Qazaqstan – Katar: áriptestiktiń jańa belesi

Jeksenbi kúni Qa­zaq­stanǵa resmı saparmen Katar memleketiniń Ámiri sheıh Tamım ben Hamad ál-Tanı keldi. Bul – Ámirdiń Katar taǵyna otyrǵan ýa­qyttan bergi shetelge al­ǵashqy saparlarynyń biri. Sebebi, dástúrli monarhııa or­naǵan memlekettiń sheıhy bul taqqa 2013 jyldyń 25 maý­symynda ǵana muragerlik jolmen kelgen bolatyn.

Jeksenbi kúni Qa­zaq­stanǵa resmı saparmen Katar memleketiniń Ámiri sheıh Tamım ben Hamad ál-Tanı keldi. Bul – Ámirdiń Katar taǵyna otyrǵan ýa­qyttan bergi shetelge al­ǵashqy saparlarynyń biri. Sebebi, dástúrli monarhııa or­naǵan memlekettiń sheıhy bul taqqa 2013 jyldyń 25 maý­symynda ǵana muragerlik jolmen kelgen bolatyn.

Katar – Parsy shyǵanaǵynda­ǵy 2 mln.-ǵa jýyq halqy bar, álemdegi ishki jalpy ónim mólsheri jaǵynan qarqyndy damyp kele jatqan memleketterdiń biri. Suıytylǵan gazdyń iri tasymaldaýshysy sanalatyn bul el tabıǵı gaz qory jóninen dúnıejúzi boıynsha úshinshi orynǵa turaqtaǵan. Bul musylman memleketinde munaı qory da orasan. Onyń munaı men munaı ónimderin eksporttaýshy elderdiń kósh basynda turýy – osynyń aıǵaǵy.

Qazaqstan men Katardyń ekonomıkalyq qurylymynda uq­sas tustar bolǵandyqtan, eki el arasyndaǵy dıplomatııalyq baılanystar ár baǵytta jaqsy jolǵa qoıylǵan. Máselen, ekijaqty yntymaqtastyqtyń mańyzdy tetiginiń biri retinde joǵary deńgeıdegi Qazaqstan – Katar birlesken úkimetaralyq komıssııa­syn ataýǵa bolady. Búgingi kúnge deıin bul komıssııanyń 3 otyrysy uıymdastyrylsa, sonyń bireýi Dohada, ekeýi Astanada ótken eken. Qazaqstan Katardyń Ortalyq bank sektorymen de aıtarlyqtaı ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizgen. Qos memleket munaı jáne gaz, aýyl sharýashylyǵy, kólik, quqyq qorǵaý salalary boıynsha ózara yqpaldastyqqa ynta tanytyp keledi. Qazaqstan EKSPO-2017 ha­lyqaralyq kórmesin ótkizý úshin Katardan ınvestısııa­ tartý máselesin de jolǵa qoıǵan. 2013 jyldyń qarasha aıyn­da Dohada «Astana EKSPO-2017» UK» AQ basqar­ma tóraǵasy T.Ermegııaevtiń «Qatari Diar» kompanııasynyń basshysymen kezdesýinen de osyny aıqyn ańǵarýǵa bolady. Eki el mádenı-gýmanıtarlyq salalar boıynsha da ózara áriptestik baılanys ornatyp úlgergen.

Aqordada ótken ekijaqty kezdesýde Nursultan Nazarbaev pen sheıh Tamım ben Hamad ál-Tanı Qazaqstan men Katar arasyndaǵy yqpaldastyqtyń damý qarqynyn odan ári ilgeriletetin birqatar salalar jóninde áńgime qozǵaı otyryp, ekijaqty yntymaqtastyqtyń, atap aıtqanda, ınvestısııalyq jáne saýda-ekonomıkalyq salalardyń negizgi baǵyttaryn talqy tarazysyna saldy. Sondaı-aq, eki eldiń ózara yqpaldastyǵyn birlesken jobalardy iske asyrý arqyly jandandyrýǵa bolatynyn atap ótti.

Qazaqstan Prezıdenti Katar Ámiriniń elimizge jasaǵan sapary onyń Katar taǵyna otyrǵan kezden bergi shetelge alǵashqy saparlarynyń biri bolyp tabylatynyna toqtaldy. «Sizdi Katar Ámiri jaýapty laýazymyn ıelenýińizben quttyqtaımyn, densaýlyq jáne qyzmette tabystar tileımin. Sizdiń ákeńiz Hamad ben Halıf ál-Tanımen birneshe ret kezdeskenbiz. Ol birneshe ret Qazaqstanǵa kelgen bolatyn. Sondaı-aq, men de Katarda saparmen boldym. Biz, ásirese, ekonomıkalyq ózara is-qımyl salasynda tıimdi qarym-qatynastar ornatýǵa múddelimiz. Qazaqstan men Katardyń eko­nomıkalyq qurylymynda bir­qatar uqsastyqtar bar. Búginde Katar munaı men gaz kólemi jaǵynan óńirdegi jáne álemdegi jetekshi memleketterdiń birine aınaldy. Qazaqstannyń jer qoınaýynda da baılyq mol. Sondyqtan birlesip jumys isteýge múmkindik jetkilikti. Bul baǵytta eki el vedomstvolary kóp jumys jasady, qol qoıý úshin birqatar qujattar daıyndaldy. Olar, atap aıtqanda, Qosarlanǵan salyq salýdy boldyrmaý týraly konvensııa jáne eki eldiń qorlary arasyndaǵy О́zara túsinistik týraly memorandým», – dedi Memleket basshysy.

Katar Ámiri kezdesý men qonaq­jaılylyq úshin alǵysyn aıtty jáne óziniń ákesi Hamad ben Halıf ál-Tanıdiń sálemin jetkizdi.

Shaǵyn quramdaǵy kezdesýden keıin taraptar keńeıtilgen quramda kelissóz júrgizip, bul kelissóz barysynda Nursultan Nazarbaev Tamım ben Hamad ál-Tanıdiń Qazaqstanǵa tuńǵysh sapary ekijaqty qarym-qatynastardy jańa sapaly deńgeıge kóteretinine senim bildirdi. «Qazaqstan táýel­siz­digin alǵaly beri nebary 22 jyl ótti. Bizdiń 2,3 mlrd. dollarǵa da jetpeıtin ekonomıkamyz bar edi. Búginde ekonomıkamyzdy ilgerilete otyryp, ony 230 mlrd. dollar deńgeıine jetkizdik. Qazirdiń ózinde, daǵdarysqa qaramastan, ishki jalpy ónim 6 paıyzǵa ósip, elimizdiń ekonomıkasy qarqyndy túrde damyp keledi. Bul sapar eki eldiń arasyndaǵy qarym-qatynasty jańa deńgeıge jetkizedi dep senemiz», – dedi Qazaqstan Prezıdenti.

О́z kezeginde Katar Ámiri bul kezdesý eki eldiń ózara yqpaldastyǵyn odan ári damytýǵa septigin tıgizetinin atap ótti. «Bizge kórsetken qonaqjaılylyǵyńyz úshin alǵysymyzdy bildiremiz. Búgingi kezdesý Katar men Qazaqstan arasyndaǵy baılanys­tardy odan ári nyǵaıtýǵa jol ashady dep senemin», dedi ol bul rette. Sondaı-aq, Katar Ámiri mundaı kelissózder taraptardyń ekijaqty qarym-qatynastar máselelerin, óńirdegi ahýaldy qarastyrýǵa múmkindik bergenine toqtaldy.

Keńeıtilgen quramdaǵy ke­lissózden keıin Qazaqstan Úkimeti men Katar Úkimeti arasyndaǵy Qosarlanǵan salyq salýdy boldyrmaý jáne tabysqa salynatyn salyqtan jaltarýǵa jol bermeý týraly konvensııaǵa jáne «Taý-Ken Samuryq» UK» AQ pen «Qatar Mining Company QSC» arasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıyldy. Bul kúni taraptar, sondaı-aq, «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory» AQ pen Katar ınvestısııalyq qory arasyndaǵy О́zara túsinistik týraly memorandýmdy bekitti.

Qazaqstan Prezıdenti men Katar Ámiri kelissózderden keıin joǵary deńgeıdegi mundaı kezdesýler men búgingi kúnge deıingi qol jetkizilgen ýaǵdalastyqtar tabystardy eseleýge múmkindik berip qana qoımaı, ekijaqty yntymaqtastyqtyń jańa baǵyt­taryn aıqyndaýǵa jol ashatynyna senim bildirdi.

Láıla EDILQYZY,

«Egemen Qazaqstan».

-----------------------------------------

Sýretterdi túsirgender

S.BONDARENKO, B.OTARBAEV.