– Osy jyldan bastap barlyq talapkerge ulttyq biryńǵaı testileýden ótýge baılanysty erekshe múmkindik berip otyrmyz. Endi negizgi UBT-ny eki ret tapsyryp, eń jaqsy nátıjemen grant konkýrsyna qatysýǵa múmkindik bar. Biz kedergisiz bilim berýge nıettimiz. Talapkerlerdiń sapaly bilim alyp, óz áleýetin tolyq ashý úshin múmkindik jasaımyz, – dedi Astana qalasynda ornalasqan testileý ortalyǵyna baryp, UBT-nyń ótý barysymen tanysqan Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek.
Eske sala keteıik, talapkerler ótinish berý barysynda testileý kúnin, ýaqytyn jáne ornyn ózderi tańdady. Bul rette olar eki múmkindik úshin beıindik pánderdiń bir ǵana kombınasııasyn belgiledi. Kombınasııalarǵa keletin bolsaq, qazirgi tańda talapkerlerdiń 18 paıyzy – «Matematıka-Fızıka», 17 paıyzy – «Bıologııa-Hımııa», 13 paıyzy – «Shyǵarmashylyq», 10 paıyzy «Matematıka-Informatıka» pánderin tańdaǵan.
Testileý formatynda ózgeris joq. Pánder sany ózgerissiz qalady, ıaǵnı úsh mindetti jáne eki beıindik pán, barlyǵy 120 test tapsyrmasy. Alaıda «Qazaqstan tarıhy» jáne «Oqý saýattylyǵy» pánderi boıynsha test tapsyrmalarynyń sanyna ózgerister engizildi. Endi «Qazaqstan tarıhynyń» bir nusqasynda 20 test tapsyrmasy bolady: 1-den 10-ǵa deıin – bir durys jaýapty tańdaýǵa arnalǵan; 11-den 20-ǵa deıin – kontekstke negizdelgen bir durys jaýapty tańdaýǵa arnalǵan test tapsyrmalary (5 suraqtan 2 kontekstik mátin). Sondaı-aq buǵan deıin talapkerlerge oqý saýattylyǵynan 20 test tapsyrmasy berilse, endi 3 mátin boıynsha 15 test suraǵy usynylady.
Osylaısha, Qazaqstan tarıhy – 20, oqý saýattylyǵy – 15, matematıkalyq saýattylyq – 15 jáne eki beıindik pán boıynsha 35 test tapsyrmasy usynylady. Eń joǵary upaı – 140. Testileýdiń jalpy ýaqyty – 4 saǵat (240 mınýt). Sonymen qatar erekshe bilim berý qajettilikteri bar balalarǵa qosymsha 40 mınýt qosylady.
UBT tapsyrmalarynyń qurylymynda ózgerister bar. Jaýapty mınıstrlik test tapsyrmalaryndaǵy dıstraktorlar sanyn (jaýap nusqalary) qysqartý týraly sheshim qabyldady. Bir durys jaýaby bar test tapsyrmalarynda nusqalar sany 5-ten 4-ke deıin, bir nemese birneshe durys jaýaby bar test tapsyrmalarynda (úsh durys jaýaptan kóp emes) nusqalar sany 8-den 6-ǵa deıin azaıdy.
2022-2023 oqý jylynan bastap «Informatıka» páni UBT-nyń beıindik pánder kombınasııasynyń tizimine engizildi. Osyǵan baılanysty «Informatıka muǵalimderin daıarlaý», «Aqparattyq tehnologııalar», «Aqparattyq qaýipsizdik» bilim berý baǵdarlamalarynyń toptaryna túsýshiler «Matematıka-Informatıka» kombınasııasy boıynsha UBT tapsyrady.
– Akademııalyq adaldyqty qamtamasyz etý maqsatynda «1 kompıýter – 2 kamera – 1 testilenýshi» qaǵıdaty saqtalady. Sondaı-aq ótken jyldan bastap test nusqalary tańbalanǵanyn atap ótken jón. Iаǵnı UBT-ǵa qatysýshylardyń árqaısysynyń jeke test nusqasy bolady. Sonymen qatar kalkýlıator men Mendeleev kestesi kompıýter ekranynda kórsetiledi. Talapkerlerdiń pikiri men qalaýyn eskere otyryp, negizgi UBT-da olarǵa Mendeleev jáne tuzdardyń erigishtik kestesiniń qaǵaz nusqasy beriledi. Test tapsyrýshylar testileý aıaqtalǵannan keıin 30 mınýt ishinde apellıasııaǵa ótinish bere alady. Sertıfıkat apellıasııalyq komıssııanyń sheshiminen keıin talapkerdiń jeke kabınetinde qoljetimdi bolady, – dep naqtylady mınıstr.
Shekti upaı ózgergen joq: «Quqyq» jáne «Pedagogıkalyq ǵylymdar» bilim berý salalary úshin keminde 75 upaı, «Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik qamtamasyz etý (medısına)» keminde 70 upaı, «Aýyl sharýashylyǵy jáne bıoresýrstar», «Veterınarııa» keminde 60 upaı, ulttyq joǵary oqý oryndaryna túsý úshin keminde 65 upaı, basqa joǵary oqý oryndaryna keminde 50 upaı jınaý kerek.
Testileýge kirgizý kezinde metall izdegishter paıdalanylady. Bul talapkerlerdiń qaýipsizdigin qamtamasyz etip, erejelerdi buzý men tyıym salynǵan zattardy (uıaly telefon, shpargalka jáne t.b.) ishke kirgizbeý úshin qajet.
Testileý barysynda aýdıtorııanyń (kompıýterlik synyptyń) jáne beınebaqylaýdyń aýdanyna baılanysty ruqsat etilgen magnıttik tolqyndar sheginde utqyr jáne radıoelektrondyq baılanys sıgnaldaryn «tunshyqtyratyn» qurylǵylar qoldanylady.
2023 jylǵy UBT aıaqtalǵannan keıin kúntizbelik jyldyń 31 qazanyna deıin testileýdiń beınejazbalaryna taldaý júrgiziledi. Tyıym salynǵan zattardy paıdalaný nemese erejelerdi buzý faktileri anyqtalǵan jaǵdaıda talapkerdiń UBT nátıjesi joıylady.
Ulttyq testileý ortalyǵynyń basshysy Rýslan Emelbaev atap ótkendeı, 2023 jylǵy talapkerler UBT-ny bes ret tapsyrý quqyǵyna ıe. Synaqtar qańtar, naýryz, mamyr-maýsym jáne tamyz aılarynda ótedi. Buryn synaq bir kúnde ótetin, tıisinshe dúrbeleń de kóp edi. Qazir munyń bári sap tyıylǵan.
