Tehnologııa • 27 Sáýir, 2021

Jeke derekti óshirý joly qandaı?

Osy kúni ınternet keńistiginde siz ben bizdiń jeke derekterimiz órip júr. О́zgelerge qupııa bolýǵa tıis bul derekterdi óshirýdiń joly bar ma?

Farhat QAIRATULY

Sıfrlyq damý, ınnovasııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń habarlaýynsha, qazaqstandyqtar ınternettegi ózi týraly derbes aqparattardy óshire alady. Ol úshin turǵyndar zańǵa engizilýge tıis óziniń «umytý quqyǵyn» paıdalana alady. Sonyń negizinde ózine qatysty jarııalanǵan derbes derekterdi óshirýge múmkindik bar.

Muny «Derbes derekterdiń qaýipsizdigin qamtamasyz etý servısi» arqyly júzege asyrýǵa bolady. Al bul servıs – «Elektrondy úkimetke» tıesili quraýyshtardyń biri. Iаǵnı derekterdi óshirý kezinde taratylǵan tizilimder tehnologııasy (blokcheın) negizge alynady.

Mınıstrliktiń habarlaýynsha, mundaı tehnologııa málimetterdi ózgertýge, joıýǵa tyıym salady ári aqparatty ashyq etedi. Sondyqtan árkim óziniń jeke derekteri arqyly júzege asyrylǵan áreketterdi kórý múmkindigine ıe. Atap óterligi, mundaı múmkindik memlekettik bazalardaǵy derbes derekterge qatysty ǵana beriletin bolady.

Sonymen qatar el azamattary derbes derekterdi jınaýǵa ári óńdeýge berilgen kelisimdi keri qaıtara alady. Qyzmet alýshy tarapynan kelisimdi keri qaıtarý týraly pármen túsken jaǵdaıda, derbes derekter operatorlary óz derekqorlaryndaǵy júgingen adamnyń jeke derekterin joıýǵa mindetti. Áıtpese, operator sýbektiniń ótinishi negizinde ákimshilik jaýapkershilikke tartylady.

Sonymen qatar qazaqstandyqtardyń «Elektrondy úkimet» veb-portalyndaǵy jeke kabıneti nemese mobıldi qosymsha arqyly óziniń «umytý quqyǵy» negizinde kelisimdi keri qaıtaryp alýǵa, óz derekterimen jasalǵan áreketterdi kórýge múmkindigi bar. Qyzmet tegin usynylady.

Qazir Nur-Sultan, Almaty jáne Shymkent qalalaryndaǵy úsh Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵynda servısti qanatqaqty negizde iske qosýǵa daıyndyq júrgizilip jatyr. Qanatqaqty joba merzimi aıaqtalǵannan keıin servıs qajet bolǵan jaǵdaıda pysyqtalyp, memlekettik derekqorlarmen ıntegrasııalanatyn bolady.

Keıin Aqparattyq qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasy Rýslan Ábdihalyqov zań jobasy tolyq pysyqtalǵanǵa deıin engizilmeıtinin habarlady. Ázirge ákimshilik jáne qylmystyq quqyq buzýshylyq bolmaǵan jaǵdaıda adam ózi týraly aqparatty ıesizdendire alatyndyǵymen ǵana shektelý josparlanýda. Qanatqaqty rejim jyl sońyna deıin jalǵasady. Al tolyq iske qosylýy 2022 jyldyń sońyna – 2023 jyldyń basyna josparlanǵan.

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz