Ultymyzdy uıystyrǵan Ulytaý

Qaı jaǵynan alyp qarasaq ta Ulytaý tóri – óz qudiretimen myńdaǵan jyldyń baı shejiresin baýyryna búgip jatqan temirqazyq topyraq. Prezıdentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyń da bul óńirge birneshe márte at shaldyrýy beker emes. Memleket basshysy retinde Ulytaýǵa arnaıy kelip, ejelgi Altyn Ordanyń qaınary sanalatyn, Ulyq ulystyń tuǵyrly tóri esepteletin irgeli jurtqa aı­ryqsha mán berip keledi. Búgin de Uly­taýdyń eteginde eldiktiń eńse­sin tikteıtin, ulttyń mańyzdy máse­le­lerin kóteretin, jarqyn bola­shaqqa jańa jol salatyn Ulttyq qu­ryl­taı shaqyryp, aýzy dýaly, aıta­ry bar azamattardyń basyn qosty.

Tarıhta belgili uly quryl­taı­lardyń kóne josyǵymen shaqy­rylǵan mańyzdy keńesti táýelsiz qazaq eliniń jańa dáýir jolaıryǵy dese de bolǵandaı. Máni tereń is-sharaǵa shaqyrtý alǵan ultjandy azamattar, belgili tulǵalar tizimine qarap, keleli basqosýdy kezekti bir alqa deýge kelmeıdi. Tutastyqty tý etýge jıylǵan Quryltaı Jańa Qazaqstannyń erteńgi bolashaǵyna baspaldaq bastamadaı uly rýhty oıatty.

Joshy han tarıhı-mádenı keshe­ninde uıymdastyrylǵan Ult­tyq quryltaıdyń jumysyn Mem­leket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń ózi ashty. Kirispe sózin Joshy han basyna Quran oqy­typ, taǵzym etýden bastaǵan Pre­zıdent Jańa Qazaqstandy qurý syn­­dy muratkerlik istiń dál osy ult uıasy Ulytaýdyń tórin­degi Quryl­taıdan bastaý alǵa­nyn jaq­sy­lyqtyń nyshanyna jory­ǵanyn aıtty.

Ulttyq quryltaıda sóılegen sózinde Qasym-Jomart Toqaev eń aldymen jıynǵa arnaıy shaqy­rylǵan delegattardy quttyqtap, eń birinshi kezekte respýblıkalyq re­ferendýmda úlken ózgeristerge nıet bildirgen, daýys berip qol­da­ǵan halyqqa zor alǵysyn jetkizdi.

«Otbasymen baryp, el bo­lashaǵyna beıjaı qaramaıtynyn kórsetti. Shynaıy ózgeriske jáne jan-jaqty jańǵyrýǵa degen umtylysyn bildirdi. Kele­she­gimizdiń jarqyn bolaryna úmiti jáne senimi zor ekenin baıqatty. Elimiz erteńgi kúnge myzǵymas birlikpen qadam basýǵa daıyn ekenin anyq ańǵartty. Kópshilik Ata Zańǵa ózgerister engizý týraly meniń bastamamdy qoldady. Daýys berýge qatysqan barsha azamatqa zor alǵysymdy aıtamyn», dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Prezıdent budan bylaı barsha elimizdiń jańaratynyn aıtty. Alaıda Jańa Qazaqstan bir kúnde nemese bir jylda qurylmaıtynyn atap ótken Qasym-Jomart Toqaev ol úshin úlken-kishi, jas-kári bári bir kisideı jumylyp jumys istep, erinbeı eńbek etýleri kerek ekenine toqtaldy. Memleket basshysy eldi bir iske uıystyrý maqsatynda Ulttyq quryltaı shaqyrý týraly bastama kótergenin aıtty.

«Quryltaı shaqyrý – erteden kele jatqan ata dástúrimiz. Baba­larymyz mańyzdy máselelerdi osyn­daı alqaly jıynda talqy­laǵan. Halyq ózara aqyldasa oty­ryp, bir toqtamǵa kelgen. Mun­daı sheshimder búkil eldi birik­tir­gen. Tól tarıhymyzda ult taǵ­dyryn sheshken quryltaılar bolǵan. Onyń kóbi halqymyz úshin mańyzdy kezeńde ótkizilgen. Talas quryl­taıynan keıin Altyn Orda der­bes memleket boldy. Qaraqum já­ne Ordabasy quryltaılary jur­tymyzdy el qorǵaýǵa uıys­tyrdy. Orynbordaǵy birin­shi qazaq quryltaıynda Alash par­­tııasy quryldy. Ekinshi quryl­taıda Alash avtonomııasy jarııalandy. Egemendik kezeńinde Dúnıe júzi qazaqtarynyń alǵashqy quryltaıy ótkizildi. Bul jıynda syrttaǵy qandastarymyz atamekenge shaqyryldy. Biz babalar jolyn ustanyp, Quryltaı shaqyrý dástúrin jańǵyrttyq. Eldigimizdi nyǵaıtyp, birligimizdi bekemdeıik dep, búgin bas qosyp otyrmyz», dedi Memleket basshysy.

Sonymen qatar Prezıdent jańa oblystyń ashylýyn Jańa Qazaqstan qurýdaǵy alǵashqy qa­dam­dardyń biri bolǵanyn atap ótti.

«Qasıetti ólkeniń ataýyn jańǵyrtyp, ony Ulytaý dep ata­dyq. Derbes oblys mártebesi osy aımaqty tyń serpinmen damytýǵa múmkindik beredi. Jumys oryndary ashylyp, halyqtyń ál-aýqaty jaqsara túsedi dep oılaımyn. Jańa nysandar, solardyń ishinde áleýmettik keshender boı kóteredi, týrıstik áleýeti artady. Oblystyń alǵashqy qadamy alqaly jıynnan bastalýda. Ult uıasy Ulytaýdyń ǵasyrlar boıǵy uly mıssııasy qaıta jalǵasyn tapty», dep atap ótti Memleket basshysy.

Prezıdent jýyrda ótken referendým eldegi saıası ózgeristerge umtylýdyń jarqyn úlgisi ekenin aıta kelip, osy saıa­sı joba júzege sátti asqannan keıin, baz bireýlerdiń memlekettiń ataýyn ózgertý týraly aıtqan pikirin syn tezine aldy. Munyń dál qazirgi ýaqytta eldiń qaýipsizdigine qater tóndiretin ja­ýapsyz sheshim ekenin aıtty Memleket basshysy.

«Eń basty másele, biz táýelsiz elimiz – Qazaqstan Respýblıkasy atynan 30 jyl ishinde kóptegen halyqaralyq kelisim­shartqa qol qoıdyq, memlekettik shekara­myzdy bekittik. Osyndaı jaǵ­daıda mem­le­ketimizdiń ataýyn ózgertý jaýapsyz she­shim bolar edi. Bul – eń aldy­men, ult­tyq qaýipsizdigimizge jáne halqy­myz­­dyń beıbit ómirine tikeleı áseri bar óte mańyzdy másele», dedi Q.Toqaev.

Memleket basshysy Ulttyq quryl­taı jumysyn bastap bergennen keıin, is-sharany júrgizý tártibiniń tizginin Mem­lekettik keńesshi Erlan Qarın aldy.

Parlament Májilisiniń Tóraǵasy, Amanat partııasynyń tóraǵasy jáne depýtattyq fraksııasynyń jetekshisi Erlan Qoshanov, Memlekettik qyzmet salasyndaǵy óńirlik habtyń basqarýshy komıtetiniń tóraǵasy Álıhan Baımenov, matematık ǵalym, memleket qaıratkeri, fızıka-matematıka ǵylymdarynyń doktory, Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi Asqar Jumadildaev, Májilis depýtaty, «Rýsskaıa obshına stolısy» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Natalıa Dementeva, aqyn Svetqalı Nurjan, Májilis depýtaty Aıdos Sarym, Qazaqstan jekpe-jek óneri qaýymdastyǵynyń vıse-prezıdenti Sársen Quranbek, Qazaqstan ulttyq telearnasynyń bas prodıýseri, Ashyq alań taldaý baǵdarlamasynyń júr­gizýshisi Maqsat Tolyqbaı sóz sóıledi.

Atap aıtqanda, óz sózinde Má­jilis Tóraǵasy Erlan Qoshanov taıaýda ótken referendým qazaq halqynyń aýyz­bir­shiligin, ulttyq baǵytta uıysa biletinin kórsetkenin atap ótti.

«Halqymyz Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń Ekinshi Respýblıka qurýdy kózdegen strategııalyq baǵytyn, tereń reformalaryn, eldi túbegeıli ózgertýge baǵyttalǵan tarıhı talpynysyn basym daýyspen qoldady. Elimiz refor­malardyń odan ári jalǵasýyn, jalǵasa berýin qalap otyr. El-jurtty aralap, myńdaǵan kezdesý ótkizgen kezde Májilis depýtattary, Amanat-tyń óńir­degi ókilderi osyǵan tolyq kóz jet­kizdik. Túptep kelgende, «Qasiret­ti qańtar» oqıǵasynan keıin Qazaq­stannyń bolashaǵyna, qazaq qoǵamynyń birligine kúmán keltirgender de az bolǵan joq. Alaıda tarıhı referen­dým halqymyzdyń tutastyq pen aýyz­birshilikke, memleketshildik muraty men táý etken táýelsizdikke adal ekenin aıqyn kórsetti. Osy tusta bir nárseni erekshe atap ótkim keledi. El taǵdyry qyl ústinde turǵan sol syn saǵattarda asa aýyr jaǵdaıda qandaı qıyn sheshim­der qabyldaǵanyńyzdyń kýágeri bol­dyq. Ol týraly keshegi bergen tele-suhbatyńyzda ózińiz de aıttyńyz. Sol sheshimder bizdiń táýelsizdigimiz ben memlekettigimizdi saqtap qalǵany aqı­qat», dedi E.Qoshanov.

Budan keıin oı aıtýǵa, pikir bildirýge nıet etken quryltaı múshelerine sóz berildi. Olardyń biri Batys Qazaqstan oblysy Qoǵamdyq keńesiniń múshesi, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshe­si Baýyrjan Ǵubaıdýllın dástúrli dini­miz­diń mańaıyna toptasýdyń ma­ńyzyna toqtalyp, sondaı-aq shekaralyq aımaq­tardaǵy adam sanynyń azaıyp bara jat­qanyn aıtyp, bul máseleni jiti baqy­laýǵa alýdy usyndy.

Odan keıin sóz alǵan kásipker, Daco-Motors jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń dırektory Syrymbek Taý jańa Ulytaý oblysynda ekonomıkalyq erkin aımaq qurý keregin aıtty. «Sonda óńirge ınvestısııa keledi, kásipkerler bul iske qulshyna kiriser edi», dedi ol.

Saıasattanýshy Danııar Áshimbaev re­for­malardyń jalǵasqanyn qalaı­ty­nyn aıtyp, qazirgi máslıhattar jumysyn shıra­­tý jónindegi óziniń synı pikirlerin bildirdi.

Alqaly jıynnyń qorytyndy sózin alǵan Memleket basshysy el birligin nyǵaıtatyn, qoǵamdy uıystyratyn tyń ıdeıalar ortalyǵy bolatynyna senim bildirdi. Sóıtip, alty Alashtyń balasy jınalǵan alqaly jıynda alǵashqy tapsyrmasyn da berdi.   

«Bul jerde barlyq rýdyń tańbasy tasqa jazylǵan. Sol arqyly babalarymyz ult  birligin kórsetken. Qanysh Sátbaev «Elimizdiń tý tikken jeri – Tań­baly tas» degen. О́kinishke qaraı, qas­ter­li jazýlar keıin ábden búlindi. El aza­mattary Ulytaýǵa eskertkish qoıyp, tas­taǵy tańbalardy jańǵyrtty. Biraq bul jetkiliksiz dep oılaımyn. Munda  qazaq­tyń birligin áıgileıtin sáýletti ny­san turýy kerek. Men  Áýlıetaýdyń ete­ginde Memlekettik rámizder alańyn ashýdy tapsyramyn. Qasıetti óńirde kók baıraǵymyz asqaqtap turýǵa tıis. Sol arqyly urpaqtar sabaqtastyǵy jalǵasyp jatqanyn kórsetemiz», dedi Memleket basshysy.

Prezıdenttiń aıtýynsha, Ulttyq quryltaıdyń eń basty mindeti – ultty uıystyratyn parasatty, tyń ıdeıalar men usynystarǵa aıryqsha mán berý. Qasym-Jomart Toqaev Quryltaı jumysy barysynda basshylyqqa alynýǵa tıis úsh negizgi máseleni atady.

«Birinshi. Jalpyulttyq birlikti nyǵaıtý. Eń aldymen, ulttyń jańa sapasyn qalyptastyrýǵa aıryqsha mán berýi­miz qajet. Sonymen qatar qoǵam­dy alǵa jeteleıtin qundylyqtardy qalyp­­tastyrýymyz kerek. Biz ornyqty demo­­kratııalyq ınstıtýttar quramyz desek, saıası jaýapkershilik mádenıetin damy­týy­myz qajet. Shyn máninde, naǵyz otan­shyl­dyq qasıetti qalyptastyrýǵa tıispiz. Sonda radıkalızm men ekstre­mızmge tosqaýyl qoıamyz», dedi Prezı­dent.

Memleket basshysy eldiń eń bas­ty qundylyǵy egemendik ekenine nazar aýdaryp, qańtar oqıǵasynan keıin Qazaqstanda saıası belsendilik artqanyn atap ótti. Jańa saıası partııalar men qozǵalystar paıda bola bastaǵanyn, túrli alańda ártúrli pikir aıtylyp jatqanynan habardar ekenin aıtty.

«Qoǵam belsendileri áleýmettik jelide túrli másele kóterip júr. Shyny kerek, keıde múlde aqylǵa syımaıtyn paıymdar da aıtylady. Jurt daýly máselelerge narazylyq bildirip, kóshege shyǵatyn boldy. Zańdy belden basatyn azamattar da joq emes. Birtindep demokratııa jolyna túsý kezinde mundaı jaǵdaılardyń bolýy túsinikti. Biraq Zań talaby múltiksiz oryndalýǵa tıis eke­nin árdaıym este ustaý qajet. Zań men tártip – ishki turaqtylyqtyń bir­den-bir kepili», dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Prezıdenttiń pikirinshe, ultty uıys­tyratyn birinshi qasıet ataqqumarlyq emes, eńbekqorlyq. «Otbasyn asyraý úshin tabandy eńbek etip júrgen, zańǵa baǵynatyn adamdar qurmetke ıe bolýy kerek. О́kinishke qaraı, bizde kóshe buzaqylary, jaýapkershilikten jurdaı blogerler jáne masyldyq pıǵyldaǵy aı­qaı shyǵaratyn adamdar búgingi kúnniń baty­ryna aınaldy. Depýtattar men atqarý­shy bılik ókilderi solarǵa ǵana basa mán beretin boldy. Túrli deńgeıdegi sheneý­nik­ter solardyń ǵana talabyn oryndaýǵa júgiredi. Ortalyqtaǵy jáne aımaqtar­daǵy bılik barlyq azamattyń muń-muqtajyna birdeı qaraýǵa tıis», dedi Memleket basshysy.

Prezıdent júrgizilip jatqan refor­malardyń mán-mańyzyn halyqqa durys túsindirýdi ekinshi mańyzdy mindet retin­de atady. Qazir bul jańǵyrýlar birtin­dep jalpyulttyq sıpatqa ıe bola bastaǵan.

Memleket basshysy halyqtyń jańa tehnologııalar arqyly aýqymdy refor­malarǵa qatysýyn úshinshi mańyzdy mindet retinde atady.

«Quryltaı – belgili bir adamdar ǵana bas qosatyn jer emes. Ol, shyn máninde, jalpyulttyq jıynǵa aınalýy kerek. Bul – óte mańyzdy mindet. Biz Jańa sıfr­ly tehnologııanyń múmkindigin keńinen paıdalanýymyz qajet. Sonda memleket pen halyqtyń qarym-qatynasy barynsha tıimdi bol­maq. Men «Quryltaı» degen arnaıy mobıl­di qosymsha ázirleýdi usynamyn. Sol ar­qyly halyq eldi jań­ǵyr­tý týraly oı-pikirin onlaın rejimde aıta alady. Jurt reformanyń naqty paıdasyn kó­rýi qajet», dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Prezıdent elimizde sybaılas jem­qorlyqqa qarsy belsendi kúres júrgizip jatqanyn aıtyp, munyń elimiz úshin óte ózekti, qajetti másele ekenin atap ótti. Sondaı-aq ol mańyzdy máseleniń biri – latyn álipbıine qatysty pikirin bildirdi. «Tilge baılanysty taǵy bir mańyzdy másele. Bul – latyn álipbıine kóshý týraly. Keıbir qoǵam ókilderi biz áli kúnge deıin kırıllısadan aryla almaı jatyrmyz dep, alańdaýshylyq bildirýde. Biraq eń aldymen, bul lıngvıstıkalyq turǵydan óte kúrdeli másele. Osyny jaqsy túsingen jón. Buǵan deıin biz eki ret latyn grafıkasyna kóshýge tyrystyq. Alaıda sońy sátti bolǵan joq. Sondyqtan bul máselege jan-jaqty, tereń taldaý jasap baryp, túbegeıli sheshim qabyldaǵan abzal. Kırıllısadan latyn álipbıine jasandy túrde, tek sáıkes áripterdi ózgertý arqyly kóshýge bolmaıdy. Áıtpese, bul úlken qatelikke aparyp soǵady.

Eń bastysy, azamattar, ásirese, jastarymyz qazaq tilindegi barlyq sózdiń latyn grafıkasyndaǵy jazylý tártibin anyq bilýi kerek. Iаǵnı tilimizge arnalǵan orfo­grafııalyq qaǵıdalardy qaıta qara­ǵan jón», dep túsindirdi Memleket basshysy.

Sonymen qatar Prezıdent elimizde ana tiline degen qurmettiń joǵary bolatynyn shegelep aıtty. «Jaqynda áıgili Apple kompanııasy qazaq tilin iOS-tyń tilder júıesine qosty. Álemniń 40 tilinde taraıtyn Nickelodeon telearnasy qazaqsha kórsetile bastady. Jastardyń bastamasymen National Geographic jýrnaly alty jyldan beri ana tilimizde jaryq kórýde. Osyndaı kóptegen jaǵymdy jańalyq bar. Sondyqtan qatty alańdaýǵa negiz joq dep oılaımyn. Desek te osy saladaǵy jumysymyzdy dańǵaza jasamaı, tabandylyqpen júrgizýimiz qajet. Qazaq memleketi aman turǵanda, qazaq tili jasaı beredi. Buǵan eshqandaı kúmán bolmaýy kerek», dedi Memleket basshysy.

Ulytaýda jumysy joǵary deńgeıde ótken Ulttyq quryltaıdyń quramyna 117 adam engen. Olardyń qatarynda barlyq oblystyń, san túrli salanyń, ár býynnyń ókilderi bar. Osy oraıda, Memleket basshysy Ulttyq quryltaı jumysyn uıymdastyrý jaıynda oı-pikirin bildire kele: «Biz kópti kórgen el aǵalarynyń aqyl-keńesine júginemiz. Belsendi azamattyq ustanymy bar orta býynnyń tájirıbesin eskeremiz. Jańasha oılaıtyn jastardyń tyń ıdeıa­laryn qoldaımyz», dedi Prezıdent.

Memleket basshysy beıbitshilik pen turaqtylyqty elimizdiń basty baılyǵy ekenin aıtty. Onsyz Qazaqstannyń ósip-órkendeýi múmkin emes ekenine nazar aýdardy.

«Beıbitshilik pen turaqtylyqtyń ózegi el birligi ekenin este saqtaıyq, – dedi Prezıdent. – Halqymyz «Bereke basy – birlik» degen. Qazir álemdegi ahýal qubylmaly. Ony jaqsy bilesizder. Osy kúrdeli kezeńde aýyzbirshiligimizdiń myqty bolýy óte mańyzdy. Biz qıyn­dyqtyń bárin yntymaqtyń arqasynda eńserip kelemiz. Bolashaqta da osy jol­dan taımaýymyz kerek. Men halqy­myzdyń jasampazdyq rýhyna kámil senemin. Qazaq eliniń mártebesi bıikteı bersin».

Memleket basshysy Ulttyq merekeler men ataýly kúnder tizbesine de ózgeris engizgen jón dep esepteıdi. Máselen, Táýelsizdik meıramynyń mánin ózgertpesten, keıingi jyldary ataýsyz qalǵan Respýblıka kúnine ulttyq mereke mártebesin qaıtarýdy usyndy.

«1990 jyly 25 qazanda Qazaq­stan­nyń egemendigi týraly deklarasııa qabyl­dandy. Bul elimizdiń Táýel­sizdik jolyn­daǵy tuńǵysh qadamy bolatyn. Osy qujatty qabyldaǵan kezde Tuńǵysh Prezıdent Nursultan Nazarbaev asa mańyzdy ról atqardy. Respýblıka kúni eldiń memleket qurý jolyndaǵy tarıhı qadamynyń sımvoly bolýy kerek. Árıne, Táýelsizdik kúniniń bastapqy máni saqtalady. Bul kún memlekettik mereke bolyp qala beredi. Biraq Táýelsizdik alýǵa zor úles qosqan ulttyq batyrlarymyzǵa taǵzym kúni retinde atap ótilýi kerek», dedi Prezıdent.

El Prezıdenti kadr máselesi týraly da óziniń pikirin bildire ketti. «Áleýmettik jelide «Eski kadrmen Jańa Qazaqstandy qalaı qurýǵa bolady?» deıtinder bar. Bul – oryndy suraq. Biraq negizinen kadr­lardy birtindep aýystyrý kerek. Tipti kezinde Reseıde, Qytaıda, Iranda bolǵan revolıýsııalardan keıin de burynǵy rejimniń sheneýnikteri memlekettik qyzmetin jalǵastyrǵan. Bul eldermen salystyrǵanda bizdegi jaǵdaı, árıne, múlde basqasha. Jalpy, memlekettik qyzmetshilerdi qolynan túk kelmeıdi dep kemsitýdi doǵarý kerek. Tipti olardy «Halyq jaýlary» sııaqty kóretinder bar. «Sheneýnik» degen sóz jaǵymsyz uǵymǵa aınalyp barady. Bul – durys emes. Memlekettik qyzmette adal ári bilikti kadrlar óte kóp. Olar Otanymyzdyń ıgiligi jolynda tynbaı eńbek etip júr. Biraq ókinishke qaraı, «Bir qaryn maıdy bir qumalaq shiritedi» degen de bar. Ondaı adamdarmen biz birden qoshtasyp jatyrmyz», dedi Q.Toqaev.

Quryltaıdyń sońyna taman Prezı­dent Qasym-Jomart Toqaev kúni keshe Shám­shi Qaldaıaqovqa Eńbek Eri ataǵynyń beril­genin eske sala kele, bıyl 80 jasqa tolǵan Muhtar Shahanovtyń da osy márte­beli ataq­pen marapattalatynyn qýana habarlady.

«Jaqynda Shámshiniń ini-dosy Muh­tar Shahanov seksen jasqa tolady. Onyń shyǵarmashylyq eńbegi qandaı qur­metke de laıyqty. Ol – óte shynshyl, adal, ultjandy adam. Men búgin Muhtar Shaha­novqa «Qazaqstannyń Eńbek Eri» ataǵyn berý týraly Jarlyqqa qol qoı­dym. Elimizdiń eń joǵary marapatyn aqynǵa Ult uıasy – Ulytaýdyń tórin­de tapsyrǵandy jón kórdim», degen Mem­leket basshysy Ulytaýdyń tórinde áıgili aqynnyń tósine «Qazaqstannyń Eńbek Eri» ataǵynyń mártebeli belgisin taqty.

Al sóziniń sońynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev kelesi quryl­taıdy Túr­kistan qalasynda ótkizýdi usyndy. «Uly­taýdan bólek, Ordabasy, Mártóbe, Kúl­tóbe sııaqty qasterli jerlerimiz bar. Men kelesi basqosýdy kıeli Túrkistanda ótkizýdi usynamyn. Quryltaıdyń ár aımaqta ótýi sol óńirdiń damýyna serpin beredi. Onyń músheleri ár joly bir óńirdiń tynys-tirshiligimen tanysady», dep sózin qorytty Memleket basshysy.

Ulytaý oblysy