Adamzat qaterli indetti joıýǵa bir qadam jaqyn qalǵanda vırýstyń jańa túrleri shyǵyp qaıta ábigerge salyp qoıdy. Vaksınanyń baryna qaramastan, álem elderi COVID-19-dyń jańa tolqynymen kúresip jatyr.

Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń (DDU) málimeti boıynsha, qazirgi ýaqytta indettiń delta nusqasy búkil álem boıynsha 124 elde tabylǵan. Mamandar aldaǵy ýaqytta Úndistannan tabylǵan shtamm dúnıejúzinde vırýstyń basym túrine aınalady dep boljap otyr. DDU tipti birneshe apta ishinde 200 mıllıonnan astam adam juqtyrýy múmkin dep boljady. Infeksııa juqtyrǵandar sany, ásirese, Eýropa men Batys Tynyq muhıty aımaǵynda kóbeıip barady. Batys elderi qaıtys bolǵandar sany azaıǵan soń, qaýipsizdik sharalaryn jeńildetip jatyr. Alaıda vaksınalarǵa qol jetkize almaıtyn nemese halyqty vaksınalaýdy baıaý engizip jatqan memleketter qaýiptiń aldynda tur deıdi densaýlyq saqtaý ókilderi.
Eýropa: minberden aıtylmaǵan mindetti vaksınalaý
Eýropa alǵashynda halyqty jappaı vaksınalaý deńgeıi tómen elder qatarynda bolyp, keıin tynymsyz jumystyń nátıjesinde bul jónindegi kórsetkishti kóterip, úzdikterdiń qataryna qosyldy. Vaksına alǵan eýropalyqtar sany artqan saıyn, meıramhanalar men barlar qaıta ashylyp, turǵyndar jumys pen demalys oryndaryna bara bastady. Osylaısha ómir qalypty jaǵdaıǵa oralatyndaı. Degenmen qaýipti vırýs eshqaıda joǵalyp ketpedi. Sońǵy ýaqytta delta shtamy tirkelgennnen keıin vırýs juqtyrǵandar sany kúnnen-kúnge kóbeıip jatyr. Osyǵan oraı, densaýlyq saqtaý ókilderi men úkimetter birden qaýipsizdik sharalaryn oılastyrýǵa kiristi.
Demalys kúnderi Germanııanyń birqatar joǵary laýazymdy saıasatkeri kansler Angela Merkeldiń vaksınany mindettemeımiz degen pikirine qaramastan, ekpe almaǵandarǵa shekteýler engizip, tipti mindetti vaksınalaý ıdeıasyn alǵa tartty. Mundaı qadam Germanııany Fransııamen qatar qoıar edi. Sebebi fransýz úkimeti medısına qyzmetkerlerin ekpe alýǵa mindettep jatyr. Bul qadam demokratııalyq qoǵam ustanymdaryna qaıshy keledi degen myńdaǵan adam fransýz úkimetine qarsy narazylyq bildirip úlgerdi. Sondaı-aq vaksına alǵysy kelgender sany da kúrt ósken. Germanııada da osy sharany engizgisi kelgender Makronnyń tájirıbesin qoldanyp, ekpeni mindetti etýine bolady.
Ulybrıtanııa premer-mınıstri Djonson da osyndaı pikir bildirdi. «Eger bul indettiń taralýyn toqtatsa, mindetti vaksınalaý sheshimin kez kelgen ýaqytta engizý sheshimin ózimizge qaldyramyz», dedi ol. Al ázirge jabyq qoǵamdyq oryndarǵa tek vaksına alǵandardy kirgizý boıynsha da usynys jasalǵanymen, sońǵy sheshim áli shyqqan joq. Chehııa úkimeti juma kúni COVID-19-ǵa qarsy vaksına alǵan memlekettik qyzmetshilerge eki kúndik aqyly demalys beriletinin málimdedi.
Eýropanyń Italııa, Ispanııa, Belgııa sekildi elderi de halyqqa mindetti túrde vaksına alyńdar dep aıtpaǵanymen, túrli qaýipsizdik sharalary arqyly ekpesiz turǵyndardyń ómirin qıyndatyp jatyr. Oǵan sáıkes mýzeı, kıno, teatr, konsert, meıramhana sekildi qoǵamdyq oryndarǵa tek vaksına alǵan azamattar ǵana bara alady. Osylaısha Batys álemi mindetti vaksınalaýdy minberden aıtpaı-aq oryndap jatqanǵa uqsaıdy.
Amerıka: vaksınalaý qarqyny tómendedi
AQSh-tyń juqpaly aýrýlar jónindegi bas sarapshysy eldiń pandemııaǵa baılanysty baǵyty durys emes degen pikir bildirdi. Doktor Entonı Faýkı delta shtamy vaksınalaý deńgeıi tómen aýdandarda órship ketti deıdi. Sol sebepti AQSh qaıta qaýipsizdik sharalaryn kúsheıtýdi oılastyra bastady.
AQSh vaksınalaý kórsetkishteri tómendeı bastaǵan sáýirge deıin ekpe alý boıynsha álemdegi kóshbasshy bolyp keldi. Alaıda elde vaksına alý deńgeıi qaıta tómendegen, ásirese, ońtústik shtattarda turǵyndardyń jartysynan azy alǵashqy dozasyn ǵana alǵan. AQSh bıligi qazir vaksına alǵandar sanyn arttyrý máselesin qarastyryp jatyr.
Ońtústik Amerıka elderiniń indetpen kúres sharalary kóptiń kóńilinen shyqpaı kele jatqany belgili. Meksıka pandemııanyń úshinshi tolqynymen betpe-bet keldi. Vırýs juqtyrǵandar sany kúnine 15 myńnan asyp, jyl basyndaǵy eń joǵarǵy kórsetkishke jetken. Bılik delta nusqasynyń odan ári tarap ketýinen qorqyp otyr. Sebebi el astanasy Mehıkodaǵy naýqastardyń shamamen 60 paıyzy osy shtammdy juqtyrǵan. Meksıkada zardap shekkenderdiń kópshiligi – jas jáne vaksına almaǵan adamdar. Eldegi 18 jastan asqan árbir tórtinshi adam ǵana tolyq ekpe alǵan eken.
Indet qaýpine qaramastan, Meksıka kóshelerinde halyq burynǵy qalypty kúıde júr. Olardyń kópshiligi ómir súrý úshin kún saıyn azyq-túlik satyp júr nemese basqa beıresmı jumystarda isteýge májbúr. Sol sebepti úkimet qaýiptiń joǵary ekenine qaramastan, shekteý sharalaryn qaıta kúsheıte almaı, kásipkerlikti toqtatýǵa barmaı otyr.
Meksıkada WhatsApp-ta taraǵan jalǵan sóz ben qaýesetke senip, vaksına alýdan bas tartqan eldi mekender de bar. Olar «Vaksına eki jyldan keıin adamdardy óltiredi, bul halyqtyń sanyn azaıtý úshin úkimettiń jasap otyrǵan qastandyǵy» nemese «Vaksına – shaıtannyń belgisi eken» degen alypqashpa sózge senip qalǵan.
Al Brazılııada jeti kúnde koronavırýstan qaıtys bolǵandardyń ortasha sany qańtar aıynan beri qaıtadan 1000 adamnan asty. Djons Hopkıns Ýnıversıtetiniń málimeti boıynsha, daǵdarys bastalǵannan beri bul elde 19,8 mıllıonnan astam COVID-19 juqtyryp, onyń 555 400-den astamy qaıtys bolǵan. Brazılııa prezıdenti Bolsonaro basynan bastap indettiń qaýipti ekenine tolyq senbeı, qaýipsizdik sharalaryna atústi qaraǵan. Sol úshin de halyq ony qatań synǵa alyp, daǵdaryspen kúresine tómen baǵa berdi. Tipti oǵan jemqorlyqqa aralasty dep aıyp taqqan.
Aýstralııa: halyq narazy
Pandemııa bastalǵaly eń qaýipsiz aımaqtardyń biri bolyp kelgen Aýstralııa qazir qatań sharalardy engizdi. Osyǵan deıin shekarasyn sheteldikter úshin tars japqan Aýstralııanyń indetpen kúrestegi jetistikteri kópke úlgi bolǵan edi. Alaıda vırýstyń delta shtamy elde turaqsyzdyq týǵyzdy. El úkimeti qatań sharalar engizýge májbúr boldy, al halyq oǵan narazy.
Aýstralııa saıasatkerleri indet órship turǵanda shekteýlerge qarsy narazylyqqa shyqqan halyqty aıyptap otyr. Senbide myńdaǵan adam karantındi toqtatýdy talap etip, Sıdneıde sherýge shyqty, al Melbýrn men Brısbende shaǵyn demonstrasııalar ótti.
Sıdneıdegi narazylyq aksııasyna qatysqan kem degende 57 adamǵa aıyp taǵylyp, 500-den astam adamǵa aıyppul salynǵan.
Azııa: indet órship tur
Japonııada da jaǵdaı máz emes. Olımpııa oıyndary ótip jatqan elde COVID-19 juqtyrǵandardyń kúndelikti jalpy sany senbide 12 myńnan asty. Bul – tórtinshi kún qatarynan eń joǵarǵy kórsetkish. Munyń ózi Tokıoda ótip jatqan Olımpıadanyń qaýpi týraly alańdaýshylyq týdyrdy. Eldegi keıbir aımaqtarda tótenshe jaǵdaı engizilip, qatań sharalar qolǵa alynǵan. El úkimeti halyqty vaksınalaýdyń baıaý júrip jatqany úshin synǵa qalǵan. Úkimettiń sońǵy málimetine sáıkes, juma kúngi jaǵdaı boıynsha halyqtyń 28,3 paıyzy COVID-19-ǵa qarsy tolyq egilgen, al 39 paıyzy vaksınanyń bir komponentin alǵan.
Al Reseıde senbide indet juqtyrǵan 23 807 adam tirkeldi, onyń ishinde Máskeýde 3 514 adam juqtyrǵan. Osylaısha elde 6 265 873 adam indetke shaldyqqan. Qytaı sheneýnikteri jaqynda Shyǵys Qytaıdyń Nankın qalasynda COVID-19 indetiniń órshýin Reseıden kelgen reıspen baılanystyryp otyr.
Joǵaryda keltirilgen derekter indet basylmaı, onyń jańa túrleri paıda bolyp, tipti órship bara jatqanyn kórsetedi. Pandemııamen kúrestiń jaqyn arada aıaqtalar túri kórinbeıdi.
Qazaqkonsert pen TÚRKSOI Yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıady
Qoǵam • Búgin, 17:10
Kolledjderge qujat qabyldaý bastaldy
Bilim • Búgin, 17:01
Qyzylordada esirtkige qarsy aksııa ótti
Aımaqtar • Búgin, 16:52
Senatta «Parasat» baıqaýynyń jeńimpazdary marapattaldy
Parlament • Búgin, 16:45
AQSh-tyń Takoma qalasynda atys boldy
Álem • Búgin, 16:36
Qazaqstanda ýchaskelik ınspektorlar jańa ereje boıynsha jumys isteıdi
Qazaqstan • Búgin, 16:28
Aımaqtar • Búgin, 16:18
Qarjy • Búgin, 16:10
Jambyl oblysy Jýaly aýdanyna jańa ákim taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 16:02
Shymkentte kúnniń ystyǵynan kólik órtendi
Oqıǵa • Búgin, 15:53
Qazaqstanda qus eti qymbattady
Qoǵam • Búgin, 15:43
UBT: 267 oqýshy test tapsyrý múmkindiginen aıyryldy
Bilim • Búgin, 15:37
Túrkistan oblysy turǵynynyń aýlasynan 30 túp sora tabyldy
Aımaqtar • Búgin, 15:28
Elordada «Nartaı» fılminiń tegin kórsetilimi ótti
О́ner • Búgin, 15:18
Qazaqstan krıptoaktıvterdi shyǵarý boıynsha álemde ekinshi orynda tur
Qazaqstan • Búgin, 15:08
IPO-ǵa qatysý halyq úshin qoljetimdi bolýy qajet – Prezıdent
Qoǵam • Búgin, 15:03
Turar Rysqulov aýdanyna jańa ákim taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 14:57
Prezıdent: Elimizge jańa ári senimdi ınvestısııa kózderi qajet
Prezıdent • Búgin, 14:50
Ulybrıtanııa Reseı altynyn ımporttaýdan bas tartty
Álem • Búgin, 14:44
Qazaqstandyqtardyń salyqqa bereshegi 24,3 mlrd teńgege jetti
Qoǵam • Búgin, 14:35
Úıinde esirtki saqtaǵan ShQO turǵyny ustaldy
Oqıǵa • Búgin, 14:28
Jańa oblystardyń turǵyndaryna kólik nómirin aýystyrýdyń qajeti joq
Aımaqtar • Búgin, 14:20
Reseı syrtqy qaryzy boıynsha defoltqa ushyrady
Álem • Búgin, 14:13
Qazaqstandyq jas tennısshiler Ýımbldon týrnırinde óner kórsetedi
Tennıs • Búgin, 13:53
Qytaı Qazaqstan azamattary úshin vızasyz rejım engizýi múmkin
Qazaqstan • Búgin, 13:43
Qazaqstandyqtardyń alǵashqy legi qajylyqqa attanady
Rýhanııat • Búgin, 13:31
Páter turǵyndaryn bank qosymshasy arqyly tirkeýden shyǵarýǵa bolady
Qoǵam • Búgin, 13:20
BQO-da jol apatynan eki sábı zardap shekti
Oqıǵa • Búgin, 13:10
Jas tennısshiler ITF týrnırinde júldeli boldy
Tennıs • Búgin, 12:53
Aýyl jastary qurǵan kompanııa 2,4 mln dollar ınvestısııa tartty
Qoǵam • Búgin, 12:45
«QazTransGaz Aımaqqa» 5 mln teńgeden astam aıyppul salyndy
Qazaqstan • Búgin, 12:38
Munaı baǵasy 1 dollarǵa arzandady
Ekonomıka • Búgin, 12:30
Almatyda qarjy pıramıdasynyń basshylary sottaldy
Qoǵam • Búgin, 12:22
Úkimet • Búgin, 12:12
«Kanelo»: Golovkındi nokaýtpen jeńemin
Kásipqoı boks • Búgin, 12:08
Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý vıse-mınıstri taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 11:52
Aldaǵy kúnderi aýa raıy qandaı bolady
Aýa raıy • Búgin, 11:46
Erbolat Dosaev almatylyqtarǵa úndeý jasady
Aımaqtar • Búgin, 11:30
Sýǵa shomylý erejesin buzǵandar jaýapqa tartyldy
Qoǵam • Búgin, 11:25
Bir aptada 3 myńǵa jýyq qylmys jasaldy
Qazaqstan • Búgin, 11:18
Uqsas jańalyqtar