Dúısenáli ÁLIMAQYN
Dúısenáli ÁLIMAQYN«Egemen Qazaqstan»
162 materıal tabyldy

Qoǵam • 12 Sáýir, 2023

Japon tutqyndaryn zertteýshi

1992 jyly elimizge qonaqqa kelgen japon prınsi Takemýra Qazaqstan Prezıdentinen japon tutqyndarynyń Qazaq dalasynda qalǵan qabirleri týraly derekterdi suraıdy. Sol kezde áskerı tarıhshy Asqan­bek Saparulyn kezdesýge shaqyrady. Tarıhshy Japon eliniń Qazaq topy­raǵyndaǵy áskerı tutqyndarynyń qabirin izdestirip taýyp berýge sóz beredi. Soǵys ardageri, áskerı tarıhshy Asqanbek Saparuly «Qazaq jerindegi japon beıitteri» atty kitap jazyp, japon eliniń zııalylary men týys-týǵandarynyń qabirin izdep álekke túsken japondyqtarǵa úmit otyn syılap edi.

Ǵylym • 11 Sáýir, 2023

45 túrli dári oılap tapqan

Ǵylymǵa yjdaǵattylyq kerek degendi jıi aıtamyz. Al sol tájirıbeni basynan ótkizgen ǵalymnyń biri marqum Sulýken Rahmadıeva edi. Ol otandyq farmasevtıkany damytýǵa zor eńbek sińirgen edi. Bir ózi 45 túrli dári jasap shyqty.

Suhbat • 05 Sáýir, 2023

Adamzat saqtalsa, sóz saqtalady

Ádebıettiń shekarasyz álem ekenin bári moıyn­­dady. Al endi onyń sapasy men ýaqyt tala­­by­na, zamana kóshine ilesýine de nazar aýda­­ratyn kez keldi. Artyq aıtpasaq, aptasy­na búkil dúnıejúzinde neshe júz myń kitap bas­padan shyǵyp, oqyrmanǵa taraıdy eken. Al onyń keıingi hali neshik? Ol týraly da su­raq kóp, saýal san. Búgingi dóńgelek ústel ba­syn­da biz qazirgi romandar, balalar ádebıe­ti­niń mańy­zy jáne kórkem shyǵarma ultty tár­bıe­leı ala ma degen ózekti saýal týra­ly oı qory­tamyz. Qatysýshylar alty memle­ket­tiń qa­lam­gerleri. Olar – Ibrahım Farǵalı (Iran), Andre Babın (Kanada), Lıý Lıanchen (Qytaı), Aıgúl Kemelbaeva (Qazaqstan), Eto Tedıashvı (Grýzııa), Javlan Joılov (О́zbekstan).

Suhbat • 04 Sáýir, 2023

Iаarkko Tonttı: Dástúrli kitapta mıstıkalyq saryn bar

Iаarkko Tonttı – fın jazýshysy. Ýnıver­sıtette zańger mamandyǵy boıynsha oqysa da, ol ádebıetpen aınalysýdy ómirlik maqsatyna aınaldyrǵan. «Jara», «Mura», «Samǵaý», «Bı zaly», «Qaıta qaýyshqan klass» sııaqty romandary jaryq kórgen. Fın qalamgerimen áńgimemiz aǵylshyn tilinde órbidi.

Álem • 03 Sáýir, 2023

Turkiy adabiyot durdonalari

Turkiy adabiyot durdonalari – bul túrki ádebıetiniń jaýharlary degen sóz. Osyndaı ataýmen О́zbekstanda jaryq kórgen 100 tom­dyq antologııanyń 10 tomy qazaq ádebıetine arnalǵan.

Kitaphana • 28 Naýryz, 2023

Ǵaısha hanymǵa jazylǵan hattar

Hattar. Neshe túrli tereń oı men san qıly kóńil kúıdi sýretteıtin osy bir syrly álemde kimniń júrek sózi aıtylmady deısiz? Adamzat balasy tehnokrattyq zamanǵa ıek súıemeı turǵanda qarym-qatynastyń eń keremeti aq qaǵaz ben qara sııa bolǵany shyndyq. Ásem oılardy, aqjarma tilekter men aǵyl-tegil sezimderdi jerdiń myna betinen ana shetine jetkizetin hattar legi keshegi kúnderdiń kýágeri ekenin umytqan joqpyz. Uly Tolstoı Chehovqa jazǵan bir hatynda: «Bárin oılap tabýǵa bolady, tek psıhologızmdi oılap taba almaımyz» dep jazǵany bar-dy. Osy bir salmaqty sózdi, árıne, bir danyshpan kelesi bir talant ıesine hatpen jetkizdi. Bul da bolsa qusnı hattardyń kókjıeginiń keńdigin, onyń oıdy tusamaı, erkin samǵatatynyn bildirmek.

Dástúr • 20 Naýryz, 2023

Kúı kúmbirlegen kún

«Naǵyz qazaq qazaq emes, naǵyz qazaq – dombyra» demekshi, qarshadaıynan qolyna qara dombyra ustap, ulttyq ónerge den qoıǵan urpaqtarǵa súıinbeı tura almaısyz. Elimizdiń jeti myń bilim berý uıymynda bir mezgilde «Balbyraýyn», «Adaı» jáne «Saryarqa» kúıleri oryndaldy.

Qoǵam • 07 Naýryz, 2023

Álemdik reıtıngtiń sarapshysy

Qazaq ǵylymyna óz úlesimizdi qossaq dep talpynyp júrgen jastar az emes. Shyny kerek olardyń bilimin tereńdetip, tájirıbesin jetildirýge «Bolashaq» baǵdarlamasynyń mańyzy zor. Baǵdarlama aıasynda qazaqtyń bilim qýǵan ul-qyzdary álemniń ár qıyryndaǵy mańdaıaldy oqý oryndaryna túsip, tájirıbe almasyp, qanattaryn qataıtty. Olardyń arasynda álemdik deńgeıdegi ǵylym salasyna úles qosyp júrgen jastar barshylyq. Sonyń biri – Araı Ilıasova-Shenfeld. Ol «Bolashaq» stıpendııasynyń eki márte ıegeri. Keıipkerimiz 2010 jyly Ulybrıtanııanyń eń iri jáne úzdik oqý orny Nottıngem ýnıversıtetinde memlekettik basqarý mamandyǵy boıynsha magıs­tratýrany úzdik dıplommen bitirip, keıin 2017 jyly doktorlyq dıssertasııa­syn sátti qorǵady.

Jastar • 07 Naýryz, 2023

Ult rýhanııatynyń janashyry

Qazaqtyń dúnıeniń ár qıyrynda júrgen ul-qyzdary qashanda ónerimen, adal eńbegimen jurt kózine túsip jatady. Olardyń júreginde bir maqsat bar desek, ol – ult úshin eńbek etý bolsa kerek. Búgingi keıipkerimiz mıllıard halyqtyń ishinde júrse de, ultynyń erteńgi bolashaǵy úshin jumys isteýdi ózine paryz sanaǵan qarakózderimizdiń biri – Mınar Nurlázzatqyzy.

Álem • 22 Aqpan, 2023

Londondaǵy qazaq tili kýrsy

О́rkenıettiń oshaǵy sanalatyn kóne de tarıhı qala Londonda turatyn aǵylshyndar qazaqsha úırenip jatqanyn estip, qatty qýanǵan jaıymyz bar. Sóıtsek, alpaýyt qalanyń aq jarqyn turǵyndarynyń ana tilimizge degen mahabbatyn ánshi Dımash Qudaıbergen oıatqan eken.