Kúızelgen áıelder demeý kútedi

Áıelder qaýymynyń meshitke jıi kelýi qýantarlyq jaǵdaı bolsa da, onyń oılandyrarlyq ekinshi tusy bar kórinedi. Birinshi jaǵdaıda meshit rýhanı, dinı bilimińizdi arttyryp, kókirek kózińizdi ashady. Iаǵnı aǵartýshy qyzmetin atqarady. Osy turǵydan alǵanda qyz-kelinshekterdiń meshitke kelip bilim alǵany abzalyraq ári qaýipsiz kórinedi. Nege deseńiz, meshittegi ustazdardan sabaq alǵan qyz-kelinshekter jat aǵymnyń arbaýynan saqtanady, olarǵa meshit dástúrli ıslamdy úıretken soń olarda belgili bir ımmýnıtet qalyptasady. Eger siz adamnyń dindi oqýy men meńgerýine tyıym salsańyz, ol báribir ony basqa jaqtan, eń qoljetimdisi ınternetten izdep tabýy ábden múmkin. Qazir aram pıǵyldy kózdeıtin jat aǵymdar jumysyn osy ınternet arqyly júr­gi­zip otyrǵanyn esepke alsaq, onda qaýip qaıdan keler deısiń dep nemquraıdylyq ta­nytýǵa bolmas. Sebebi bizdiń bir kún­dik ýaqytymyzdyń basym bóligi qazir onlaında ótedi. Osy turǵydan al­ǵan­da qaladaǵy meshitterdiń janynan bilim alý senimdi. Meshitte rýhanı bilim berýmen qatar analar jáne ájeler mektebi jumys isteıdi.

«Máseleniń ekinshi bir tusy ár aýdandaǵy meshitter aı saıyn ózderinde tirkelgen muqtaj otbasylarǵa azyq-tú­lik úlestirip kómektesedi. Kıim-ke­shek te beredi. Sodan bolar, bálkim, jurt meshitti tek qaıyrymdylyqpen ǵana aınalysatyn jer dep qabyl­daı­dy. Kerisinshe, meshittiń ózi qaıyrymdylyqqa muqtaj. О́ıtkeni múlde qarjylandyrylmaıdy. Buǵan qosa keıingi kezde jaýapkershilikti sezinbeıtin jastardyń qatary artyp keledi. Olarǵa otbasyn asyrap, baǵý júktelgen mindet ekenin bilmeıdi. Qumar oıynǵa kirip ketý, ishkilikke salynýdyń kesirinen páteraqy tóleý turmaq, bala-shaǵasynyń kıer kıimi, isher asy joq. Áıelge qol kóterý, soq­qyǵa jyǵý sııaqty jaǵdaılar da kóbeıgen. Sonyń kesirinen kúızeliske túsken áıelder meshitke kómek surap, jıi keletin boldy. Bul bizdiń otbasy­lar­dyń áleýmettik máselesi sheshilmeı jatqanyn kórsetse kerek», deıdi QMDB janyndaǵy áıel-qyzdar bóliminiń Almaty qalasy boıynsha jaýapty ustazy Gúlmıra Ilesbaıqyzy.

Búginde Almaty qalasynda 52-ge jýyq meshit bolsa, onda áıel-qyzdar sektory jumys isteıdi. Onda 25-ke jýyq áıel ustaz bar. Bul sektor dinı saýat ashýǵa, qaıyrymdylyq jasaýǵa den qoıady. Úgit-nasıhat, ıhsan ilimi, ıaǵnı kórkem minez, qoǵamdyq, mádenı is-sharalar, dinı ońaltý bólimi, din men dástúr bólimderi jumys isteıdi. Dinı saýat ashý kýrsy úsh aı júredi. Sol ýaqyt ishinde shákirtter qalaı dáret alý, ǵusyl alý, namaz oqýdy úırenedi, tájýıd erejelerin meńgeredi, oraza ustaý jaıly da bilim beriledi. Fıkh, ıman negizderi sabaqtary bolady.

Ortalyq meshitte qazir 150-deı shákirt bilim alyp júr. Ramazan aıynda olardyń sany 200-ge jetetin kórinedi. Sebebi qasıetti aıda áıelderdiń kóbisi namaz oqyp úırengisi keledi. Sondyqtan meshit tarapynan osyndaı kýrstar sany kóbeıtiledi eken. Orystildi toptar da jumys isteıdi. Onda orystildi qazaqtarmen qosa, ózge ult ókilderi bar. Dúngen, uıǵyr, túrik, ıslam qabyldaǵan koreı qyz-kelinshekteri de dáris alady.

Meshittegi dáristerge turaqty ári belsendi túrde keletin ájeler de bar. Olar biraz jyldan beri sabaq alyp, Quran úırengen. Bıyl Ramazan aıynda qala boıynsha birneshe belsendi ájeler toby Quran hatym jasaǵan. Kúnde Quran aýdaryp, sáresi ýaqytynan bu­ryn tahadjýd namazynda Quran ha­tym­nyń duǵasyn jasap, elimiz ben jeri­mizdiń, urpaǵymyzdyń amandyǵyn suraǵan. G.Ilesbaıqyzynyń aıtýynsha, Ramazan aıynda ǵana oqylatyn taraýıh namazyna seksen jeti jastaǵy apalarymyz da úzbeı qatysqan kórinedi.

«О́tken aıda segiz aýdandaǵy meshit­ter­diń shákirtteri, jamaǵatymen birge 300 adamǵa Naýryz meıramyn ótkizdik. Onda «Ájeler mektebi» qoıdyń etin qalaı múshelep bólý kerek, onyń árbir múshesin belgili bir adamdarǵa tartý joly men mánisin túsindirdi. «Analar mektebi» jas kelindermen tájirıbesin bólisý, aqyldaryn aıtý úshin kórinis qoıdy. Quraq kórpeniń, oıý oıýdyń túrleri, kımeshek tigýden, naýryz kóje, baýyrsaqty durys pisirýden sheberlik sabaqtary ótti. Ártúrli jastaǵy qyz-kelin­shek ár óńirde jasyna qaraı qan­daı kımeshek, qyz balanyń qandaı taqııa kıgeni kórsetildi. Mine, osylaı ulttyq salt-dástúrdi dáripteý arqyly biz qyzdarymyzǵa tárbıe berip kelemiz. Adam ne nárseni de kózben kórip, qol­men istep kórgende ǵana ony ómirlik daǵdysyna engizip, qoldanatyny anyq. Sol kezde ol ulttyq dástúrdiń qadi­ri­ne jetip, baǵalaıdy. Sol úshin biz qyzdarymyzdyń analar men ájeler mektebin kórip, solardan úırenýine kúsh salyp kelemiz», dedi G.Ilesbaıqyzy.

Meshit qoǵammen jumys isteıtin kópshiliktiń ortasy bolǵandyqtan munda neshe túrli taǵdyrdy, nebir qıyn jaǵdaıda otyrǵan otbasylardy da kóresiz. Mamannyń aıtýynsha, sońǵy kezderi sal aýrýymen aýyratyn balalar sany artqan. Oǵan qosa balalardyń arasynda aýtızm keń taralýda. Bul rette aýrýshań balalarǵa kórsetiletin kómek áli de bolsa jetkiliksiz.

Jalpy, búkil qıyndyqpen jalǵyz ózi qalǵan, joqshylyq pen tarshylyqtan qınalyp, balasyn ýaıymdaǵan, kúızelis janyn jegideı jegen áıelder meshitke kóp kelýde. Bul bizdi oılantýy kerek.

Ásel DAǴJAN