Jumys babyndaǵy kezdesýge Agrarlyq máseleler, tabıǵatty paıdalaný jáne aýyldyq aýmaqtardy damytý komıtetiniń tóraǵasy Á.Bektaev, senatorlar B.Elamanov, M.Jumaǵazıev, D.Mýsın, A.Nuralıev, M.Taǵymov, Á.Qurtaev, B.Jumaǵulov, N.Tóreǵalıev qatysty.

«Atameken» UKP Basqarma tóraǵasy Abylaı Myrzahmetov kirispe sózinde agroónerkásip keshenin damytýdyń memlekettik úsh baǵdarlamasy aıasynda sýbsıdııalaýǵa shamamen eki trıllıon teńge jumsalǵanyn, degenmen salanyń kórsetkishteri óspegenin ári álemdegi mejelerden aıtarlyqtaı artta qalǵanyna jınalǵandardyń nazaryn aýdardy.

A.Myrzahmetovtyń derekterinde, bizdiń elimiz óńdelgen ónim boıynsha ımportqa kóbirek táýeldi bolyp otyr, óıtkeni tıimdiligi tómen jáne odan ári óńdeletin shıkizat retinde paıdalanylatyn tiri mal eksporttyń negizgi bóligin quraıdy. «Atameken» UKP basshysy bul jaǵdaı memlekettiń azyq-túlik qaýipsizdigine teris yqpal etedi, dep sanaıdy. Onyń aıtýynsha, reformalardaǵy udaıy ózgerister aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerdiń kóńil-kúıine aıtarlyqtaı áser etedi. «Sońǵy 5 jylda sýbsıdııalaý erejeleri 47 ret ózgerdi. Bul turaqty sıpatqa ıe boldy. Udaıy ózgerister engiziledi, fermer jumysty qalaı josparlaýdy túsinip úlgermeıdi. Qujattardy daıyndaýdy bastaǵanda jarty jyldan keıin kelesi túzetýler engiziledi» dedi ol.

Abylaı Myrzahmetov memlekettik organdar arasynda úılesimniń joqtyǵyn da atap ótti: «Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń Jer resýrstaryn basqarý komıteti aýyl sharýashylyǵy jerleriniń balansyn ustaýshy bolyp tabylatynyna qaramastan, barlyq aktilerdi berýmen jergilikti atqarýshy organdar aınalysady, al ótken jyly hımanalızdi berý Azamattarǵa arnalǵan úkimetke berildi. Bul bazany tártipke keltirý kerek».

«Atameken» UKP Tóralqasy Agroónerkásip komıtetiniń tóraǵasy, agrofırma dırektory Ivan Saýer mal sharýashylyǵyn damytýdy ne tejep otyrǵany týraly aıtyp berdi. Ol mańyzdy máselelerdiń biri retinde veterınarııalyq qamtamasyz etý júıesiniń álsizdigi, dep sanaıdy. Veterınarııadaǵy kóptegen reformalar eldegi veterınarııalyq ahýaldy baqylaýdy álsiretti, ol janýarlardyń qaýipti aýrýlarynyń órshý jaǵdaılary jıilep ketýinen baıqalyp otyr.

Esep-qısapqa qosyp jazý – jeke másele bolyp otyr. I.Saýer et óndirýdegi kórsetkishterdi kópe-kórineý asyra kórsetip, burmalaıtyndardy memleket jazalaýy tıis ekenin aıtty. Onyń oıynsha, et óndirisin damytý máselesinde «ár qıyrdan angýs etin izdeýdi qoıyp, otandyq tuqymdy damytý kerek», ásirese aımaqtyq erekshelikterge jaqsy beıimdelgen qazaqtyń aq bas sıyryn ósirýdi qolǵa alǵan jón.

I.Saýer aýyl sharýashylyǵyna arnalǵan egistikti sýarý jumystaryn memlekettik qoldaý taqyrybyn da qozǵady: «Maǵan jerdi mindetti túrde sýarý kerek, men ony iske asyrǵym keledi. Eshteńe tartý etýdiń qajeti joq. Búkil álemdegi sııaqty 2-3%-ǵa nesıe berińizder, sonda memleket 60-70%-dy únemdeıtin bolady. Aqyr sońynda biz adamdardy para beretin shemada ómir súrýge emes, aqsha tabýǵa úıretýimiz kerek» dedi Ivan Saýer.

Kezdesýge qatysýshylar óz sózderinde aýyl sharýashylyǵy tehnıkalaryna qyzmet kórsetý servısi týraly máseleni kóterdi. Mysal retinde basqa elderdiń servıs ortalyqtarynyń jumysy atap ótildi, olarda normatıv boıynsha eń kúrdeli jóndeý jumystaryna 3 saǵat, al Qazaqstanda - 12 kúnnen 3 aıǵa deıin ýaqyt ketedi. Agroónerkásip kesheni birlestikteriniń ókilderi osyǵan baılanysty aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyna qyzmet kórsetý jónindegi kompanııalardyń jumys sharttaryn qaıta qaraýdy usyndy.

Senat Tóraǵasy jaýap sózinde bul máselede memlekettik qoldaý qajet ekenin atap ótti: «Servısdiń qymbattyǵy óz kezeginde ónimniń ózindik qunyna áser etetin bolady. Oǵan jol berýge bolmaıdy. Mashına-traktor stansııalaryn damytýdy yntalandyrý qajet. Qazir bul oryn bos tur» dedi ol.

Kezdesýde sóz alǵan «QazAgro» Ulttyq basqarýshy holdıngi» AQ Basqarma tóraǵasy Erbol Qarashókeev qatysýshylardy kompanııanyń qarjylyq jaǵdaıymen jáne holdıngtiń 2020-2029 jyldarǵa arnalǵan damý strategııasyn tanystyrdy.

Senat depýtattary óz kezeginde taıaýdaǵy óńirlerdegi saılaýshylarmen kezdesýleri týraly aıtty. Olardyń aıtýynsha, agrarshylar nesıeleý mólshelemesiniń joǵary ekenin, shaǵyn sharýa qojalyqtaryna qol jetimdi tehnıkanyń joqtyǵyn jıi kóteredi. Qoldanystaǵy zańnamaǵa paıdalanylmaıtyn aýyl sharýashylyǵy jerlerin alyp qoıýdy ońaılatatyn ózgerister engizý – talqylaýdyń jeke taqyryby bolady.

Darıǵa Nazarbaeva talqylaýdy qorytyndylaı kelip, agroónerkásipti damytý baǵdarlamasyn qaıta qaraý kerektigine toqtaldy. О́ıtkeni, óndiristiń quldyraýy men salanyń turalaýy baıqalyp otyr, qolda bar resýrstar árqashan tıimdi paıdalanylmaıdy, kóptegen sheshimderdiń ekonomıkalyq negizdelgeni kórinbeıdi. «Eger qazir barlyq óńdeýshi kásiporyndar qýatynyń 45% ǵana paıdalanylyp otyrǵan bolsa, onyń ústine 776-sin jasaýdy nesıeleýdiń ne keregi bar?» dedi ol «QazAgro» basshysyna.

Senat Tóraǵasy Darıǵa Nazarbaeva sharanyń qorytyndysy boıynsha Agrarlyq máseleler, tabıǵatty paıdalaný jáne aýyldyq aýmaqtardy damytý komıtetine kezdesýge qatysýshylar qozǵaǵan problemalyq máselelerdi zerdeleýdi jáne olardy parlamenttik tyńdaýlarda talqylaýǵa daıyndaýdy tapsyrdy.