Temeki ónimderin sıfrly tańbalaý mindetteledi

Tehnologııa • 08 Sáýir, 2021

Temeki ónimderin sıfrly tańbalaý mindetteledi

Budan bylaı óndirýshiler men ımporttaýshylar sıgaretterdi ǵana emes, sıgaralardy, sıgarıllalardy, kalıan temekisin, tipti elektrondyq sıgaretterge arnalǵan stıkterdi de DataMatrix kodymen tańbalaýy tıis. Osy toptardyń tańbalanbaǵan taýarlarynyń qaldyqtary 2022 jylǵy 1 sáýirge deıin satylýy múmkin. Bul norma «Tańbalaýǵa jatatyn taýarlardyń tizbesin aıqyndaý týraly» Úkimettiń 2020 jylǵy 10 qyrkúıektegi №568 qaýlysymen retteledi.

Dýman ANASh

Sıgaretterdi sıfrly tańbalaý Qazaqstanda 2020 jylǵy 1 qazannan bastap mindettelgen. Qazaqstan aýmaǵynda óndiriletin nemese Qazaqstanǵa ımporttalatyn barlyq sıgaretter DataMatrix kodymen tańbalanady. Bul óndiris kezinde sıgaretterdiń ár qorabyna tikeleı salý ádisimen beriledi. Onda óndirýshi, ımporttaýshy, taýar partııasynyń serııalyq nómiri týraly sıfrly aqparat jáne onyń qozǵalysyn baqylaý úshin qajetti basqa da málimetter «tigilgen». Bul kodty krıptoqorǵanystyń nátıjesinde qoldan jasaý múmkin emes.

Tańbalanǵan taýar týraly aqparat Taýarlardy tańbalaý men olardyń qadaǵalanýynyń aqparattyq júıesine (TTQAJ) engiziledi. Keıinnen ónim ony satatyn oryndarǵa túsedi jáne 2D-skaner nemese Naqty Sauda mobıldi qosymshasy arqyly aınalymnan shyǵarylady. Taýardyń óndiristen bastap sońǵy tutynýshyǵa satýǵa deıingi barlyq jolyn TTQAJ-da qadaǵalaýǵa bolady.

«Qazaqstanda balamaly temeki ónimderiniń segmenti negizinen (jalpy kólemniń 90%-dan astamy) elektrondyq sıgaretterge arnalǵan stıktermen usynylǵan. Bul toptyń negizgi ımporttaýshylary – Philip Morris jáne BAT. Bul kompanııalar ótken jyly sıgaretterdi tańbalaý engizilgennen keıin tańbalaý jabdyqtaryn ornatqan, sondyqtan olardyń stıkterdi tańbalaý shyǵyndary az bolady», dedi Sıfrlyq ekonomıkany damytý ortalyǵynyń bas dırektory Bıkesh Qurmanǵalıeva.

Jalpy, boljamdyq kórsetkishter boıynsha stıkter segmentiniń kólemi 2021 jyly 100 mln qorapty quraıdy, bul 55 mlrd teńgeden astam qarajat.

Sıgaralar men sıgarıllalardy Qazaqstan naryǵyna jetkizýshilerdiń qatary mol. Sondyqtan jetkizýshiler úshin stıketteý jáne zattańbalaý sııaqty sıfrly tańbalaýdyń qosymsha tásilderi aıqyndaldy. Bul tańbalaý jabdyqtaryna kúrdeli shyǵyndardy talap etpeıdi.

Basym bóligin kóleńkeli aınalym quraıtyn balama temekiniń segmenti kalıanǵa arnalǵan temeki bolyp sanalady. «Bizdiń baǵalaýymyz boıynsha kalıan temekisiniń 90%-y – «kóleńkeli». Munyń sebepteriniń biri – kalıan temekisi úshin aksızdiń joǵary mólsherlemesi. Bul basqa temeki ónimderinen erekshelenbeıdi. Degenmen bul ónimdegi temekiniń mólsheri 20%-dy ǵana quraıdy. Osy segmentti «aǵartý» boıynsha sharalardy kúsheıtý úshin biz memlekettik organdarǵa aksızdik mólsherlemeni tómendetý máselesin jumysqa alýdy usynamyz. Mundaı tájirıbe Reseıde bar. Onda kalıan temekisine aksızdik mólsherleme kalıan temekisindegi temeki shıkizatynyń paıyzdyq quramymen anyqtalady», dedi Sıfrlyq ekonomıkany damytý ortalyǵy Zertteý jáne ázirleý ortalyǵynyń dırektory Almat Ismaılov.

Jalpy, 2020 jyly Qazaqstanda temeki ónimderi naryǵynyń kólemi 1 mlrd 200 mln qorap nemese 660 mlrd teńgeni qurady. Bul rette sarapshylardyń baǵasy boıynsha kóleńkeli aınalym 33 mlrd teńgeni qurady. Mindetti sıfrly tańbalaýdy engizý naryqty aıtarlyqtaı «aǵartýǵa» kómektesedi.

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz