Tulǵa • 17 Naýryz, 2023

Alǵys arqalaǵan abzal jan

355 ret kórsetildi

Jylyna 300-den asa túrli operasııa jasaıtyn hırýrg 40 jylǵy eńbeginde orta eseppen 12 myń adamnyń janyna arasha túsken eken. Keıde táýligine 3 operasııadan jasaǵan. 24 saǵat boıy úı betin kórmegen kúnderi de bar. Jedel járdem san ret alyp ketip, shuǵyl operasııa jasaǵan túnderi qanshama. Bir adamdy aman saqtaý úshin 5-6 saǵat tize búkpeı, ter monshaqtap shyqqan kezeńder she? О́te kóp. Eńbek joly osylaı ótip keledi. Oǵan ózi eshqashan ókingen emes. Bul – hırýrg Qaırat Túgelbaevtyń dárigerlik eńbek jolynan úzik syr.

Adam óz mamandyǵyn jany qalap, qaltqysyz berilgende ǵana bir kórkem dúnıe shyǵady. Keıde sondaı kisilerdi kórgende, jalpaq jurtqa «Mine, adamdyqtyń etalony mynadaı!» dep kórsetkiń keledi. Qaırat Oǵısaulymen sóıleskende de osy oı shaqsha basqa san kelip, san ketkeni ras-ty.

Dáýirinde ataǵy aspandap turǵan Qaraǵandy medısına ınstıtýtyna arman jetektep ákelgen jas jigittiń jolyna Jaratqan jar bolyp, qos qolyna qýat bergen eken. Qyryq jyl boıy dárigerlik antyna adaldyq tanytty. Áli de tanytyp keledi.

Negizi, hırýrg dıplomyn alǵannan bergi ómiri jaıly, ózi jaıly aıtýǵa Qaırat Oǵısauly sarań. Aıtary joqtyqtan emes, árıne. Tek asa maqtan men madaqqa áýes emestikten. «Men tek óz mindetimdi oryndadym», deıdi aqyryn jymıyp.

«Aýyldyq jerde dárigerdiń tapshylyǵyn kórip óstim. Ákem aýyryp, aýrýhanaǵa aparǵan­da kóńilimniń túkpirinde adamzat­tyń jany men tánin emdeıtin dáriger bolamyn degen arman paıda boldy. Biraq mektep bitirgen soń aýylda eńbek etip, odan keıin ásker qatarynda azamattyq boryshymdy ótkerdim. Sodan soń baryp Qaraǵandy medısına ınstıtýtyna barýǵa bel býdym. Qudaı sátin salyp, jolym boldy. Ol kezde Qaraǵandy medısınasynyń ataǵy qandaı edi! Dańqty Petr Pospelovten, Sergeı Lohvıskııden jáne ózge de Qaraǵandy medısınasynyń bastaýynda turǵan ǵajap ǵalym­dardan bilim aldyq», deıdi ol.

Bilikti dáriger atanýyna osy ustazdarynyń eńbegi zor eke­nin aıtady. Olardyń sol ýaqyt­ta stýdentke yntasymen baryn úı­retkenin, bilmeıtinin túsindirýge umtylystaryn erek­she yqylaspen áńgimeleıdi. Oqy­týdyń sol ýaqyttaǵy ádis-tásili qazirgi aqparattyq tehnologııa zamanyndaǵy amal-sharǵylardan áldeqaıda tıimdi ári ótimdi ekenin de jasyrmaıdy.

«Bizdi naýqastarmen kezdes­tirip, olardyń dertin kózben kórip, sezinýge úıretetin. Mysa­ly, syrqat júreginiń soǵysyn biz plastınkamen tyńdaıtyn edik. Sodan soń aýrýhanaǵa baryp, dál sondaı júrek aýrýy bar emdelýshiniń júregin tyńdap, baǵa beretin edik. Osyndaı tiri tásilder ǵana naǵyz bilikti dári­gerdi shyǵarady», deıdi ol.

Keı adamnyń taǵdyry qyl ústinde turǵanda talqany taýsyl­maýyna Jaratýshy aqjeleń­di abzal jandardy sebep­shi qylatyndaı. Ondaı sátter Q.Tú­gelbaevtyń basynan san már­te ótti. Buqar jyraý, Qarqa­ra­­ly aýdandarynda eńbek etkende jalǵyz hırýrg retinde túrli operasııa jasaýǵa týra kel­­gen sátteri kóp. Jol ústinde apatqa túskenderdiń aýyr halden ońalyp, ot basy – oshaq qasyna oralýyna talaı ret sebepker bolǵanyna mereılenedi.

Qaırat Oǵısauly: «Oqys oqı­ǵalarǵa tap bolǵandarǵa ope­­rasııa jasaý – óte kúrdeli is. Kúni buryn josparlanǵan, jan-jaqty daıyndalǵan sharýa emes. Ondaıda sanada jalǵyz oı jańǵyryp turady. «Qaıtsem aman alyp qalamyn?» degendi oılaısyń. Men anaý aǵzaǵa jasamaımyn, myna organdy bilmeımin deıtin emes. Hırýrg atanǵan 40 jylda jasamaǵan operasııam joq eken», deıdi.

Biraz jyl buryn kólik apatynan bir aıaǵy julynyp qalǵan, kóp qan joǵaltqan adamǵa aýdan ortalyǵynda operasııa jasap, aman alyp qalǵany bar. Muny kórgen ataqty hırýrgter tań-tamasha qalysqan. Sebebi mundaı aýyr haldegi naýqastyń tiri qalýy ekitalaı jaǵdaı. Qaırat Oǵısauly ol otany sátti ótkergen.

Endi birde kólik qaqtyǵysyna tap bolyp, baýyry ezilgen, qan joǵaltyp, ólim men ómir arasynda jatqan adamdy aýrýhanaǵa jetkizgen. Sol arada basqa jaq­tan qan ákelgenshe naýqastyń qanyn jınap, ózine qaıta quıyp, aman saqtap qalý da erlikpen para-par emes pe? «Eger qan jetkizilýin kútsek, ol adamnan aıyrylyp qalar edik», deıdi Qaırat Oǵısauly.

Hırýrgtiń osyndaı eren eń­begin kózben kórip, kóńilderine jıǵan shákirtteri az emes. Emde­lýge kelip, keıinnen elgezek dárigermen jora-joldas bolyp ketkender de kóp.

«Keıde qonaqta, toı-toma­laq­­ta buryn em alǵan adamdar ushyrasyp, «Esińizde me, maǵan operasııa jasadyńyz ǵoı», dep alǵys aıtatyny bar. Ha­lyqtyń sondaı shynaıy yqylas, peıilin kórgende mereıi­miz tasyp qalady. Kóptiń alǵy­syn alý – úlken baqyt qoı», deıdi Qaı­rat Oǵısaulynyń qosaǵy Zarıa Sarqytbaeva.

Qaırat Oǵısaulynyń enesi 93 jastaǵy Aıtbaný áje de: «Osy jasqa jetkenim, birinshi Alla, ekinshi osy Qaıratjanymnyń arqasy», deıdi.

«Balamnyń qoly jeńil. Búgin ota jasaǵan adamdar erteńinde turyp, júrip ketedi. О́zim aýrýhanada jatqanda talaı adam­nyń Qaıratty izdep kelip, ope­rasııa­ny osy dáriger jasasyn dep esiginiń aldynda otyryp alǵanyn kózimmen kórdim. Munyń bári qandaı dáriger ekeniniń kórsetkishi emeı nemene!» deıdi qarııa.

Qaırat Oǵısaulynyń eki perzenti de óziniń jolyn qýǵan. Uly Islam – epıdemıolog. Qyzy Tolǵanaı – oftalmolog. Kelini de bolashaq dáriger. Áýletteri dárigerler dınastııasyna ulasyp keledi.

Aqjeleńdi abzal jan zeınetke Qaraǵandy oblystyq medısına ortalyǵynan shyqqanymen, áli kúnge deıin áriptesteri bilikti dárigerden qol úzgileri joq. Tájirıbeli maman qazir de operasııa jasap, elge qyzmet etip júr. 

Uqsas jańalyqtar