Qoqyspen kúres qarqyndy

Mine, osy máseleni jan-jaqty sara­laǵan Qaraǵandy qalasynyń atqarýshy bıligi batyl qadam, tyń sheshimderge ba­ra bastady. Sonyń nátıjesinde, qo­qys ta­sýshy kólikter júrgizýshileriniń, jón­­deý qyzmeti qyzmetkerleriniń jáne «GorKomTrans» Qaraǵandy kompanııa­syna qarasty júk tıeýshilerdiń eńbek­aqylaryn 30%-dan 50%-ǵa deıin ósirý múmkindigine qol jetkizildi.

Negizinde, kenshiler astanasynda qat­ty turmystyq qaldyqtar jınaýmen jáne shy­ǵarýmen «GorKomTrans», «Eko­ÁlemQazaqstan» jáne «Resaıklıng TK» syndy úsh mekeme aınalysady. Bıylǵy sáýir aıynda osy qyzmet kórsetýshi kompanııalar men Qaraǵandy qalalyq ákimdigi arasynda memorandýmǵa qol qoıylǵan bolatyn. Ondaǵy ýaǵdalastyq boıynsha, qoqys shyǵarýshy kompanııalar bıylǵy ­
1 mamyrdan bastap tarıfti kótergenimen, qyzmetkerlerdiń jalaqysyn arttyrýǵa jáne tehnıkany jańalaýǵa ýáde bergen edi.

«GorKomTrans» JShS bas dırekto­rynyń birinshi orynbasary Marat Bıma­ǵanbetov búginde qyzmetkerlerdiń jala­qysyn naqty kótergenderin aıtady. Sonymen qatar ol kadr tapshylyǵyn da sezinip otyrǵandyqtaryn jasyrmady.

– Buryn qoqys tasıtyn kóliktiń júr­gizýshisi 180 myń teńge alyp kelse, onyń qazirgi eńbekaqysy 250 myń teń­geni quraıdy. Sonymen birge basqa qyzmetkerlerdiń de jalaqysy ósti. Biraq osyǵan qaramastan, bizde áli de bolsa bos jumys oryndarynyń bar ekenin aıtqym keledi. Júrgizýshiler, júkshi­ler, avtodánekerleýshiler jetispeı jatyr, – deıdi ol.

Jalpy, qalada quramynda júrgizýshi men júk tıeýshisi bar ekıpaj jınal­ǵan qoqysty bekitilgen ýchaskelerden kúnine bir ret shyǵarýǵa mindetti. Keıde tehnıka synyp nemese jumysshylar syrqattanyp qalǵan jaǵdaıda, jumys kestesiniń buzylýy múmkin. Onyń ústi­ne qazirgi epıdemııalyq jaǵdaı da to­­lyq qýatta jumys isteýge múmkindik bermeı tur. Degenmen qazir jumys belgili bir turaqty júıege túsken dep aıtýǵa negiz bar. «Qalaı bolǵanda da, biz kes­tege sáıkes jumys isteýge tyrysamyz. Kóptegen júrgizýshiler eki aýysymǵa shy­ǵady», deıdi M.Bımaǵanbetov.

Qaraǵandy qalasy boıynsha «Ju­myspen qamtýdyń jol kartasy» baǵ­darlamasy aıasynda Qazybek bı atyndaǵy aýdanda 3 myńnan astam konteıner jáne Oktıabr aýdanynda 2 myńnan astam qoqys jáshigi ornalastyrylǵan. Jeke sektorda qatty turmystyq qaldyqtar men kúl-shlakty shyǵarý úshin 200-den astam konteıner qalpyna keltirilgen. Aldaǵy ýaqytta taǵy 2 300 qoqys baktaryn qalpyna keltirý jáne ornatý jos­parda bar ekenin aıtady «GorKomTrans» JShS bas dırektorynyń birinshi orynbasary.

Qyzmet berýshi kompanııa qoqys kóle­min azaıtý úshin 25 apparatty-press-kom­paktorlar ornatqan. Osyndaı bir mashınanyń ózi qarapaıym konteınerdiń 100-in almastyrady eken. Budan bólek, qaıtalama shıkizatty bólek jınaý úshin 775 konteıner qoıylǵan. Sondaı-aq atalǵan kompanııa kelesi jyly lızıng boıynsha 10 jańa qoqys tasyǵysh teh­nıka satyp almaq. Jalpy, qazirgi ýaqyt­ta Qaraǵandydaǵy eki aýdanda qoqys shyǵaratyn 55 arnaıy mashına jumys isteıdi. Qaraǵandy qalasy boıynsha bıyl taǵy 15 qoqys jınaý pýnktin ashý jos­parlanǵan. Al qazir Ońtústik-Shyǵys shaǵyn aýdany men ortalyqta 6 qoqys jınaý pýnkti jumys istep tur. Oblys ortalyǵynda qýaty jylyna 200 myń tonna qoqys óńdeýge jetetin jáne on fraksııa boıynsha bólý júrgizetin zaýyt jumys istep tur. Búginde ondaǵy qaıta óńdeý úlesi 28%-dy quraıdy. Kom­panııa ruqsat etilmegen polıgondardy joıý jumystaryna da atsalysady. Mysaly, olar jyl saıyn 15 zańsyz qoqys úıindilerin joq qylady eken.

Jalpy, oblys ortalyǵy boıynsha 34 gektar jerge qoqys beıbereket sha­shylǵan degen derek bar. Qalanyń óz basynda jáne mańaıynda 250-ge tarta ruqsat etilmegen qoqys oshaqtarynyń bar ekeni anyqtalǵan. Bıyldyń ózinde bul kemshilikpen kúreske 30 mln teńge qarajat bólinipti.

Qaraǵandy oblystyq Ekologııa de­par­tamentiniń resmı ókili byltyr óńir­degi 1 275 qoqys úıindisiniń jo­ıyl­ǵanyn aıtady. Al bıyldyń ózinde ǵa­ryshtan jasalǵan monıtorıng bary­synda ruqsat etilmegen 640 qoqys úıin­disi anyqtalǵan.

Qoqysty beıbereket tógetindermen kúres te toqtaýsyz júrgizilip jatyr. Máse­len, jyl basynan beri 60-tan astam je­ke jáne zańdy tulǵalarǵa ruqsat etil­megen jerlerge qoqys tókkeni úshin jalpy somasy 4 mln teńge bolatyn aıyppul salynǵan.

Ruqsat etilmegen qoqys polıgonda­ryn joıý jumystary Jezqazǵan qalasynda da ekpindi túrde qolǵa alynǵan. Mysaly, mundaǵy belsendi azamattar ekologııalyq aksııa uıymdastyryp, mysshylar qa­la­syndaǵy Qabanbaı batyr shaǵyn aýdanyndaǵy qoqys úıindilerin tazalady. Jasyratyny joq, bul jerdegi kó­lemdi qaldyqtar jyldar boıy jınaq­talyp, taý-taý bolyp úıilip qalǵan edi. Qalalyq ákimdikpen birlesip uıym­das­tyrylǵan tazalaý aksııasy bary­syndaǵy jumystarǵa 2 júk kóligi jáne 2 tıegish jumyldyrylyp, sonyń nátıjesinde qaladan syrtqa 150 tonnadan astam qoqys shyǵarylǵan.

Al Qaraǵandydaǵy «GorKomTrans» kompanııasy búginde qoqys shyǵarý qyz­metine aqy tólemeıtin turǵyndar ara­synda belsendi túrde túsindirý jumys­taryn júrgize bastaǵan. Olardyń ara­synda josyqsyz tóleýshilerdi anyq­taý maqsatynda jumys isteıtin baqy­laýshylar bar.

«Degenmen qyzmet kórsetýshi kompanııa qalanyń taza bolýyna, jumys sapasynyń artýyna eń birinshi kezekte mán beredi», deıdi M.Bımaǵanbetov.

Aıta ketetin bir jaıt, óńirde ruqsat etilmegen jerlerge qoqys tógetinder­men kúresti údete túsý jáne onyń túrli amal­­daryn qoldaný jumystary qolǵa alyn­­ǵan. Sonyń biri – 109 nómiri bo­ıyn­­sha ashylǵan jedel jeli. Turǵan je­ri­niń, aınalasy­nyń tazalyǵyna jaýap­ker­shilikpen qaraıtyn árbir sanaly azamat ózi kýá bolǵan tár­tipsizdikti osy jeli ar­qyly habarlaı ala­dy. Ýaqyt kórset­ken­deı, bul shara ózi­niń jemisin bere bastaǵan.

Qaraǵandy oblysy