Kúlmeıtin adamdar

Arnaıy bılet alyp konsertine jolyń túse bermeıtin ánshilerdiń ózi kezegimen aldyńa kelip án salyp tur ǵoı, qudaıym-aý. Bul ne degen ǵajap kún! Shúkir-shúkir.

Biraq ánge elitip otyrǵan adamdar da neken-saıaq, óner juldyzynyń júzinde jiger men shattyq nege joq? Bul kelip turǵan ánshiniń júzinshi toıy shyǵar, áı jaraıdy. Júregimen aıtpaǵannnan soń, júrekterge jetpeı jatqan bolar. Quttyqtaýy aqyl aıtýǵa ulasyp ketken jandy tyńdap otyrǵan kim bar, sirá?!

Oıpyrym-oı, uzatylyp jatqan qyzǵa ómirinde aqyl aıtyp kórmegen týysqannyń jurtty ıirip qoıyp, toıdyń ústinde tárbıeleı qalǵany. «Eneńe úıtpe, atańa súıtpe...» Bul leksııa qashan bitedi?

Bir kezde kózim aınalamda otyrǵan adamdardyń júzine túsip ketkeni. Tymyraıǵan better, tomsyraıǵan júzder. Osyndaı ǵalamat toıda qýanbaǵan adamdar ózi qaı kezde kúlimsireıdi eken? Bulardyń kóbi nege han-dastarqanda, ǵajaıyp toıdyń ózinde sharshap otyr ǵoı. Jaraıdy, ana bir ádemi kelinshekti qoıshy, kúıeýiniń qoly rıýmkaǵa barǵan saıyn surlana túsedi. Minezi shataq shyǵar? О́ziniń kóılegin ózgelermen salystyryp, basqa sylqymdardyń kıiminiń baǵasyn, matasyn, markasyn zerttep otyrǵandarǵa da ókpe joq. Toıdan keıingi «talqylaýlarǵa» qajetti materıal jınap otyratyndardyń da óz ómiri bar.

Nege bul adamdar kúlmeıdi? Nege qýana almaıdy? Bizdiń kishkentaı kezimizde dastarqanda qant bolsa qandaı qýanýshy edik qoı. Aýylda eń jupyny toıdyń ózinde jurt túgili sol kósheniń, kórshiniń ıtterine deıin shetke ushyp ketken súıek-saıaqqa shattanyp, quıryqtary bulǵań-bulǵań etip qalatyn. Aýyl-aımaq, bota-taılaqqa deıin jaqsylyqtyń lebin sezetin. Sol toıǵa arnaıy shaqyrylmasaq ta, dýmannyń dúbiri jaqyndaǵan saıyn bala júregimizge qýanysh kernep, máre-sáre bolyp jatqan jegjat-jurattyń syrtynan baqylaǵan da bir ǵanıbet edi. Ásirese, ústine ádemi jabý jaýyp ákelgen bota-taılaqtardy tizip baılap qoıatyny da, sýretshiniń qylqalamyna suranyp turatyny da kóz aldymyzda.

Ol toılar qazirgideı han saraıyndaı toıhanalarda ótpese de, tabıǵattyń sulý kelbetiniń astynda aýyldyń jańasy bar, eskisi bar, alasha-kilemderin kerip-aq, kerim ótetinin qalaı umytarsyń. «El ishi – óner kenishi» degen, bir aýyldan kemi birneshe talant tabylady. Qudaıdyń bergen tamasha daýysymen áýeletip salǵan ánderi túngi saf aýada Qazyǵurttyń basyna deıin estilip jatqandaı kórinetin. Alma baǵynyń ortasynda P árpi sııaqty qoldan qurastyrylǵan ústelderdiń ústinde dál qazirgi zamannyń keremet salattary men sýsyndary bolmasa da, dámdiligin aıtsańshy! Sol toılardyń máziri men merekesi bala tańdaıymyzda táp-tátti bolyp máńgi qaldy. Al ol kezde aty ultqa máshhúr bolǵan ataqty ánshiler tek teledıdarda bolady. Záýede bireýi aýdanǵa gastroldik saparmen kele qalsa, taǵatsyzdana kútken ol kúnniń jetkizbeı qoıatyny taǵy bar. Onyń áńgimesi men estelikteri aıta-aıta júretindeı bir, zamanaýı ertegi.

Aıtpaqshy, myna adamdar nege kúlmeıdi? Bular qýanýdy qaı kezde umytty eken? Toıda otyrǵan kópshiliktiń kóbiniń tymyraıyp, túnerip otyrýy adamǵa áser etpeı qoımaıdy eken. Álde aspandaǵy Aı, juldyzdar teris qarap jatyr ma? Degenmen, nebir toılardyń ózinde ketkenshe degbiri qashyp, qajyp otyratyndar kóbeıgeni anyq. Dastarqan jarys, til bezeý, birinen biri qaıtalaı beretin sóz nópiri de dińkeletkeni daýsyz. Biraq, báribir qýana bilý qasıetin joǵaltpaýymyz kerek qoı.

Osylaı keremet toıda oıǵa batyp otyr­ǵan­da, messendjermen bir aqparat kelipti. Adamdarǵa kúlýdi umytyp, kúı­ze­liske shaqyratyn kartına kóptegen jáıt­terden quralmaq. Sonyń eń bastysy adam­dar­dyń tabıǵat pen tabıǵılyqtan qol úzýi kórinedi. Máselen, Leıpsıgte jurtty toryǵýdan qutqarý úshin qalada kógaldandyrý, kóshet otyrǵyzý isin órkendetý kerek dep sheshim qabyldaǵan. Surqaı, saıabaqtary joq, kóp qabatty úılerdiń turǵyndary antıdepressanttar qabyldaýda alda eken...

Al kúlmeıtin adamdardy tabıǵat pen shynaıylyq qutqara alady.