Dúısenáli ÁLIMAQYN
Dúısenáli ÁLIMAQYN«Egemen Qazaqstan»
162 materıal tabyldy

Qoǵam • 23 Jeltoqsan, 2021

Sham jaryǵyndaǵy kezdesý

Shymkent qalasynda turatyn áde­bıetshi jastar ózderi birlesip, ulttyq poezııany nasıhattaıtyn Şam atty shyǵarmashylyq ortalyq qurǵan edi. Atalǵan ortalyq 2016 jyldyń 19 qa­ra­­­shasynda Shymkent qalasynda óz ju­my­syn bastaǵan.

Ádebıet • 28 Qarasha, 2021

«Qara pımadaǵy» qara bala

Qys kúnderi jaýǵan qalyń qardy kórsem, aqyn Ulyqbek Esdáýletovtiń «Qara pımasy» esime túsedi, jaı túspeıdi, kúlli oqıǵasymen kóz aldyma kelip tizile qalady. Anadaıda «Pımamdy meniń qaıtar» dep jylap turǵan qara bala elesteıdi. Múmkin, bul ómirsheń shyǵarmanyń máńgilik qýaty shyǵar?! Men osy «Qara pıma» termesin alǵash ret tyńdaǵanda, appaq kúrtik qarda etpettep jylap jatqan balany jalǵyzdyq dep paıymdadym. Árıne, sol da. Anasy qaıtys boldy, ákesi teris aınaldy, janyna jylý beretin qara pımasy araqqa satyldy, endi ol jalǵyzdyq emeı nemene?

Ádebıet • 25 Qarasha, 2021

Aýdarma da ardyń isi

Ulttyq ádebıettiń damýyna eń aldymen tól shyǵarmalar, sosyn sapaly aýdarma týyndylar kómek­te­setini shyndyq. Álemdegi oqyrmany kóp úlken ádebıet­terdiń kóbi osy úrdisti basynan ótkizdi. Álem ádebıetiniń bir butaǵy bolǵan qazaq ádebıetiniń de damýy men deńgeıi týraly aıtýdan jalyqpaımyz. О́ıt­keni ádebıet – tarıhtyń, ómirdiń aınasy. Sol aına­dan rýhanııatymyzdyń kelbetin kóre alamyz. Búgingi sózimizde biz kórkem aýdarmanyń jaı-kúıi týraly oı ortaq­tas­tyrmaqpyz. Búgingi dóńgelek ústelge aqyn, aýdar­mashy Júkel Hamaı, kóptegen qazaq shyǵarmasyn túrik ti­line aýdarǵan tárjiman Ashýr О́zdemir, aýdarmashy Ken­jebaı Ahmetov, parsy tilinen túpnusqadan aýdaryp júrgen Aınash Qasym jáne Abylaı Maýdanov qatysty.

Ádebıet • 17 Qarasha, 2021

«Baqbaq». Kavabatanyń sońǵy demi

1972 jyly sáýir aıynyń jeksenbi kúni tústen keıin japonnyń ádebıet atalymy boıynsha tuńǵysh Nobel laýreaty Iаsýnarı Kavabata jalǵa alǵan kópqabatty úıde ózine qol jumsady. Bul berisi Japonııa ádebıeti, árisi álem ádebıeti úshin aýyr tragedııa edi. Qaıǵyly oqıǵadan soń birneshe saǵattan keıin esikten gazdyń ıisin sezgen qyzmetshi áıel polısııaǵa habar beredi. Áp-sáttegi aýyr qaza japondyq ádebı ortany ǵana emes, sonymen birge búkil dúnıeni dúrliktirdi.

Ádebıet • 12 Qarasha, 2021

Dáýitáliniń daýysy

О́leńniń aspany – máńgilik aspan. Bul sózdi kesip aıtýymyzǵa ólmes jyrlar jazǵan aqyndardyń óleńderi sebepker boldy. Ádebıet aıdyny sóz ben oıdyń, tereń fılosofııanyń, tuńǵıyq syrdyń mekeni. О́leń ǵumyrly bolmasa, uly Shekspırdiń, Baıronnyń, Geteniń jyrlaryn ǵasyrlar úzigi bizge jetkizbes te edi. Demek, oıdyń elshisi bolǵan óleńniń júgi árqashan aýyr hám salmaqty bolǵany.

Abaı • 10 Qarasha, 2021

«Abaı jolynyń» álemge sapary

Abaıdan Aqqozyǵa deıin 192 keıipkeri bar «Abaı joly» epopeıasyn zańǵar jazýshymyz Muhtar Omarhanuly jıyrma jyl boıy jazyp, oqyrmanǵa usynǵanyn jaqsy bilemiz. Kelesi jyly osy eńbektiń jaryqqa shyqqanyna 80 jyl tolady. Bir ǵasyrǵa jýyq ýaqyt tek qazaq rýhanııatynyń aspanynda ǵana emes, ózge elderdiń rýhanı kókjıeginde ómir súrgen roman máńgilik oqylýǵa tıis shyǵarma ekeni daýsyz.

Ádebıet • 01 Qarasha, 2021

Nobel syılyǵy Alashqa qashan buıyrady?

Ár jyly Nobel syılyǵy beriler sát taıaǵan saıyn «Qazaq jazýshysy qashan Nobel syılyǵyn alady?» degen uly saýal kókiregimizdi tyrnaıdy. Sosyn, amalsyz keler kúnderden úmit kútemiz. Nobel syılyǵy qazirgi ádebıettiń ólshemi bola almaıdy dep muryn shúıirýge taǵy bolmaıdy. Mysaly, japon ádebıetin jarty álemge tanytqan osy Nobel syılyǵy edi.

Ádebıet • 26 Qazan, 2021

Dúbirden týǵan óleń

Osylaı maqala jazyp, tolǵanýymyzǵa klassık jazýshy Táken Álimqulovtyń Borıs Slýskııden aýdarǵan «Muqıttaǵy jylqy» degen aýdarmasy sebep boldy. Táken Álimqulovtyń shyǵarmashylyǵynyń deni eń aldymen, ónerge sosyn jylqyǵa tyǵyz baılanysty. Qadaý-qadaý ǵasyrlardan beri jylqy túligimen muńdas, syrlas, taǵdyrlas bolǵan qazaq halqynyń áni men óleńiniń negizi de jylqy bolǵany shyndyq.

Suhbat • 19 Qazan, 2021

«Aıtmatovtyń uly bolý – úlken jaýapkershilik»

Qatelespesek, Eýropada­ǵy sanaq boıynsha, jyl saıyn eń ótimdi elý kitap­tyń qatarynda Shyńǵys Aıt­matovtyń da shyǵar­ma­lary bar eken. Bul baýyr­las qyr­ǵyz elimen qa­tar biz úshin de úlken qýa­nysh. Álem tanyǵan Aıt­matovtyń bizge bóten­digi joq, kerisinshe, etene jaqyn. Máńgilik shyǵar­malarymen el jadyn­da saq­­talǵan klassıktiń uly Eldar Aıtmatovpen suh­bat­­tastyq.

Álem • 18 Qazan, 2021

Álemdegi eń alǵashqy gazetter

Qazir ekiniń biri «Bolashaqta adamdar gazet oqı ma? Joq álde búkildeı basylym elektrondy júıege kóshe me?» degen suraqqa jaýap tappaı daǵdarady. Keıde alǵa umtylý úshin keshegi tarıhqa da kóz salǵanymyz jón sekildi. Osydan VI-VII ǵasyr buryn ashylyp, áli kúnge deıin jumys istep, oqyrmanyn qanaǵattandyryp kele jatqan gazetterdiń de bar ekenin bilgen soń, qaǵazǵa basylǵan dúnıeniń óz oqyrmany bola beretinine kózimiz jetti.