
Qoǵam • 02 Aqpan, 2022
Qazaq tiliniń ádebı normasynda kóp qoldanylatyn «qaýym» degen sóz bar. Keıde «ult» uǵymyn osy sózdiń balamasy retinde paıdalanyp júrmiz. Biraq bizdiń paıym boıynsha, «qaýym» ol «ulttan» áldeqaıda aıasy keń túsinik. Mysaly, musylman dinin alaıyq ol jeke ultqa túsken joq, qaýymǵa tústi. Sondyqtan da biz «musylman ulty» dep emes, «musylman qaýymy» dep aıtamyz.
Tanym • 31 Qańtar, 2022
Myna bir fotobeıne áleýmettik jelilerde, sondaı-aq HH ǵasyrda qazaqtan shyqqan ulttyq mýzyka óneriniń dúldúli, ataqty kompozıtor Nurǵısa Tilendıevke qatysty qujattar arasynan únemi ushyrasyp júr. Ári 2007 jyly memlekettik baǵdarlamamen jaryq kórgen «Nurǵısa Tilendıev» atty esse kitapta da jarııalanypty. «Keıipkeri myqty shyǵarma osal bolmaıdy» degendeı, myna sýrette tarlan talant Nuraǵamyz qolyna qoskózdi dúrbini ustap, keń dalany qııadaǵy qyrandaı sholyp otyr.
Tanym • 27 Qańtar, 2022
Zııat Shákárimulynyń qoljazbasy
Qazaq rýhanııatynda orny zor tulǵa hám uly Abaıdyń aqyn shákirtteriniń biri – Shákárim qajy Qudaıberdiulynyń uldary ǵulama ákesiniń izin jalǵaǵan, ónerden úlesi bar jandar bolǵany anyq. Qoldaǵy derekke júginsek, qajy Aıǵansha atty áıelinen Qapyr (Ǵafýr), Jebiráıil, Qabysh, Ahat, Zııat degen tórt ul, Kúlzııa, Jákim, Gúllár degen úsh qyz súıedi. Jebiráıil men Kúlzııa jastaı shetinep ketken deıdi.
Tarıh • 26 Qańtar, 2022
Osy oraıda aıtpaǵymyz, qazaq halqy úshin ótken ǵasyr basy asa aýyr boldy. 1914 jyly 19 shilde kúni (1 tamyz) bastalǵan Birinshi dúnıejúzilik soǵys saldary qazaq halqyna aýyr zardabyn tıgizdi. Alym-salyq túri kóbeıdi. Mysaly, áskerı salyq retinde árbir otbasyna aı saıyn 1,84 rýbl mólsherinde qarjy tóleý mindetteldi. Bul kedeı otbasylaryna aýyr soqty. Osylaı qazaq qoǵamy daǵdaryp turǵan tusta, 1916 jyly 25 shilde kúni patsha II Nıkolaı «Imperııanyń buratana halyqtarynyń er adamdaryn qımyl ústindegi armııanyń qorǵanys hám áskerı qurylystaryn salýǵa, sonymen qatar memlekettik qorǵanys úshin qajet basqa da jumystarǵa tartý týraly» jarlyǵyn shyǵardy. Ondaǵy maqsat: buratanalardy tyl jumysyna jegý arqyly armııa qataryn tolyqtyrýǵa qajet orys sharýalary men jumysshylaryn bosatyp alý bolatyn.
Tarıh • 23 Qańtar, 2022
Qazan tóńkerisine deıin (1917 j) qazaq dalasynyń etnografııasy, ákimshilik bólisi jáne folklorlyq murasy sııaqty túrli taqyrypty qamtyǵan myńnan astam kitap jaryq kórgen eken.
Qazaqstan • 20 Qańtar, 2022
Respýblıkalyq «Egemen Qazaqstan» gazetiniń ótken jylǵy 27 sáýir kúngi №78 sanynda Parlament Májilisiniń depýtaty, tarıhshy Berik Ábdiǵalıulynyń «Maıdandaǵy qazaq ofıserleri» atty tanymdyq maqalasy jarııalandy. Osy jazbada 1917 jyly 5-13 jeltoqsanda Orynborda ótken Ekinshi jalpyqazaq sezinde Alashorda úkimetiniń músheligine kandıdat bolyp saılanǵan qazaq ofıseri Moldanııaz Bekimov jaıly shaǵyn málimet aıtylypty.
О́ner • 17 Qańtar, 2022
Baǵlanova Baı-О́lkege barǵanda
Bıyl týǵanyna 100 jyl tolyp otyrǵan KSRO halyq ártisi, Halyq qaharmany, ataqty ánshi Roza Baǵlanova qazaqtyń atyn álemge tanytqan adam. Ol soǵys jyldary maıdan dalasynda án salýmen qatar, 1945 jyly Berlınde ótken jeńis konsertine qatysqan tulǵa. Bul ekiniń birine buıyra bermeıtin baqyt.
Tarıh • 17 Qańtar, 2022
О́tken jyldyń sońynda Batys Qazaqstan oblystyq Han ordasy tarıhı-mádenı, arhıtektýralyq-etnografııalyq mýzeı-qoryǵy elorda tórinde «Bókeı Ordasy – el murasy» atty kórme uıymdastyrdy. Kórme ekspozısııasyna mýzeı-qoryq qorynda saqtaýly turǵan 17 myń eksponattan iriktep alynǵan 120 jádiger ákelindi. Sonyń biri – Jáńgir hannyń úshinshi áıeli Fatıma hanymnyń altyn zerli bal kóıleginiń dálme-dál jańǵyrtpasy.
Qazaqstan • 14 Qańtar, 2022
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev 11 qańtar kúni «Qasiretti qańtar» sabaǵy: Qoǵam tutastyǵy – táýelsizdik kepili» taqyrybynda Parlament Májilisiniń otyrysynda sóılegen sózinde: «Biz – myqty halyqpyz. Tól tarıhymyzda talaı jaýgershilik zamandy, asharshylyqty jəne basqa da alapat qıyndyqty bastan ótkerdik. Sońǵy kúnderdegi qaıǵyly oqıǵalar biz úshin taǵy bir synaq boldy. Ony eńserip, burynǵydan da myqty bolamyz» dedi.
Rýhanııat • 12 Qańtar, 2022
Hıkmettiń kókshetaýlyq nusqasy
Túrkistandaǵy «Áziret Sultan» memlekettik tarıhı-mádenı qoryq-mýzeıi sońǵy jyldary «Iаsaýı izimen» atty ǵylymı-tanymdyq ekspedısııa uıymdastyryp, haziret muralaryna qatysty derekter jınaqtaýda. Jýyqta osy maqsatpen Kókshetaý qalasyna at basyn burǵan top oblystyq Ádebıet jáne óner mýzeıi qorynda saqtaýly turǵan «Dıýanı hıkmet» kitabynyń qoljazba kóshirmesimen tanysty.