq sátteri sanańda saırap turady. Shyndyqtyń jebesi Sheraǵanyń týǵan qaryndasy Qurmash Murtazaqyzynyń shańyraǵyna sálem bere barǵanymyzda, ol kisi baýyrǵa degen qımastyq sezimin bildirip, erekshe tolǵanyspen ótken kúnderden estelik aıtty. Ásirese, Murtaza áýletine degen Baýyrjan Momyshulynyń qamqorlyǵyn, Sheraǵańa degen aǵalyq yqylasyn tebirene jetkizdi. El ishinde jıi aıtyla bermeıtin áńgimelerdi Qurmash apa áńgimelegende tolqymaý, tebirenbeý múmkin emes edi. «Ákemiz Murtazany baı-qulaqtyń balasy dep ustap áketti. Ol kisini kózi kórgender ákemizden kezinde aýyl bolyp aqyl surap otyrǵandaryn jıi aıtyp júretin. Ákeıdi bir ret emes, birneshe ret qamaǵan. Bul jaıly kóp aıtylmaıdy. Baıaǵy sol aýyldyń sholaq belsendileri baıdyń balasy dep tynyshtyq bermedi ǵoı. Eń sońǵy ret bul iske Baýyrjan Momyshuly aralasyp, ákemizdi túrmeden shyǵaryp alǵan eken. Baýkeńniń bul azamattyǵyn Murtaza áýleti eshqashan umytpaıdy. Al, ákemiz odan keıin qaıta ustalyp, sol ketkennen mol ketti. Ol kezde aǵam Sherhan bes jasta, men úsh jastamyn, al inim Batyrhan bir jarym jasta bolatyn», dep qarııa taýqymetke toly taǵdyr jolyn eske aldy.
Sherhan Murtaza «Aı men Aısha» kitabynda beınetke toly balalyq shaǵy týraly tolǵaıdy. Ákesi Murtazany saǵynyshpen eske alady. Aısha ananyń keshken azabyn sýretteıdi. Alaıda, biz osy ýaqytqa deıin aıtylmaǵan Baýyrjan Momyshulynyń bul erlik isin Qurmash apanyń aýzynan estidik. Qurmash apa óziniń áńgimesinde balalyq shaqtaǵy keshken qıyndyqtary men kórgen beınetin ónege órnekterimen áńgimelep berdi. «Aýyldyń sholaq belsendileri bizge kún kórsetpedi. Sheshemiz kún shyqqannan tún batqansha kolhozda jumys istedi. Sonda belsendiler eńbekaqyǵa bir túıir dán de bergen emes. Úıimizde ne tamaq, ne otyn joq. Sodan naǵashylarymyz bizdi Jambyl qalasynyń irgesindegi Bektóbe degen aýylǵa kóshirip áketti. Sherhan qalada ınternatta oqyp júrdi. Men joqshylyqtyń kesirinen birinshi klasty da oqı almadym. Sheshem qaladan jún ákelip ıiredi. Men ony tútip beremin. Sony satyp, aqshasyna bir bólke qara nan alsaq, et jegendeı bolatynbyz. Osylaı kún kórdik. Sheshemniń sińlisi qaıtys bolǵanda, biz qaıtadan aýylǵa kóshtik», dep áńgimesin jalǵady Qurmash apa. Búginde seksenniń besine kelip otyrǵan qarııanyń mańdaıyndaǵy ájim ótken kúnderdiń esteligindeı bolsa, janaryndaǵy jas sol ýaqytta jazyqsyz japa shekken adamdardyń júrek jasyndaı edi.
Esti azamattyń esinde taǵdyrdyń túrli tańbalary saqtalady. Adam boıyndaǵy ıman, adamgershilik, kisilik deıtin uly qasıetterdi kóre bilgen, ómirinde sony ónege etken jannyń da ónegesi taýsylmaq emes. Kisiniń kisiligin kórse de, adamnyń alasyn tanysa da minez deıtin myqtylyǵynan taımaǵan, qanmen kelgen qasıetin joǵaltpaǵan Qurmash Murtazaqyzy sol bir qıyn kezeńde jaqsylyǵyn aıamaǵan adamdar týraly da aıtyp berdi. «Eseıgen shaǵynda Sherhan Máskeýge oqýǵa ketetin boldy. Bizde bere qoıatyn eshteńe joq. Sonda aýyldyń jaqsy adamdary Sherhannyń jolyna dep aqsha jınap bergenderi esimde. Demalys saıyn kelgende de eldiń adamdary jolyna qarajat jınap berip turdy. О́zi de Máskeýde júrgende kún kórý úshin poıyzdan júk túsirip aqsha tabady eken. Jaryqtyq, ózin-ózi asyrap oqydy ǵoı. Al, men aýylda qaldym. Jetinshi klasty áreń bitirdim. Kolhozda jıyrma jasyma deıin bıdaı jınap, shómele salyp júrdim. Sheshem Aısha da osy kezde aýrý bolyp qaldy. Ol kisi de talaı qıyndyqty kórdi ǵoı. Tipti bala kúnimizde sholaq belsendilerdiń sheshemizdiń shashynan súıregenin de kórdik. Bári de baıaǵy baıdyń urpaǵynyń otbasy degen jala. Al biz baılyqtyń shetin de kórgen joqpyz. Tek «Zınger» degen tigin mashınasyn sheshem ár jerge tyǵyp júrip saqtap qalypty. Sonymen eldiń kıimin jamap, tigip kún kórip júrdik», dep Qurmash apa bolmaǵan balalyq shaǵynan estelik aıtty. «Ákemizdiń jaınamazyn shulǵaý qylamyz dep alyp ketken úmitsiz, qaıyrymsyz adamdardy da kórdik. Jaqsy jandardy da kórdik. Biraq, taǵdyrǵa renish aıtýǵa bolmaıdy eken. Qudaıǵa shúkir, Sherhan baýyrym azamat boldy. El tanyǵan jazýshy atandy. Bul da Qudaıdyń nesibesi ǵoı. Baýyrjan Momyshulynyń bir jaqsylyǵyn joǵaryda aıttym. Sherhan Márııa jeńgemizben úılengende de ol kisini Baýyrjan aǵanyń Almatydaǵy shańyraǵyna túsirgen. Aýylda jaǵdaı joq. Ekeýi páter alǵansha, biraz jyl sol úıde turdy. Keıinnen baspanaly bolǵan soń ǵana bólek shyqty. Aısha anam Sherhannyń atyn ataǵan emes. Sherhan da bala bolyp oǵan erkelegenin kórmeppin. Tek dastarhan ústinde anamyzdyń qolynan ustap, meıirlene kúlip qatty qysyp-qysyp qoıatyn. Bálkim bul, «Biz úshin talaı qıyndyqty kórdiń ǵoı» degeni shyǵar», dep sózin túıindedi Qurmash Murtazaqyzy.
Keshegi jetim Sherhan, jalǵyz Sherhan búginde ult rýhanııatynyń altyn dińgegine aınaldy. Qurmash apa da aǵasyn maqtanysh tutady. «Bireýge qaıratker, bireýge baýyr Sherhan edi ǵoı bul. Endi aǵamnyń aty óshpese eken dep tileımin. Kezinde ózi týǵan Talapty aýylyna mektep, meshit, jol salýǵa yqpal etip edi. Endi kózi ketken soń izdeýsiz qalmaı, bir kóshege, ne bir mektepke Sherhan Murtaza atyn berse ǵoı dep oılaımyn. Tipti aýylǵa atyn berse de jarasady ǵoı», degen Qurmash apa ómirdiń qarapaıym qaǵıdasy qashanda jaqsylyqtan úmit úzbeý kerektigin, adam tirshilikte kimge ne istese, sony kóretinin aıtty. О́mirde kórgeni men túıgeni kóp qarııanyń ár sózi bizdi oı aǵynyna qaraı jeteleı berdi...
Hamıt ESAMAN,
«Egemen Qazagstan»
Jambyl oblysy
Sýrette: Batyrhan, Sherhan, Qurmash Murtaza áýleti
Rýhanı qundylyqtar jáne urpaq tárbıesi
Qazaqstan • Keshe
Ekinshi sessııa: mańyzdy sheshimder men mazmundy zańnamalar
Úkimet • Keshe
Kúmbirle kún astynda, dombyra-rýh
Rýhanııat • Keshe
Mańǵystaýdyń ekologııasy «bozdap» tur
Ekologııa • Keshe
Qazaqstan • Keshe
Sport • Keshe
Jańa syn-qaterler syrtqy saıasattan sergektikti talap etedi
Qazaqstan • Keshe
Túrki yntymaqtastyǵy jáne ǵylymı ıntegrasııa
Qazaqstan • Keshe
Ekologııa • Keshe
AQSh Eýropadaǵy áskerı kúshterin nyǵaıtýda
Álem • Keshe
Tartymdy jobalarǵa ınvestor daıyn
Ekonomıka • Keshe
«Týr de Frans» dodasy bastaldy
Sport • Keshe
Ekonomıka • Keshe
«Qasiretti qańtar»: Sot prosesinde kelisim ınstıtýty keńinen qoldanylýda
Qazaqstan • Keshe
Mektep ashanasynda – meıramhana baǵasy...
Qoǵam • Keshe
Medısına • Keshe
Abyz basylymnyń ǵasyrlyq mereıtoıy
Aımaqtar • Keshe
Aımaqtar • Keshe
«Kúı oınaıdy qazaǵymnyń qanynda»
О́ner • Keshe
О́ner • Keshe
Aımaqtar • Keshe
Múlik kepilin bes mınýtta sheshýge bolady
Qoǵam • Keshe
Qoǵam • Keshe
Medısınalyq poıyz – Jetisý oblysynda
Medısına • Keshe
Týrızm • Keshe
Prezıdent AES salarda Túrkııanyń tájirıbesin zerdeleýdi tapsyrdy
Qazaqstan • Keshe
Qazaqstan munaı óndirý kólemin ulǵaıtady
Qazaqstan • Keshe
ShQO-da zańsyz ań aýlaýdyń 11 deregi anyqtaldy
Aımaqtar • Keshe
Elektr energetıkasy týraly zańǵa ózgerister engizildi
Prezıdent • Keshe
Ekomınıstrliktiń kadr saıasaty qalaı júrýde?
Ekonomıka • Keshe
Túrkistanda sýǵa batyp ketken úndistandyqtar áli tabylǵan joq
Aımaqtar • Keshe
Aqyn Muhtar Shahanovtyń 80 jasyn toılaý Túrkııadan bastaldy
Rýhanııat • Keshe
Shymkentte JShS dırektory 3 mln teńge urlady degen kúdikke ilindi
Aımaqtar • Keshe
Prezıdent Reformalar jónindegi joǵary keńestiń otyrysyn ótkizdi
Prezıdent • Keshe
Qazaqstanda qańtar oqıǵasy boıynsha 445 adam sottaldy
Qazaqstan • Keshe
Aqmola oblysynyń aýyl sharýashylyǵy basqarma basshysy sottaldy
ANTIKOR • Keshe
QTJ men Álııa Nazarbaeva arasyndaǵy kelisimshart kúshin joıady
Qazaqstan • Keshe
Qazaqstanda koronavırýs juqtyrǵandar kóbeıip keledi
Koronavırýs • Keshe
Uqsas jańalyqtar