Jol boıyndaǵy jolsyzdyq

Osy jyldyń mamyr aıynda Semeıden ózin Abaı Rahımov dep tanystyrǵan tur­ǵyn habarlasty. Aıtýynsha, 2019 jyly «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy bo­­­ıynsha salynyp jatqan «Taldyqorǵan – Qalbataý – О́skemen» avtojolynyń bir tarmaǵy sanalatyn Qalbataýdaǵy aınalma joldyń jaıaý júrginshiler jolynyń qurylysyna qatysypty. Úkimettik deń­geıde baqylanyp otyrǵan aýqymdy jo­banyń bas merdigeri «QazGerStroı» kom­panııasynyń sýbmerdigeri bolǵan «ASYL-SENIM company» JShS-ynda ju­mys istepti. «Arǵy jaǵyn aıtpaımyn, ishiń bilsin álý-aı» dep halyq áninde aıtylatyndaı, arǵy jaǵyn ózderińiz de sezip otyrǵan bolarsyzdar.

Senimdi aqtamaǵan «ASYL-SENIM»

Oqıǵa qalaı bolǵan? Túsinikti bolý úshin ret-retimen baıandaıyq.

«Daýdyń basy Daırabaıdyń kók sıy­ry» demekshi, páleniń bári «ASYL-SENIM company» JShS-ynyń dırektory Il­homjan Mámbetsháripov degen ulty ózbek azamatpen tanystyqtan bastalypty. Abaı Rahımovtyń sózine sensek, beıtanys azamat habarlandyrý arqyly bul kisiniń týǵan baýyry Seıithan Rahımovtyń atyna tirkelgen KamAZ-dy (6520 №538SPA16) sa­typ alýǵa keledi. Oıynda eshteńe joq semeılik turǵyn 6 mln 500 myń teńgege júk kóligin satýǵa kelisedi. Mámbetsháripov «2019 jyly 15 tamyzda 2 mln 200 myń, 15 qyrkúıekte 2 mln 200 myń, 15 qazanda 2 mln 100 myń teńgeni qaıtaryp beremin» dep notarıýs arqyly mindettemege qol qoıady (qujat 2019 jyly 24 maýsymda resimdelgen). Osy mindettemede onyń 1981 jyly 1 tamyzda dúnıege kelgeni, О́zbekstannyń týmasy ekeni, Qazaqstannyń azamattyǵyn almaǵany, Almaty oblysy Qarasaı aýdany Qyrǵaýyldy aýylyndaǵy Aqbota kóshesindegi 164 úıde tirkelgendigi kórsetilgen. 2019 jyldyń 23 qyrkúıeginde óz qolymen toltyrǵan qolhatynda ol KamAZ aqshasyn 25 qazanǵa deıin tóleı almasa, tehnıkany paıdalanǵan ár aı úshin 700 myń teńgeden tóleıtinin jazady. Aqyr sońy mindettemesi de, qolhaty da jaıyna qalyp, bir tıyn da tólemesten KamAZ-dy úsh aıdan keıin buzylǵan kúıinde qaıtaryp beredi.

Endi sál sheginis jasasaq. Áýelde tehnıka satyp alamyn dep senimine kirgen Mámbetsháripov Abaı Rahımovty Qalbataýǵa jumysqa sha­qyrady. «Bulaı bolaryn qaıdan bileıin?! KamAZ-dy alýǵa kelgende ol meniń úıimniń janynda turǵan ekskavator, júk tıegish pen GAZeldi kóredi. Qazaqpyz ǵoı, dastarqan jaıyp, qonaq qylamyz. Sózden sóz shyǵyp, men oǵan ózimniń qurylys óndiristik kompanııamnyń, onda 20-30 jumysshymnyń bar ekenin, jaıaý júrginshiler jolyn salýmen shuǵyldanatynymyzdy aıtamyn aǵymnan jarylyp. Rasynda, bul salada tájirıbem jetkilikti. Novosibirde arhı­tektýra mamandyǵy boıynsha bilim alǵanmyn. Oıda eshteńe joq. Sodan ol: «Dıplomy bar adamsyz. Birlese jumys isteıik. «QazGerStroı» kompanııasyna sýb­merdigermiz. Jumysshylaryńdy shaqyr, tehnıkalaryńdy ákel. Aqshasyn jaqsylap tóleımin» dedi. Aldamaıtyn shyǵar dep sózine sendim» deıdi A.Rahımov.

Sodan О́zbekstan azamatyna sengen A.Rahımov Semeıden óz brıgadasyn alyp, Jarma aýdanynyń ortalyǵyna je­tedi. О́zimen birge «JUGONG ZL-50» júk tıegishi, «ZL 30-25» júk tıegish-eks­kavatory men GAZelin ala barady. 15 shildede osyndaǵy «Edige» qonaqúıine ornalasady. «Meniń brıgadam jumysty 17 shildede Mámbetsháripovtiń buıryǵymen qonaqúı janyndaǵy 70-ke jýyq jas kóshetterdi shabýdan bastady. Zańsyz. Oǵan muny telefon arqyly eskerttim, mán bermedi. Shabylǵan aǵashtardy aqshany únemdeý úshin armatýranyń ornyna qa­zyq retinde paıdalandy. Jumysty bas­taýyn bastaǵanymyzben bizge avans be­rilgen joq. Áýelgi kezde Almatydan me­niń esepshotyma 50 myń teńge salyp jiberdi, tipti janar-jaǵarmaıǵa da jet­peıtin aqsha. Sodan jumysty jalǵastyra berdik. Azyq-túlik, janar-jaǵarmaıdy qaryzǵa aldyq. Osynyń bárin jaqsy bilse de, Mámbetsháripov alǵash­qy alǵan 3 mln teńge avansynan bizge bar-joǵy 200 myń teńge aýdardy. О́zi Alma­tyda júrdi. Mámbetsháripov shilde aıynyń so­ńynda taǵy 5 mln teńge avans alady, odan da bir tıyn bermedi. Áýelgi «Se­riktes bolamyz, tapqan tabysymyzdy 50/50 bólisemiz» degen kelisim jaıyna qaldy. Aqsha ýaqytynda tólenbegen soń jumysshylar da narazylyq tanyta bastady» deıdi A.Rahımov.

Seriktes demekshi, semeılik azamattyń ańǵaldyǵyn paıdalanǵan Mámbetsháripov ony ózi basqaratyn «ASYL-SENIM company» JShS-yna dırektordyń orynbasary bolasyń dep aldap, ýaqytty sozǵan eken. Bizge óziniń aldanǵanyn aıtyp, muńyn shaqqan Rahımovtyń sózine sensek, О́zbeks­tan azamaty Mámbetsháripovtiń qaryzy shash etekten. KamAZ-dyń úsh aılyq jaldaý aqysynan bólek (úsh aı – 2 mln 100 myń teńge) «JUGONG ZL-50» júk tıegishi, «ZL 30-25» júk tıegish-ekska­vatory men GAZeldi jalǵa alǵany úshin 1 mln 898 myń teńge qaryz kórinedi.

Talaıdy taqyrǵa otyrǵyzǵan

Qalbataýda jumys istep, ózge eldiń aza­matynyń arbaýyna túsip, amaly taý­sylǵan A.Rahımovtyń kómek surap hat jaz­baǵan jeri qalmapty. Jarma aýdan­dyq ishki ister bólimine, aýdandyq sotqa, Semeı qalalyq prokýratýrasyna, Nur Otan partııasynyń oblystyq fılıalyna, oblystyq Ulttyq qaýipsizdik komı­tetine, oblystyq Prokýratýraǵa, oblys­tyq Polısııa departamentine, oblystyq Mem­lekettik eńbek ınspeksııasy basqar­masyna, oblystyq Ekonomıkalyq tergeý departamentine, Ishki ister mınıstrligine, Avtomobıl joldary komıtetine shaǵym­danypty. Alaıda ázirge eshqandaı nátıje joq.

A.Rahımov bizge: «Meniń shynymen jumys istegenimdi, kinásiz ekenimdi Qal­bataýda birge jumys istegen kisiler aıtyp beredi» degen soń sol azamattarǵa habar­lasyp, mán-jaıdy bildik. Semeılik Andreı Kýcherın Qalbataýda A.Rahımovtyń «JUGONG ZL-50» júk tıegishin júrgizip, «ASYL-SENIM company» JShS-inde ju­mys istepti. «Eki aıdan astam ýaqyt jumys istedim. Jumys istegenimdi aıǵaqtaıtyn bar­lyq qujat bar. Bir ókinishtisi, Mámbet­sháripov tıisti aqshany tólemegen soń A.Rahımov eńbekaqymdy óz qaltasynan tólep berdi. Almatydan kelgen sýbmerdiger (I.Mámbetsháripov) jalaqy máselesine qatysty qansha ret jınalys ótkizdi, polısııa da keldi, aıqaı-shýdan kóz ashpadyq. Ne kerek, aqshany tapsyrys berýshi bermedi dedi, anaý dedi, mynaý dedi, ýádesinde turmady» deıdi ol.

«Men A.Rahımovpen 20 kún jumys istedim. Sodan soń Mámbetsháripovtiń «ASYL-SENIM company» JShS-ine ju­mysqa kirdim. Basynda aqshamyzdy durys tólegenimen sońyna qaraı yryń-jyryń qyldy. Aqyry bas merdiger «QazGerStroı» kom­panııasynyń basshylyǵyna shaǵym­danyp, aqshamyzdy ázer degende aldyq. Men negizi eńbegime 200 myń teńgeden artyq alýym kerek bolǵan. Alaıda 135 myń teńge ǵana berdi. Aqshasyn úsh-tórt aı almaǵan jigitter de boldy» deıdi osynda dánekerleýshi bolyp jumys istegen Qanat Nurmaǵambetov.

A.Rahımovpen áýeli birge jumys is­tep, keıin Mámbetsháripovtiń JShS-yna ju­mysqa kirgen Qýanysh О́zekbaev ta О́z­bekstan azamatynan ońbaı aldanǵanyna ókinedi. «Ol maǵan 1 mln 200 myń teńge qaryz. Munyń ishinde meniń brıgadamnyń úsh adamynyń aqshasy bar. A.Rahımov bul jerde óz tehnıkalarymen eki aı jumys istedi. Aqshasyn ala almady ǵoı aqyry» deıdi ol.

Joǵaryda 70 jas kósheti otaldy dep jazǵan Qalbataýdaǵy «Edige» qonaqúıiniń ıesi Edige Toqtarhanuly Ibraıymovqa da habarlastyq. Ilhomjan Mambetsháripov bul kisige 4 mln teńge qaryz bolǵan eken. «Zańgerleri ólerdegi sózin aıtyp, 2 mln teń­gege túsirdi. Osynyń ózin qaıtaryp berse shúkir dep otyrmyn. Qazir sot oryndaýshylary jumys istep jatyr. A.Rahımov durys azamat dep oılaımyn. Árıne ózi durys bilmeıtin О́zbekstan azamatynyń arbaýyna túsip qalǵany ókinishti. Meni tańǵaldyratyny, bul Mámbetsháripov degen azamattyń jumysshylary da joq. Eldi jaldaıdy. Jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginde jalǵyz ózi ǵana tirkelgen. Qalbataýda jumys istegen jumysshylary 2019 jylǵy jeltoqsannyń 14-ine deıin meniń qonaqúıimde jatty. Ne tamaqtary joq, ne jalaqylaryn durys almady. Meniń bilýimshe, О́zbekstan azamaty kóp adamǵa qaryz» deıdi qonaqúı ıesi.

Qonaqúı demekshi, Abaı Rahımov osy qonaqúıdiń aldyndaǵy 70-ke jýyq jas kóshetti zańsyz otatqany úshin 2019 jyly Mámbetsháripovtiń ústinen oblystyq ma­man­dandyrylǵan tabıǵatty qorǵaý prokýratýrasyna shaǵym túsiripti. Prokýratýra muny Jarma aýdandyq Polısııa bólimine joldapty. Olar bul isti tekserip, 2019 jyldyń 18 qarashasynda Abaı Rahımovqa: «Bul oqıǵada eshqandaı ákimshilik jáne qylmystyq quqyq buzýshylyqtyń qura­my bolmaýy sebepti Jarma APB-iniń nomenklatýralyq isine joldandy. Sebebi tekserý kezinde «Edige» qonaqúıiniń ıesi Edige Ibraıymov ol jer óziniń jekemenshik jeri bolǵandyqtan óz erkimen kesip tas­taǵanyn aıtyp kórsetti» dep jaýap ja­zypty. Shyn máninde, Mámbetsháripov aǵash­tardy zańsyz kestirgen eken. Muny qonaqúıdiń ıesi Edige Ibraıymovpen osy jyldyń 22 mamyry kúni uıaly telefon arqyly sóıleskenimizde aıtty, aýdandyq polısııa bólimine «aǵashtardy ózim kestim» degendi amalsyzdan aıtqanyn da jetkizdi. О́ıtkeni sol kezde Mámbetsháripov bul kisige jumysshylardy qonaqúıge tur­ǵyz­ǵany úshin qaryz bolǵan. Sol qaryzdy bermeı kete me degen qaýippen osylaı aıtýǵa, ıaǵnı О́zbekstan azamatyn jazyqty bolsa da, qorǵaýǵa májbúr bolǵan sekildi.

Mámbetsháripov Qalbataýdaǵy jumysqa Almaty oblysynan KamAZ kóligin jalǵa alyp, onyń da aqshasyn durys tólemeı áýrege salypty. Tipti júk kóligin qaıtar­maı qoıǵan soń kólik ıeleri tehnıkasyn alý­ǵa kele jatqanda jolda olardyń ústinen shaǵym jazyp, is qozǵatyp jiberipti.

«Abaı Rahımovqa barǵany sekildi ol bizge de habarlandyrý arqyly kelgen bolatyn. KamAZ-dy satyp alamyn, aqshasyn 4 aıda tóleımin dep áýelde 300 myń teńge berdi. Qaıdan bileıik, budan keıin oǵan senip, kóligimizdi berdik. Aqsha tólemeı qoıǵan soń 6 aıdan keıin kóligimizdi alyp keteıik dep ózimen birge Almaty oblysynan shyǵyp, Qalbataýǵa bara jatqanda orta jolda (Úsharalda) «Meni qınap áketip bara jatyr» dep ústimizden aryz jazdy. Mine, áli kúnge osy sharýanyń áýresimen júrmiz» deı­di kólik ıesi Maırambaı Tórejanov.

Túıin

О́kinishtisi, memlekettik baǵdarlamaǵa bólingen qarjyny talan-tarajǵa salyp, bir emes, birneshe azamattyń aqysyn jegen, onymen qoımaı qorshaǵan ortaǵa da aıtarlyqtaı zalal keltirgen О́zbekstan azamatyna eshqandaı shara qoldanylmaı otyr.

«QazGerStroı» kompanııasynyń jaýapty jumysqa bul saladaǵy tájirıbesi joq ózge eldiń azamatyn shaqyrǵany da túsiniksiz. Túsiniksiz dúnıe kóp. Ázirge suraq kóp, jaýap joq...

Shyǵys Qazaqstan oblysy