Asharshylyqtyń aıtylmaǵan aqıqaty

El tarıhynyń kúrdeli kezeńinen jan-jaqty jáne tereń syr shertetin bul kitap qazaq jáne orys tilderinde 100 dana taralymmen jaryq kórgen. Jınaq avtorlarynyń biri professor Aınash Mýstoıapova jobanyń ýnıversıtet rektory Nurlan Dýlatbekovtiń ıdeıasymen dúnıege kelgenin aıtady. Jalpy bul ıgi isti júzege asyrý maqsatyna atalǵan oqý ornynyń 4 mln teńge kóleminde grant bólgenin de erekshe atap ótýge bolady.

– Jobaǵa kirisken kezde biz aldy­myz­ǵa qolǵa alǵan jumys týrasynda qo­­­ǵamǵa ǵana emes, ǵylymı ortaǵa da aq­­­parat berip otyrý mindetin qoı­dyq, – deıdi A.Mýstoıapova. – Biz jınaǵan mate­rıal­dar Qaraǵandy oblysynda kúshtep ujymdastyrýdyń, kámpeskeleýdiń qalaı júrgizilgenin, astyq pen mal azyǵynyń qandaı jaǵdaıda daıyndalǵanyn, so­nymen qatar turǵyn­dar­dyń osy naý­qan­shylyqtarǵa qaıtip qarsylyq kór­setkeni týrasyndaǵy kúsh­tik qury­lym­dardyń esepterin qamtydy.

Is-shara barysynda atalǵan ýnı­ver­sı­tettiń Arheologııa, etnologııa jáne otan tarıhy kafedrasynyń professory Z.Saqtaǵanova, Ǵ.Meıramov atyndaǵy orys tili men ádebıeti kafedrasynyń qaýymdastyrylǵan professory A.Mýs­toıa­pova, assıstent-professorlar J.Ibraı­mova, L.Harıtonova baıandama ja­sap, qozǵalǵan taqyryp tóńireginde qun­dy pikirlerimen bólisti.

Tusaýy kesilgen týyndyny tarıh­shylar men fılologterdiń bir jyl­dan astam ýaqyt aınalysqan ǵyly­mı jobasynyń nátıjesi dep senim­men aıtýǵa bolady. Kitapty quras­ty­rýshylardyń biri, fılologııa ǵylym­darynyń kandıdaty Larısa Harı­tonova jańa týyndyda buryn jarııa­lan­baǵan muraǵat materıaldary men asharshylyq kýágerleriniń estelikteri jınaqtalǵanyn atap ótti.

– Jobanyń maqsaty muraǵattyq qujattardy, sondaı-aq sol qaıǵyly kezeńder týraly áńgimeler saqtalǵan otbasylardyń estelikteri men suhbat­ta­ryn jınaý boldy. Jınalǵan materıal­dar Qaraǵandy oblysyndaǵy sta­lın­dik ujym­dastyrý saldarynyń tolyq kó­ri­ni­sin oqyrman nazaryna usynady, – deıdi L.Harıtonova.

Kitap jazý barysynda avtorlardyń kóp ter tógip, tabandy túrde eńbek­ten­ge­nin aıtqan lázim. Sonyń nátıjesinde tarıhshylar júzge jýyq muraǵattyq qujattar tapqan. Tipti, olardyń 80%-dan astamy buryn esh jerde jarııalanbaǵan tyń derekter bolyp shyqty. Jalpy, mundaı aýqymdy zertteýdiń tuńǵysh ret aımaqtyq bólimde júrgizilgenin aıta ketken jón.

Jańa týyndyǵa fılolog maman­dar­dyń da qosqan úlesi qomaqty. Mysaly, olar dalalyq izdeý tásilimen eldi me­ken­derdi aralap, tirnektep derek jı­ǵan. Asharshylyq kezeńiniń tikeleı kýágerleri búginde ómirde joq bolsa da, ǵalymdar olardyń urpaqtaryn taýyp alyp, sýyrtpaqtap syr tartqan. Sonyń nátıjesinde atalǵan jınaqqa asharshylyqty bastan keshken 100 otba­sy­nyń tarıhy kirgen eken.

«Ortalyq Qazaqstandaǵy 1931-1933 jyldardaǵy asharshylyq: arhıvtik qujat­tar men estelikter jınaǵy» týyn­dy­syn Qaraǵandy ýnıversıtetiniń bas­pasynan satyp alýǵa bolady. Al QarÝ-dyń rektory Nurlan Dýlatbekov al­daǵy ýaqytta bul eńbekti elimizdiń kitap­ha­na­laryna da taratýdyń josparda bar ekenin aıtady.

QARAǴANDY