Qaraǵandy oblysynda sońǵy bir jarym jyl úshinde kúre joldyń boıyndaǵy apattyń saldarynan 200 adam kóz jumyp, 800 jolaýshy túrli dene jaraqattaryn alǵan eken. О́kinishtisi sol, apatqa ushyraǵan jerlesterimizdiń basym kópshiligi – belsendi eńbekke qabiletti, ıaǵnı der shaǵyndaǵy azamattar. Al árbir toǵyzynshy apatta balalar zardap shekken. Siresken statıstıka osylaı deıdi...

Qaraǵandy oblystyq prokýratýrasy uıymdastyrǵan Quqyq qorǵaý jáne arnaıy organdar úılestirý keńesiniń otyrysynda osyndaı jantúrshigerlik derekter málim boldy. Onlaın rejimde ótken bul jıynǵa memlekettik organdardyń, oblystyq jáne aýdandyq ákimdikterdiń, sonymen qatar avto joldaǵy qyzmet kórsetýshi uıymdardyń ókilderi qatysyp, óńirdegi jol qaýipsizdigi problemalary boıynsha pikir almasýǵa atsalysty.
Jıynda aıtylǵandaı, jol ústindegi apattyń basym kópshiligi jol qozǵalysy erejelerin óreskel buzýdyń saldarynan bolady eken. Ásirese, «temir tulpardy» tizgindegender jyldamdyqty shamadan tys asyryp jiberip, ózin de, ózgeni de baqytsyz jaǵdaıǵa dýshar qylatyny óte kóp tirkelgen. Tipti árbir eki apattyń biri osyndaı zań buzýshylyqtyń saldarynan bolatyn kórinedi.
Budan bólek, jol apatynyń kóbeıýine sol joldardyń sapasyzdyǵy da teris áserin tıgizedi degendi alǵa tartty mamandar. Oıqy-shoıqy joldarmen kele jatqan kólikter kóbine tegis jerdi qýalaımyn dep, qarsy jolaqqa shyǵyp ketetin jaǵdaılar jıi kezdesedi eken. Odan keıin quqyq buzýshylardy tártip saqshylary tarapynan der kezinde jazalamaý da jaman kórsetkishtiń artýyna óz «úlesin» qosyp otyr. Máselen, jol polısııasynan «áke-kókelep» qutylyp ketken júrgizýshiler jaýapkershilikti lezde umytyp, kóp uzamaı eski ádetterine basatyny belgili.
Taǵy bir aıta ketetin jaıt – qazirgi avtomektepterdegi júrgizýshilerdi oqytý máselesi. Quqyq qorǵaýshylar bul saladaǵy oqytý úderisiniń sapasy kóńil kónshitpeıdi deıdi. Al prokýrorlar osy isti qatań qadaǵalaý kerek dep sanaıdy. Jalpy, mundaı synnyń jany bar. Búginde «barmaq basty, kóz qystymen» júrgizýshi kýáligin alatyndardyń kóbeıip turǵany málim. Mundaı soraqylyqtyń ózi kúre joldyń ústindegi qaýip-qater bultyn qoıýlatyp, qanshama apatqa ákep soqtyryp jatyr deseńizshi?!
Jıynda beınekamera ornatylmaǵan nemese jol belgileri joq eldi mekenderde apattyń jıi bolyp turatyny aıtyldy. Bul da – oılanatyn jaıt. Jasyratyny joq, qazir iri qalalardaǵy jol boıynda samsap turǵan kameralar jol qaýipsizdigi isinde paıdasyn kórsetip te jatyr. Júrgizýshi mádenıeti qalyptasqansha, bul da asa qajet amaldyń biri bolyp tur. Al beınekamera joq jerlerde kólik júrgizý mádenıetinen jurdaı júrgizýshiler tym erkinsip ketetini – ashy shyndyq.
Beınekamera demekshi, taıaý arada Qaraǵandy, Temirtaý, Jezqazǵan, Sátbaev jáne Saran qalalaryndaǵy avtomobıl joldary boıynda quqyq buzýshylyqtardy tirkeıtin qosymsha 100 kamera jumys isteı bastaıdy. Qyraǵy kóz qurylǵylar jol qaýipsizdigi erejeleri talaptarynyń saqtalýyn avtomatty rejimde baqylaıtyn bolady.
Sonymen qatar «Qaýipsiz qala» jobasy aıasynda 100 apparattyq-baǵdarlamalyq keshen ornatylatynyn da aıta ketken lázim. Olardyń jıyrmasy jol qıylystarynda jol qozǵalysy erejelerin buzýdy tirkep otyrsa, taǵy birnesheýi toqtaý syzyǵynyń qıylysýy jáne baǵdarshamnyń qyzyl sıgnalyna ótý sııaqty buzýshylyqtardy anyqtaıdy. Al 80 kamera jyldamdyq rejiminiń buzylýyn qadaǵalaıtyn bolady.
Jalpy, jol qaýipsizdigin saqtap, apattardyń aldyn alý sııaqty kúrdeli máseleni keshendi túrde sheshpese, is alǵa baspaıtyny aıtyldy atalǵan basqosýda. Bul jerde damyǵan elderdegi ozyq tájirıbelerge súıengenniń de esh sókettigi joq. Bir sózben aıtqanda, jańalyq ataýlyny adamnyń jol ústindegi ómiri synǵa túsken bul salaǵa aıamaı engizý kerek bolyp tur.
Bir ǵana mysal: jol-kólik oqıǵasy bolǵan jerde «Dron» qurylǵysyn paıdalansa, apattyń kompıýterdegi syzbasyn aına-qatesiz túsirýge kómegin tıdirýshi edi. Munyń ózi jol-kólik oqıǵasy boıynsha materıaldardyń sapaly jáne naqty bolýyn qamtamasyz etip qoımaı, bul is-sharaǵa ketetin ýaqytty azaıtyp jáne kólik keptelisiniń meılinshe az bolýyna ıgi yqpalyn tıgizer edi.
Qaraǵandy oblysy
Kóktemniń sońǵy kúninde aýa raıy qandaı bolady?
Aýa raıy • Keshe
Qarjy • Keshe
«Bul án burynǵy ánnen ózgerek...» atty kesh ótti
Mádenıet • Keshe
Ata-ana quqyǵynan aıyrylýǵa ne sebep bolady?
Qoǵam • Keshe
Qazaq balýandary – Azııa chempıonatynyń jeńimpazdary
Sport • Keshe
Memleket basshysy Erlan Qoshanovty qabyldady
Prezıdent • Keshe
Mádenıet salasynyń ardagerlerine áleýmettik kómek kórsetiledi
Mádenıet • Keshe
Indýstrııalyq damý komıtetiniń tóraǵasy taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Keshe
Almatyda qaıyr surap, quldyqta bolǵan zeınetkerge kómek kórsetildi
Aımaqtar • Keshe
Astanada memlekettik qyzmetshiler arasynda spartakıada ótti
Elorda • Keshe
Áýe marshrýttaryn sýbsıdııalaýǵa 7,2 mlrd teńge bólindi
Qoǵam • Keshe
Alty óńirde AITV juqtyrý deregi artty
Medısına • Keshe
Shymkentte eki polıseı para aldy degen kúdikke ilindi
Qoǵam • Keshe
Astanada stýdentterge arnalǵan 5 jataqhana salynady
Elorda • Keshe
Jýrnalısterge arnalǵan «Parasat» konkýrsy bastaldy
Qoǵam • Keshe
Jalǵan aqparat taratqan blogerler jaýapqa tartylady
Qoǵam • Keshe
Senatorlar bosqyndar máselesin talqylady
Saıasat • Keshe
Abaı oblysynda 30 mln aǵash otyrǵyzylady
Qoǵam • Keshe
«TikTok» jelisinde qumar oıyn uıymdastyrǵandar sottaldy
Qoǵam • Keshe
Elimizde 9 jańa halyqaralyq áýe marshrýty ashylady
Qoǵam • Keshe
Osy aptada ótetin mádenı-sporttyq is-sharalar
Qoǵam • Keshe
Úkimette gaz salasyn damytýdyń ózekti máseleleri qaraldy
Úkimet • Keshe
Qytaıda jumyssyz jastar kóbeıdi
Álem • Keshe
Elimizdiń eki qalasynda aýa sapasy nasharlaıdy
Ekologııa • Keshe
Almaty taýlarynda adasyp ketken týrıster qutqaryldy
Qoǵam • Keshe
Almatydaǵy tanymal fastfýd dúkeni órtendi
Qoǵam • Keshe
«Semeı ormany» tabıǵı rezervatynyń basshylary sottaldy
ANTIKOR • Keshe
30 mamyrǵa arnalǵan valıýta baǵamy
Qarjy • Keshe
280-nen astam ınvestısııalyq joba iske qosylady
Investısııa • Keshe
Úkimet saǵaty: Investısııalyq ahýaldy jaqsartý
Senat • Keshe
Jylý men sý tapshylyǵy shýǵa aınaldy
Másele • Keshe
Uqsas jańalyqtar