«Teńizshevroıldan»

Aımaqtar • 26 Qarasha, 2020

«Teńizshevroıldan» – 825 kóshet

101 ret kórsetildi

Atyraýdaǵy ótkir máseleniń qatarynda kógaldandyrý da bar. О́ńirde orman alqaby tym az. Temir jol men avtokólik joldarynyń boıynda ósip turǵan tal joq. Endi bul másele oń sheshiletinge uqsaıdy. Oblys ákimi Mahambet Dosmuhambetovtiń aıtýyna qaraǵanda, kelesi jyldan bastap orman qory men eldi mekenderdiń aýmaǵyn qosa alǵanda 6 myń gektardy kógaldandyrý kózdeldi. Bul úshin kóshet egýdi júrgizýge iri munaı-gaz kompanııalaryn tartý josparlanyp otyr.

Joldasbek KО́ShERBAIULY

Úsh jyldan on jylǵa deıingi kezeńge josparlanǵan kógaldandyrý barlyq aýdanda júrgiziledi. Bul jyl saıyn 100 myńǵa deıin kóshet egýge múmkindik beredi. Buǵan qosa Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligimen birlesip, óńirdiń ekologııalyq ózekti problemalaryn sheshý jónindegi Jol kartasy ázirlendi. Jol kartasy qorshaǵan ortany jaqsartý baǵytyndaǵy 40 tarmaqty qamtıdy.

– Jaıyq ózenin saqtaý men tıimdi paıdalaný máselesi ótkir tur. О́zen aǵynynyń shamamen 80 paıyzy kórshiles Reseıde qalyptasady. Sondyqtan ózenniń tómengi saǵasynda ornalasqan óńir joǵary jaqtaǵy iri sý qoımalary men gıdrotehnıkalyq qurylǵylarǵa táýeldi bolyp otyr. Sońǵy eki jylda aǵyn kólemi úsh esege jýyq qysqardy. Osy sebepten Jaıyq pen Qıǵash ózenderiniń 200 shaqyrymynda birneshe jyl boıy tereńdetý jumystary júrgizilýde, – deıdi M.Dosmuhambetov.

Ákimniń pikirinshe, óńirdegi iri munaı-gaz kásiporyndaryn «Lastaýshy qalpyna keltiredi» ustanymyna sáıkes qorshaǵan ortaǵa keltirgen zalaldyń ornyn toltyrý úshin kógaldandyrý jumystaryna tartý kózdelýde. О́ıtkeni birinshi sanattaǵy kásiporyndardyń atmosferaǵa shyǵarǵan 165 myń tonna shyǵaryndylar kóleminiń 86 paıyzy alty iri kásiporynǵa tıesili bolyp otyr. Oblys ákimdigi negizgi lastaýshy sanalatyn iri kásiporyndarmen kelissóz júrgizip, olarǵa tal egý úshin arnaıy jer ýchaskelerin bekitilip berildi. Osyǵan baılanysty qazir Atyraý qalasynyń aýmaǵynan orman qory men eldi mekender jerin qosa alyp, ýchaskelerdiń tizbesi jasaqtaldy.

Atmosferany lastaýshylar qataryndaǵy «Teńizshevroıl» JShS «Atyraý-Dossor» baǵytyndaǵy joldyń boıyna 825 tal kóshetin egýdi qarjylandyrady. Osyǵan oraı ótken aptada kóshet egiletin aýmaqta jer qazý jumysy bastaldy. Atalǵan aýmaqtyń topyraǵy sortań. Sebebi jer astyndaǵy tuzdy sý tym tereńde emes. Onyń ústine qar men jańbyr sýy da jerge tez sińbeıdi. Al bul tal kóshetin egýge arnalǵan aýmaqtyń qunarlylyǵyn arttyrý qajettigin týyndatady. Sondyqtan sheteldiktermen birlesken kásiporyn bólingen aýmaqqa tabıǵı tyńaıtqyshtarmen baıytylǵan qunarly topyraq tógýdi kózdep otyr.

«Yntymaq Atyraý» ÚEU-nyń dırektory Maııa Shamenovanyń aıtýynsha, egiletin kóshetterdiń tamyry kesek topyraq ishinde, jabyq kúıinde keledi. Bul kóshetterdiń tez jersinýine yqpal etedi. «Atyraý-Dossor» jolynyń boıyna kádimgi shaǵan, shashyrandy butaqty shaǵan, úıeńki, aǵash tektes tal kóshetteri egiledi. Kóshetterdiń barlyǵy Atyraý qalasynan 15 shaqyrymda ornalasqan Qaıyrshaqty aýyldyq okrýgindegi orman tálimbaǵynda 4-5 jyl boıy ósirildi. Ár kóshettiń bıiktigi – 1,2-1,8 metr. Kóshetter óńirdiń qurǵaq, shóldi klımatyna beıimdelgen. Sebebi bul kóshetter – qalada ósip turǵan aǵashtardyń tuqymy.

– Atyraýda týyp-óstim. Sondyqtan týǵan ólkemdi jasyl jelekpen kómkerý – eń mańyzdy joba. Kóshet egiletin aýmaqty daıyndaýǵa tek jergilikti jumysshylar tartyldy. Al kóshetter atyraýlyq sharýa qojalyqtarynan satyp alyndy. Biz ólkemizdiń jasyl jelekke kómkerilgenin qalaımyz, – deıdi M.Shamenova.

Atyraý oblysy