Abaı jolymen — Majar eline

Abaı • 29 Qańtar, 2020

Abaı jolymen — Majar eline

584 ret kórsetildi

Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq akademııalyq kitaphanasy Mádenıet jáne sport mınıstrligi jáne Majarstandaǵy Elshiliktiń qoldaýymen Vengrııa astanasy Býdapesht qalasynda, Túrki Keńesiniń Majarstandaǵy saltanatty keńsesinde «Abaı oqýlary» atty aýqymdy shara ótkizdi.

Mıras ASAN

Atalǵan basqosýǵa Majarstan tarapynan kelgen zııaly qaýym ókilderi, atap aıtqanda Majarstan Premer-Mınıstriniń birinshi Keńesshisi, PEN-Klýb Prezıdenti, aqyn Geza Sech, «Barys» Qazaq-Majar Qorynyń Prezıdenti Andrash Gal, Madııar-Turan» Qorynyń Prezıdenti Bıro Andrash, Majarstan Ǵylym aakademııasy kitaphanasynyń dırektory Agnesh Kelechenı, sondaı-aq Qazaqstannan barǵan delegasııa ókilderi qatysty.

Sharanyń shymyldyǵyn Qazaqstannyń Vengrııadaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi Jánibek Ábdirashev ashyp berdi. «Eki el arasyndaǵy saıası-ekonomıkalyq qarym-qatynastan bólek rýhanı álemimizde de úlken baılanys bar. Búgin Abaı atamyzdyń mereıtoıy aıasynda osy sabaqtastyq tipti tereńdeı tústi deýge bolady. Buǵan deıin 2014 jyly hakimniń eńseli eskertkishi boı kóterip, «Astana» atty kóshe ashylǵan bolsa, 2017 jyly klasssık jazýshymyz Mutar Áýezovtyń «Abaı joly» romany ekinshi márte majar tilinde qaıta basylyp shyqty. Atalǵan eńbektiń tusaýyn osy mereıtoı aıasynda kesýdi jón kórdik. Eń birinshi basylym 1956-1958 jyldary jaryqqa shyqqan bolatyn. Aldaǵy ýaqytta «Abaı» ortalyǵyn Elshiliktiń janynan erekshe etip ashý josparlanyp otyr», dedi elshi J.Jarasqanuly.

Majarstan men qazaq dalasyn myńdaǵan jyldardyń baı tarıhy baılanystyryp jatyr. О́z sózinde aqyn G.Sech eki el arasyndaǵy tarıhı sabaqtastyq týraly aıta kelip, Abaı toıynyń ejelgi qypshaqtar mekendep otyrǵan Majarstanda baıraq kóterýi jańa tarıhtyń basy ekendigin jetkizdi. «Majarlar alystaǵy túrki halyqtarynan ajyrap qalǵanyna myń jyldaı bolady. Bul jerde geografııalyq jaǵynan emes, mádenı-rýhaı turǵydan da birshama alystaǵanymyzdy bilýimiz kerek. Búginde jahandastyrýdyń zor yqpalymen baýyrlas halyqtar bir-birimen qaıta tutasyp, kóbirek kezdesip, maǵlumattar almasqanymyz jón. Azııadaǵy túrki tektes elderdiń aýyz ádebıetindegi, dala fılosofııasyndaǵy, salt-dástúrlerindegi majarlarmen ortaq qundylyqtardy qaıta jańǵyrtý bizdiń kıeli paryzymyz der edim. Basqa elderge qaraǵanda bizdiń Azııadaǵy tamyrymyz qazaq halqyn óte jaqyn tutamyz. Bul rette Abaı taǵylymy úlken dáneker», dedi Geza Sech.

Jıynda Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń tóraǵasy, aqyn Ulyqbek Esdáýlet, abaıtanýshy belgili ǵalym, akademık Tursyn Jurtbaı, M.Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń dırektory Kenjehan Matyjanov, Ulttyq kitaphanasynyń basshysy Úmithan Dáýrenbekqyzy baıandama jasap, eki el arasyndaǵy aıryqsha qarym-qatynasqa jan-jaqty toqtalyp ótti.

Kezdesýdiń eń erekshe sáti Býdapeshttegi Lakıtelek Ulttyq ınstıtýtynyń lektory, majarlarǵa qazaq halqyn alǵash tanystyrǵan ǵalymdardyń biri Ishtýan Qońyr Mandokıdiń jary Ońaısha Maqsymqyzy hakim mereıtoıyna shashý retinde shákirtterine Abaı ánderin oryndatyp, «Adaı» kúıin shertkizgeni boldy. О́zderin ejelgi qypshaqtardyń búgingi násilimiz dep tanystyrǵan Palgo Tamash, Hýsteı Zoltak, Shonpaı Dáýit esimdi qandas baýyrlarymyzdyń kózderindegi qazaqqa degen zor súıispenshilik pen jaqyn baýyrlastyqty elemeı ótý múmkin emes.

Sondaı-aq sharada Seged ýnıversıtetiniń ustazy, altaıstıka kafedrasynyń oqytýshysy Raýshan Muqysheva Abaı shyǵarmashylyǵy týraly aıta kelip, hakim murasyn majar elinde nasıhattaý jumystaryn atap ótti. 2015 jyly bas aqynymyzdyń 170 jyldyǵyna oraı «Abaı oqýlary» ótse, bıyl da birqatar jumys abaıtaný álemin aınalyp ótpeıtindigin tilge tıek etti.

Shara barysynda Býdapeshtiń Sechenı atyndaǵy Ulttyq kitaphanasyna Abaı muralaryna qatysty kóptegen eńbek syıǵa tartylyp, Qazaqstannan barǵan delegasııa elshilikpen birge uly aqynnyń eskertkishine gúl shoǵyn qoıyp, baba rýhyna taǵzym etti.