Ardagerlerdi áleýmettik qoldaý arta túsedi

Jıyn barysynda ol osy jylǵy 1 mamyrdaǵy jaǵdaı boıynsha Qazaqstanda 381 UOS ardageri jáne Uly Otan soǵysyn­daǵy Jeńiske jetýge úles qosqan 97 758 azamat turyp jatqanyn habarlady. Olardyń ishinde: Qorshaýdaǵy Lenıngrad turǵyndary – 92 adam, konslagerlerdiń burynǵy kámeletke tolmaǵan tutqyndary – 212 adam, Uly Otan soǵysynda qaıtys bolǵan múgedekterdiń áıelderi (kúıeýleri) – 3 221 adam, Uly Otan soǵysy ýaqytynda qaza tapqandardyń jesirleri – 6 adam, tyl eńbekkerleri – 74 116 adam, Uly Otan soǵysynyń qatysýshylary men múge­dek­terine teńestirilgen basqa da adamdar – 20 111 adam.

«Ár adamnyń mindeti – óz eliniń tarıhyn bilý jáne qurmetteý, Jeńisti bar­lyq urpaqtyń jarqyn bolashaǵy úshin jaqyndatýda maıdanda soǵysqan jáne tylda eńbek etken ardagerlerimizdiń erlik­terin umytpaý! UOS kezinde 1 mln 200 myńnan astam qazaqstandyq maı­danǵa shaqyryldy, 20-dan astam atqysh­tar dıvızııalary jáne basqa da qury­lymdar quryldy. Áskerı qyzmetteri úshin júzdegen myń qazaqstandyqtar medaldar men ordendermen marapattaldy, 500-ge jýyq adam Keńes Odaǵynyń Batyry atandy. Tórt qazaqstandyq eki ret Batyr atanyp, 110 qazaqstandyq úsh dárejeli Dańq ordenimen marapattaldy. Qolyna qarý alǵan árbir ekinshi qazaqstandyq Jeńis úshin janyn berdi – olar shaıqasta qaza boldy, jaralar men aýrýlardan qaıtys boldy jáne habarsyz ketti. 630 myń adam tutqynnan oralmady», dedi R.Sákeev.

Vıse-mınıstr Qazaqstan táýelsizdi­giniń 30 jyly ishinde ardagerler men tyl eńbekkerlerine qamqorlyq kórsetý, olardyń ómir súrý sapasyn arttyrý memlekettiń áleýmettik saıasatynyń bas­ty basymdyqtarynyń biri bolǵanyn atap ótti. Qart adamdardy áleýmettik qor­ǵaý sharalary ortalyq jáne jergilikti deń­geılerde júzege asyrylatynyn jetkizdi.

«Birinshiden, jyl saıyn zeınetaqy jáne ózge de áleýmettik tólemder kólemi ulǵaıýda. Azamattardyń 20 sanatyna (soǵysqa qatysýshylar, tyl eńbekkerleri, aqtalǵan azamattar jáne t.b.) ózge de áleýmettik tólemderge qaramastan arnaýly memlekettik járdemaqy tóleý júzege asyrylady. 2022 jylǵy 1 mamyrdaǵy jaǵdaı boıynsha zeınetaqyny eskere otyryp, aı saıyn alatyn áleýmettik tólemderdiń ortasha jıyntyq mólsheri mynadaı: UOS qatysýshylary úshin – 193 714 teńge (289 adam), UOS múgedek­teri úshin – 201 615 teńge (98 adam), basqa memleketter aýmaǵyndaǵy soǵys qımyl­darynyń ardagerleri úshin (Aýǵanstanda, Vetnamda, Aljırde, Egıpette, Irakta jáne t.b.) – 205 041 teńge (24 943 adam), UOS qatysýshylaryna teńestirilgen tulǵalar úshin – 161 174 teńge (3 886 adam), UOS múgedekterine teńestirilgen tulǵalar úshin –124 409 teńge (14 780 adam), UOS jyldaryndaǵy tyl eńbekkerlerine – 132 060 teńge (69 248 adam). Ekinshiden, ardagerlerdi áleýmettik qoldaýdyń qosymsha sharalary kórsetilýde. Olardyń barlyǵy áskerı qyzmetshiler úshin qoldanylatyn quqyqtar men kepildikterge ıe. Salyq salý boıynsha jeńildikterdi paıdalanady, Nur-Sultan jáne Almaty qalalaryndaǵy mamandandyrylǵan gos­pıtaldarda bilikti medısınalyq kómek kórsetiledi, sanatorlyq-kýrorttyq emdeý usynylady», dedi vıse-mınıstr.

Sondaı-aq ol jergilikti atqarýshy organdar bıýdjet jáne tartylǵan (demeý­shilik) qarajat esebinen ardagerlerge qıyn ómirlik jaǵdaıda qalǵanda nemese merekelik (estelik) kúnderge materıaldyq kómek túrinde qosymsha áleýmettik qoldaý túrlerin kórsetetinin de tilge tıek etti.

«Turǵyn úıdi jóndeý (21,1 mln teńgege 84 ardager), otynmen qamtamasyz etý (13,7 mln teńgege 622 adam), qoǵamdyq kó­likte jol júrý jeńildikteri (45,3 mln teńgege 7 430 adam), dári-dármekpen qamtamasyz etýde (56,6 mln teńgege 1 796 adam), tis protezdeýde (68,8 mln teńgege 848 adam) jáne t.b. járdem. Úshinshiden, jyl saıyn birjolǵy materıaldyq kómek tóleý dástúrge aınaldy. Jeńis kúni qarsańynda jergilikti atqarýshy organdar azamattardyń kelesi sanattaryna 5,4 mlrd teńge somasynda birjolǵy kómek kórsetýdi kózdep otyr. Olar, UOS qatysý­shylary men múgedekteri – 381 adam, qorshaýdaǵy Lenıngrad turǵyndary – 92 adam, konslagerlerdiń burynǵy kámeletke tolmaǵan tutqyndary – 212 adam, qaıtys bolǵan UOS múgedekteriniń áıelderi (kúıeýleri) – 3 221 adam, UOS kezinde qaza tapqandardyń jesirleri – 6 adam, tyl eńbekkerleri – 74 116 adam, UOS qatysýshylary men múgedekterine teńestirilgen basqa tulǵalar – 20 111 adam», dedi R.Sákeev.

Eńbek jáne halyqty áleýmettik qor­ǵaý mınıstrligi oblystar men Respýb­lıkalyq mańyzy bar qalalardyń ákim­dikterine UOS jeńisine úles qosqan aza­mattardyń barlyq kórsetilgen sanattary úshin materıaldyq kómektiń eń tómengi kepildendirilgen shegin belgileýdi usyndy. Nátıjesinde, barlyq óńirde UOS qatysýshylary men múgedekteri úshin birjolǵy materıaldyq kómek keminde 1 mln teńge (Aqtóbe oblysynda – 2 mln teńge) kóleminde kórsetiledi. Kons­lagerlerdiń burynǵy kámeletke tolmaǵan tutqyndaryna – keminde 100 myń teńge. Qorshaýdaǵy Lenıngrad tur­ǵyndary men UOS kezinde qaza tapqan jaýyngerlerdiń jesirlerine – keminde 60 myń teńge. Uly Otan soǵysynda qaıtys bolǵan múgedekterdiń áıelderine jáne tyl eńbekkerlerine keminde 30 myń teńge beriledi.

Vıse-mınıstr sondaı-aq búgingi tańda UOS ardagerlerine tólemder barlyq óńirde júrgizilgenin atap ótti. Qalǵan sanattar boıynsha tólemder 9 mamyrǵa deıin aıaqtalady.

«Tórtinshiden, memleket áleýmettik zańnamany jetildirý boıynsha turaq­ty negizde sharalar júrgizýde. Osy­laısha, 2020 jyly «Ardagerler týraly» zań qabyldandy, onda ardagerlerge beri­letin jeńildikter men kepildikter shoǵyrlandyryldy. Ol jańadan engizilgen ardagerler sanattarynyń ishinen 11 myń adamǵa aı saıyn arnaıy memlekettik járdemaqy alýǵa, sondaı-aq ardagerler úshin barlyq jeńildikter men kepildikterdi paıdalanýǵa múmkindik berdi. Budan basqa, 2021 jyly «Ardagerler týraly» zańǵa zeınetkerlik jasqa tolǵan, jalpy jumys ótili 40 jyldan astam, onyń ishinde bir salada keminde 10 jyl, sondaı-aq eńbek qyzmetinde eń joǵary nátıjelerge qol jet­kizgen – «Eńbek ardageri» medali­men nagrad­talǵan adamdardy eńbek arda­ger­lerine jatqyzýdy kózdeıtin ózge­rister engizildi. Osy jyly «Qazaqstan Respýb­lıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine múgedek adamdardyń ómir súrý sapasyn jaqsartý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy sheńberinde Taýly Qarabaqtaǵy jaýyngerlik is-qımyldar kezeńin 1991 jyldyń sońyna deıin uzartý kózdelip otyr. Nátıjesinde, etnıkaaralyq qaq­tyǵysty retteýge qatysqan taǵy 593 áskerı qyzmetshi ardager mártebesin alady», dep tolyqtyrdy sózin Rýslan Sákeev.