О́simdik sharýashylyǵynda ósim mol

Tıisti mınıstrlikten alynǵan málimetke súıensek, ótken jyly aýyl sharýashy­ly­ǵynda aıtar­lyqtaı ósim baı­qaldy. 11 aıdyń qory­tyn­dysy boıynsha jalpy ónim kólemi 5,9 trln teńgege jetip, ótken jylǵy kórsetkishten 5,3 paıyzǵa asyp tústi. 11 óńirde ónim kólemi ulǵaıdy, ásirese Aqmola, Qostanaı, Pavlodar oblystary aldyńǵy qatarda.

Jalpy, ótken jyldy ósimdik sharýashylyǵy úshin qolaıly boldy deý qıyn. Jazdaǵy qýańshylyq pen kúzgi jaýyn-shashyndy aıtpa­ǵanda, pandemııaǵa baılanysty týyn­daǵan problemalar da sharýa­larǵa biraz qolbaılaý bolǵan-dy. Soǵan qaramastan ósimdik sharýa­shylyǵynda aıtarlyqtaı joǵary kórsetkishterge qol jetkizildi.

Dıqandar jalpy kólemi 20,8 mln tonna astyq óndirdi. Bul ishki suranysty tolyq ótedi, sondaı-aq syrtqy naryqqa shyǵarý arqyly Qazaqstannyń astyq derjavasy degen mártebesin saqtap qalýǵa yqpal etkeni anyq.

– Astyq sapasy joǵary boldy. О́ndirilgen bıdaıdyń 80 paıyzy 1-3-sanatqa jatady, – dep habarlady Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi.  Aldyńǵy jyly alynǵan bıdaıdyń 53 paıyzy osyndaı joǵary sanatqa jatqyzylǵan bolatyn. Jalpy, elimizdiń dıqandary ótken jyly barlyǵy 4 mln tonna kartop, 4,3 mln tonna kókónis, 2,5 mln tonna baqsha daqyldaryn, 297,2 mln tonna maqta jınady.

Kóktemgi dala jumystary, tuqym sebý naýqany tótenshe jaǵ­daı­men tuspa-tus kelgeni belgili. Sóıtip, agrarshylardyń arasynda alańdaýshylyq týǵan edi. Alaı­da Memleket basshysynyń tike­leı tapsyrmasy boıynsha Aýyl sharýa­shylyǵy mınıstrligi naýqandy oıdaǵydaı ótkizýge baǵyttalǵan sharalardy ýaq­ty­ly qabyldady. Atap aıtqanda, arzandatylǵan janar-jaǵarmaı, tıisti tehnıkalyq saımandar fermerlerge der ýaqytynda jetkizildi, sharýalardyń karantın kezinde de kedergisiz qozǵalýyna jaǵdaı jasaldy.

Prezıdent Q.Toqaev halyqqa arnaǵan Joldaýynda aýyl sharýa­­shylyǵyn keńinen qoldaý qajet­tigin atap kórsetip, Úkimetke salany sıfrlandyrýdy jolǵa qoıýdy, jerdi kádege jaratýdy retteýdi tapsyrǵany málim. Byl­tyr Memleket basshysynyń tike­leı tapsyrmasy boıynsha «Agrar­lyq nesıe korporasııasy» arqyly agroónerkásip kesheni sýbek­tilerin qoldaý is-sharalaryna respýb­lıkalyq bıýdjetten 70 mlrd teńge nesıe bólindi. Qarajat 2,4 myń aýyl sharýashylyǵy óndirýshisi­ne berildi. Sonymen qatar «Qarapaıym zattar ekonomıkasy» baǵdarla­ma­sy aıasynda kóktemgi egis jumystaryn júrgizýge 100 mlrd teńge baǵyt­taldy.

О́tken jyly egistik al­qap­taryn ártaraptandyrý baǵytynda da birtalaı jumys atqarylǵanyn aıta keteıik. Ulttyq statıstıka bıýro­synan alynǵan derekterge súıensek, tuqym sebilgen al­qap­­tar­dyń aýmaǵy 2019 jylmen sa­lys­tyr­ǵanda 439 myń gektarǵa ulǵaıyp, 22,7 mln gektarǵa jetipti.

– Zyǵyr alqaby – 239,8 myń gektarǵa nemese 18,6 paıyzǵa, maqsary alqaby – 61,6 myń gektarǵa, ıaǵnı, 23 paıyzǵa, bıdaı alqaby 748 myń gektarǵa nemese 6,8 paıyzǵa, júgeri alqaby – 7,4 myń gektarǵa, ıaǵnı 5 paıyzǵa ulǵaıdy. Baý-baqsha daqyldary egilgen jerdiń kólemi de aldyńǵy jylmen salystyrǵanda 6,3 myń gektarǵa, ıaǵnı 1,3 paıyzǵa artty, – dep habarlady Ulttyq statıstıka bıýrosy.

О́simdik sharýashylyǵyn qoldaý baǵytynda atqaryl­ǵan jumys­tardyń qataryn­da fermerlerden ónimdi forvardtyq satyp alý tásili engizilgenin erekshe atap ótken lázim. Mınıstrlik erte kóktemde sharýalar tuqym sebý naýqanyn oıdaǵydaı júrgizýi úshin olardyń kúzde alatyn óniminiń esebinen forvardtyq kelisimshart jasasty. Nátıjesinde 369 aýyl sharýashylyq taýaryn óndirýshiden osyndaı jolmen 24,55 mlrd teńgeniń ónimi satyp alyndy. Atap aıtqanda, Úkimet 453 myń tonnadan astam bıdaı, 53,2 myń tonna arpa, 10 myń tonnadan astam kúnbaǵys pen 300 tonnadan artyq qaraqumyqty kóktemde tuqym sebilip jatqan kezdiń ózinde satyp alyp qoıdy.

Agroónerkásip kesheniniń ilgerileýine mal sharýashylyǵy men qus sharýashylyǵynyń da qosqan úlesi qomaqty. Aýyl sharýashylyǵy mınıstr­ligi et baǵytyndaǵy qus sharýa­shy­­­lyǵyn damytýda tolaıym ta­bysqa jetti. Qus etiniń otan­dyq óndirisin ulǵaıtý jáne qus sharýashylyǵy óniminiń ım­port­tyq úlesin azaıtý úshin mı­nıstrlik pen óńirlik ákimdik­ter qazirgi zamanǵy jańa óndiris oryndaryn qurý, jumys istep turǵan qus fabrıkalaryn keńeı­tý jáne jańǵyrtý jobalaryna baryn­sha qoldaý kórsetýde.