Is-sharany júrgizgen Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń rektory Erlan Sydyqov uly oıshyl­dyń murasyn zııatker ult pen jańartylǵan qoǵam qalyp­tas­ty­rý negizderi turǵysynan zer­de­leýdiń mańyzy týraly aıtty. Ol Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń «Abaı jáne HHI ǵa­syr­daǵy Qazaqstan» atty maqa­la­syndaǵy «ulttyq sanany jań­ǵyr­ta­myz jáne básekege qabiletti ult qalyptastyramyz desek, Abaıdyń shyǵarmalaryn mu­qııat oqýymyz kerek. Onyń qo­ǵam­daǵy túrli úderisterge qa­­tysty kózqarasy búgingi Qa­zaq­stan úshin asa paıdaly. О́z zama­nynyń ǵana emes, qazirgi qoǵam­nyń da beınesin tanytqan Abaı – eldik murattyń aınymas temirqazyǵy» degen sózderin qa­per­­ge alyp, Abaı murasynyń zııat­ker ult qalyptastyrýdaǵy ró­liniń basymdyǵyn atap ótti.

Jıynda «Abaı murasy jáne el­dik sóz» degen taqyrypta baıan­dama jasaǵan Parlament Se­natynyń depýtaty, belgili qa­lamger Nurtóre Júsip Abaı­dyń altynshy qarasózindegi bir­lik týraly tujyrymdamasyna qatysty oılarymen bólisti. Qa­­lam­ger qazirgi qazaqtyń sóz tyń­­daý, sóz sóıleý, ataly sóz­ge toqtaý mádenıetiniń kem­shin­digi, tobyrlyq sana týdyr­ǵan toptyq múddeni kózdeıtin keı daý-janjaldar «qazaq ult bolyp qalyptasqan joq» deı­­­tin túsinikterdiń paıda bo­lýy­­­na ákelgenin aıtty. De­gen­­­men qýanysh pen qaıǵyda, kópshiliktiń basyna túsken qıyn­­dyqta birge bolýdy murat tutqan otandastarymyzdyń tutas ult­tyǵymyzdyń belgisin tany­typ júrgenin de atap ótti. Osyǵan oraı Arystaǵy jarylys, Maqtaaraldaǵy aýyldardy sý basý oqıǵasy kezindegi halyqtyń «biz birgemiz», «biz bekembiz» degen túsinikpen zardap shekkenderge barynsha kómek qolyn sozǵan mysaldaryn keltirdi.

Senator júrisi jyldam dá­ýir­ge aıaq basqan halqymyzǵa eń keregi kásip úırený men bilim alý ekenin jetkizip, soǵan sáıkes Abaı­­­dyń «árbir oryndy qareket ózi de ýaıym-qaıǵyny azaıtady» deı­­tin sózine taldaý jasap berdi.

Fılologııa ǵylymdarynyń dok­tory, professor Shákir Ybyraev «Abaı poezııasynyń áleý­mettik paradıgmasy» degen taqy­rypta baıandama jasap, Abaı oıla­rynyń máńgilikpen ushtasyp jatqanyn alǵa tartty. «Abaı týra­ly kóp jazyldy. Úlken ǵa­lym­dar tarapynan irgeli zertteý­ler jasaldy. Endi Abaıdy ja­ńa­sha zertteý kerek. Álemdik ádebıettaný, antropologııa, psıhologııany ıgersek qana Abaıǵa jańasha kelýge bolady»  degen ǵalym ár urpaqtyń Abaımen óz sana sheńberinde dıalogqa túsip otyratynyn aıtty. Ol sondaı-aq ótken ǵasyrdaǵy fransýz áleýmettanýshysy, fılosofy Per Býrdeniń kez kelgen ádebı shyǵarmany tórt kapı­tal­ǵa jiktep qarastyrǵanyn aıta kelip, Abaı fenomeni retinde onyń shyǵarmashylyǵy osy kapıtaldardyń sheńberine syımaıtynyn, óıtkeni ol óleńdi «tabys tabý, tanylý, elený, mádenı ke­ńistikten óz ornyn tabý» maq­satynda jazbaǵanyn aıtty. Ǵa­lym­nyń oıynsha, Abaı «ishin kernegen dertti syrtqa shy­ǵar­ǵan aqyn». Sh.Ybyraev óz baıan­da­masynyń sońynda uly aqyn shy­ǵarmashylyǵyna boılaý úshin onyń óleńderindegi mádenı jáne áleýmettik kodtardy ashý kerek­ti­gi­ne nazar aýdartty.

Al «Abaıdyń qaıratkerlik bol­mysy» taqyrybynda baıan­da­ma jasaǵan Sh.Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologııa ın­stıtýtynyń dırektory, tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor Zııabek Qabyl­dı­­nov jas urpaq Abaıdyń aqyn­dyǵyna, oıshyldyǵyna, aýdar­mashylyǵyna ǵana emes, qaırat­ker­lik bolmysyna da qarap boı túzeýleri kerek degen maǵynadaǵy oılarymen bólisti. Tarıhshy ǵalym qaıratkerligimen de ta­nyl­ǵan tulǵanyń atqarǵan iste­ri týraly derekter Ulttyq mura­ǵat­tyń 64-shi, 44-shi, 344-shi qor­larynda saqtalǵanyn aıtyp, sondaı derekqorlardyń birin­de saqtalǵan, Semeı oblysy áske­rı gýbernatory, general-maıor Galkınniń 1903 jyly Abaıǵa bergen minezdemesinen úzindiler keltirdi. Galkınniń má­li­metine sáıkes, birinshiden, Abaı dáýletti adam. 1000 jylqy, 2000 qoıdyń ıesi. Ekinshiden, kin­diginen taraǵan balalarynyń bárin ózi oqytqan. Úshinshiden, kitap, gazet-jýrnaldardy jazdyryp alyp, oqyǵan. Tórtinshiden, 18 jyl memlekettik qyzmetti minsiz atqarǵan. Osy málimetti kel­tirgen Z.Qabyldınov, ásirese me­m­lekettik qyzmetkerlerdi Abaı­­­dyń qaıratkerlik qyry­men, mem­­leket isindegi minsiz qyz­me­ti­men tárbıeleýdiń mańyz­dy­ly­ǵy jóninde oı qozǵady.

Jalpy, «Abaı murasy» kon­ferensııasynda baıandama jasa­ǵan ǵalymdardyń kópshiligi Abaı shy­ǵarmashylyǵyn búgingi kún tur­­ǵysynan zerdeleý, onyń mu­­rasyn shetelderde tanytý, ós­ke­leń urpaqty tárbıeleý tur­­ǵy­synan sóz qozǵady. Aıta ke­tý kerek, jıynǵa Zoom jelisi ar­qy­ly 100 shaqty otandyq ǵa­lym­­dar men sheteldik qonaqtar qa­tysty. Shara barysynda Qa­zaq­stan Respýblıkasy Prezı­den­ti Q.Toqaevtyń «Abaı jáne HHI ǵasyrdaǵy Qazaqstan» kitabynyń tusaýy kesildi. Jıyn­dy júrgizýshi Eýrazııa ult­tyq ýnıversıtetiniń rektory E.Sydyqov kitap materıaly BUU-nyń resmı alty tili­ne aýda­rylǵanyn, bul oraıda she­tel­dik jáne otandyq ǵalymdar men aýdarmashylardyń eńbegi zor bol­ǵa­nyn atap ótti.