Kózi tirisinde О́tegen aǵa:

– Inim-aý, men bala kezden jyr tyńdaýdy unatatynmyn. Áli esimde, bar-joǵy 4-klass oqý­shysymyn. Aýylymyzǵa belgi­li jyraý Rahmet Mázqojaev at basyn burǵan. Oı, dúnıe-aı deseı­shi! Kún-tún demeı tóksin jyrdy. Jataǵan úıdiń irgesinde etpetteı jatyp, sol jyrlardy júregime jazym alǵanmyn. Sol kisiniń maǵan salyp bergen sara jolymen júrip kelemin ǵoı degen edi.

О́tekeńniń oqýshy kezindegi jazbalary sol kezdegi aýdandyq «Kommýnızm tańy» gazetinde bur­qyrap shyǵa bastaıdy. Qa­lam­ǵa degen qushtarlyqtan bolar, jata-jastana jazyp júrgen oǵan gazet redaktory Sydyq Alda­bergenovten shaqyrý keledi. Qýa­ny­shy qoınyna syımaı kelgen oǵan Sydyq aǵasy:

– Balam, oqýshy bolsań da daıyn qalamger ekensiń, bizge jumysqa kelesiń be? – deıdi.

О́z-ózine se­ne­­rin bilmegen О́tegen bala basyn ızeı beripti.

Sonymen toǵyzynshy synypta keshki mektepke aýysqan О́tekeń aldymen tilshi, bertin kele bólim meńgerýshisi, jaýapty hatshy qyzmetterin abyroı­ly atqarady. Jýrnalıst mamandyǵyn alýdy murat tutqan ol 1959 jyly Qazaq mem­lekettik ýnıversıtetiniń jýrna­lıstıka fakýltetine oqý­ǵa qabyldanyp, 1963 jyly jýrnalıst mamandyǵyn ıelenip, týǵan topyraǵyna oralady. Qa­lam­gerlik eńbek jolyn Qy­zyl­o­rda oblystyq radıoteledıdar komıtetinde tilshi, sodan soń aǵa redaktor, bas redaktor bolýmen jalǵastyrady.

Syr súleıleriniń jyr-ter­me­lerin bala kezden kókeıine quı­yp júrgen О́tekeńniń osy saladaǵy sińirgen eńbegi ólsheýsiz bola­dy. Naqtylaı aıtar bolsaq, radıo­nyń «Altyn qoryn» Syr súleıleriniń maqam-sazynyń mol muraǵatymen tolyqtyrady. Kósheneıdiń kúmis únin alǵash ret oblystyq radıo arqyly kópshiliktiń kókeıine quıǵan О́tegen aǵa ekenin bireýler bil­se, bireýler bilmes. О́tekeń osy radıo salasynda on alty jyl qyzmet istep, Syr shaıyr­la­­r­ynyń murasyn zertteý men zerdeleýden aldyna jan sal­ma­ǵan birden-bir azamat atanady. Aıtqandaı, О́tegen aǵa bul ómirden ótkenshe Syr súleı­leriniń telegeı murasyn túgen­deý­den de qaǵys qalǵan emes. Bir ǵana derekti aıtaıyn.

Kónekózderdiń aıtýynsha, poe­zııanyń aq perishtesi atanǵan Ulbıke qazaqtan shyqqan tuńǵysh aıtysker qyz kórinedi. On eki jasqa deıin tili shyqpaǵan ol birden óleńmen sóılep ketken eken degen derek te bar. Ulbı­ke­niń Kúderi qojamen aıtysy «Túrki taıpalary halyq áde­bıe­tiniń úlgileri» degen kitap­qa enip, búgingi urpaqqa mura etip qaldyrylǵan. Bar-joǵy 24 jyl ǵana ómir súrgen Ulbıke týraly О́tegen aǵanyń jazbalarynan kól-kósir derek alýǵa ábden bolady. Sol úshin de el-halyqtyń búginde О́tekeńe aıtar alǵysy sheksiz.

Kelesi sóz kezegin О́tegen aǵa­nyń qalamgerlik kelbetine be­re­lik. О́tekeń qalamy semser serke, ıaǵnı satırık bolatyn. Onyń oblystyq gazette ja­rııalanǵan feletondary men syn maqalalary talaı­lar­dy táý­be­sine túsirdi, kóp­pen sa­nas­­qysy kelmegen ker­deń­der­di qalypqa saldy. Sodan bolar 1983 jyly shilde aıynda res­pýblıkanyń bas gazeti «Sosıa­lıstik Qazaqstanǵa» (búgingi «Egemen Qazaqstan») qyz­metke shaqyrylyp, osy gazet­tiń Jez­qaz­ǵan oblysyndaǵy men­shikti tilshisi bolyp taǵaıyn­da­la­dy. Ber­tin kele Jezqazǵan oblysy tarap, О́tekeń osy «Egemen Qazaqstan» gazetiniń Qyzylorda oblysyndaǵy menshikti tilshisi qyzmetine keledi.

Biz bilerde bas basylymda О́tekeńniń qoǵamdyq mańyzy bar aýqymdy da ótkir máseleler kótergen tolǵaqty maqalalary birinen soń biri shyǵyp jatatyn. Kórkem ocherkterimen talaı jaqsynyń jaqsylyǵyn pash etse, kemshin tustardy syn sadaǵyna ildi. 

Bas basylymnyń Jezqazǵan oblysyndaǵy menshikti tilshisi bolyp júrgende qurylysy 20 jyldan beri bitpeı turǵan metall quıý zaýyty týraly syn maqala jazady. Bul maqalasynda basty keıipker etip oblystyq partııa komıtetiniń birinshi hatshysy Nıkolaı Davydovty syn sadaǵyna alady. Ol kezde kommýnıstik partııanyń dúrkirep turǵan shaǵy ǵoı. Uzyn sózdiń qysqasy, ortalyq partııa komıtetiniń nusqaýymen N.Davydov táýbesine túsedi.

О́zderińizge málim, 1962 jyly Qyzylorda oblystyq partııa komıtetiniń birinshi hatshysy qyzmetin atqaryp júrgen Sálimgereı Toqtamysov jaıly «Pravda» gazetinde «Bıtaıa karta» degen syn mate­rıal jarııalanady. Joǵarydan tekserý júrgizilip, aqyr aıaǵy S.Toqtamysov taǵynan taıdyrylyp, Jambyl oblysynyń bir keńsharyn basqarýǵa jiberiledi.

Osy maqalany meılinshe zerttep, oı eleginen ótkizgen О́tekeń jalǵandyqqa jol berilgenin anyqtap, «Egemen Qazaqstan» gazetine aǵa esimin aqtap kólemdi maqala jazady. Mundaı erlikke basqa qalamgerler emes, tek qana О́tegen aǵa baratyn edi.

О́tegen aǵa jýrnalıst qana emes, jazýshy da bolatyn. Ásire­se sa­tıralyq janrdaǵy kór­kem­sóz­ge qaımaq salýshy edi. Til­shilik qyzmettiń tynym­syz tir­shiliginde júrse de, «Sol qalta», «Bir qora ósek», «Mi­nezder» atty 3 satıra­lyq kitap pen «Jez­qaz­ǵan jul­dyz­dary» atty ocherkter jı­na­ǵyn shyǵarǵan. 

О́tegen aǵa zeınet demalysyna shyqsa da qolynan qalamyn túsirgen emes. Búgingi qoǵamdaǵy qubylysqa beıjaı qaramaıtyn. Baspasózge berip, el nazaryna usynatyn.

О́tekeńdi óldi deýge bolmaıdy, óıtkeni artynda ólmeıtuǵyn sóz, óshpeıtuǵyn iz qaldyrdy.

Erkin ÁBILOV,

jazýshy-jýrnalıst