Ádebıet • 25 Tamyz, 2022
Kórkem shyǵarmanyń kókjıegi degen sózdiń jany bar sııaqty. Keı shyǵarmalar jazylady, alaıda kóp ótpeı ýaqyt synynan, zaman talabynan, oqyrmannyń nazarynan ótpeı qalady. Al keıbir týyndylardyń jyldar ótken saıyn salmaǵy arta túsedi. Máńgilik shyǵarmalar degenimiz áne solar. 1000 jyl buryn jazylǵan HI ǵasyrdaǵy Japonııanyń epıkalyq hıkaıasy «Gendzı týraly hıkaıany» Mýrasakı Shıkıbý esimdi áıel qalamger jazypty. Ol aqyndyqpen qatar Japon eliniń Heıan dáýirindegi ımperator saraıynda qyzmet etken.
Rýhanııat • 24 Tamyz, 2022
Qazaqstannyń halyq jazýshysy, Memlekettik syılyqtyń laýreaty, qazaq ádebıetiniń klassıgi marqum Qabdesh Jumadilovtiń óz ósıeti boıynsha jerlengen jeri – búgingi Abaı oblysynyń Úrjar aýdany Taskesken aýylynda, jurt «92 shaqyrym» atap ketken toǵyz joldyń túıisken tóbesinde turǵyzylǵan eńseli aq kúmbezdiń ashylý sharasy ótip, as berildi.
О́ner • 23 Tamyz, 2022
Ol sýret salýdy besinshi synyptan bastaǵan eken. Árıne, talantqa talas júrmeıtini shyndyq. Alǵashynda balań qııalmen ártúrli dúnıelerdi aq qaǵazǵa shımaılaı bastaǵan onyń ónerge degen ańsary men yntasy barǵan saıyn aıqyndala bastaıdy. Onyń aty – Hamıt Faızýllın. Tipti ol ózinen úlken synypta oqıtyndarmen jarysyp sýret salyp, olarmen básekege túsedi. О́nerge shyn peıilimen berilgen adamda ǵana mundaı rııasyz oı, qabilet bolatyny sózsiz.
Ádebıet • 22 Tamyz, 2022
Abaıdyń jaqsy kórgen ini dosy, sýyrypsalma aqyn Kókbaı Janataıuly óz dáýiriniń ot aýyzdy, oraq tildisi bolǵan kisi. Onyń tapqyrlyǵy men talantyna razy bolǵan Abaı únemi qasynan tastamaı ertip júrgen desedi. Áıtpese, sol dáýirde aty shyǵyp, ataǵy aspandap turǵan aǵa sultannyń ulyna eretin kisi tabylmaı qaldy deısiz be? Bárine onyń adaldyǵy men aıbyndy aqyndyǵy jaýap berip tur.
Ádebıet • 22 Tamyz, 2022
Qoǵamdy silkindirgen shyǵarmalar
Shyndyǵynda kitap oqý tek lázzat alý ǵana emes: san ǵasyrlardyń syryn shertetin kitaptar bizdiń sanamyzǵa tereń áser etip, syrtqy álemge kózimizdi ashady, keıde tipti jaqsy kitaptar áleýmettik ózgeristerdiń katalızatory retinde áreket etedi. Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forým ujymynyń saıty qoǵamdy ózgertken tańdaýly romandardyń atyn atady. Biz solardyń úsheýine toqtala keteıik.
Ádebıet • 21 Tamyz, 2022
Qubylmaly álem: Qaǵaz kitaptyń taǵdyry
Álem kóz aldymyzda sát saıyn ózgerip jatyr. Búgingi jańalyq erteń eskirýi múmkin. Tipti mınýttar arasyndaǵy únsizdikter uly dúbirge aınalyp, óz juldyzyn jaǵyp jatyr. Keıde adamnyń qoǵam aldyndaǵy jaýapkershiligi qandaı, bul úshin qaı kezde esep berýi kerek degen sansyz suraqtarǵa shyrmalasyń da qalasyń. Keıbiri jaýabyn ózi beredi, al keıbiri máńgi jaýapsyz. Al ulttyń, qoǵamnyń ashyq oıly zııalysy, sóz ustarlary sanalatyn qalamgerlerdiń mindeti qandaı? Oǵan olardyń qalamynan týǵan kitaptar jaýap bere ala ma? Osyndaıda kórnekti jazýshy Ábish Kekilbaıulynyń «Adamdy adam etken – kitap, adamzat etken – kitaphana» degen pálsafasy eske túsedi. Shynymen de adamzattyń qazirgi jetistikterine jetýine, sanaly qoǵam qurýyna kitaptyń atqarǵan róli aıryqsha. Osy dóńgelek ústelde «Qazirgi jáne bolashaqtaǵy qaǵaz kitaptardyń taǵdyry qandaı?» degen suraqqa jaýap izdedik. Suhbatqa Knýt Odegard (aqyn, Norvegııa), Qýanysh Jıenbaı (jazýshy, Qazaqstan), Taner Mýrat (aýdarmashy, ádebıettanýshy, Rýmynııa), Aıda Egemberdıeva (aqyn, Qyrǵyzstan) qatysyp, paıymdy pikirlerimen bólisti.
Ádebıet • 18 Tamyz, 2022
Úsh jyl buryn Harýkı Mýrakamıdiń «Norveg ormany» atty romanyn oqydym. «Men qumyrsqalardyń jańbyrly kúnderi ne isteıtinin bilgim keledi». Osy sııaqty qyzyqty sóılemder Mýrakamıdiń bul romanynda kóp kezdesedi. Qarapaıym bolǵanymen, oılandyrady. Biz qazir kitap týraly aıtatyn bolsaq, ádette «eski mektep» ókilderin eske alyp jatamyz, mysaly, Tolstoıdy, Hemıngýeıdi, Fısdjeraldty tizbeleı beremiz. Biraq Mýrakamı árqashan oqyrmanǵa qyzyǵýshylyq týdyratyn avtor ekenin de jasyrmaǵan jón.
Kıno • 18 Tamyz, 2022
Alash arystarynyń ómiri men ónegesi jaıly izdený, olardyń ustanǵan jolyn, tulǵalyq ereksheligin óskeleń urpaqtyń sanasyna uıalatý – búgingi bizdiń paryzymyz. Olardyń jan dúnıesi, dúnıege, ortaǵa, sol kezdegi saıasatqa kózqarasy týraly tereńirek tolǵanýǵa bolady. «Qaıtsek qazaqty oıatamyz, ózgelermen terezesi teń ult qylamyz?» dep kúresken salmaqty oıdyń, adal eńbektiń adamdary, anyǵyn aıtqanda, Alash arystarynyń esimi qazaqtyń júreginde máńgi saqtalatyny shúbásiz.
Ádebıet • 18 Tamyz, 2022
Tursynbek Kákishev – esimi qazaq ádebıetinde máńgi qalǵan tulǵa. Ol ult ádebıeti úshin óshpes qyzmet etip ketti. Búgingi ádebıette júrgen zııalylardyń kóbi Kákishev mektebinen ótkenderi shyndyq. Onyń ult ádebıeti men rýhanııaty úshin istegen eńbekteri búgingi urpaq úshin asyl muralardyń biri bolmaq.
Ádebıet • 16 Tamyz, 2022
Kenııa jazýshysy Ngýgı Ýatıńgonyń pasportyna aınalǵan shyǵarmasynyń biri «Jylama, balaqaı» atty roman. Bul jazýshynyń tyrnaqaldy týyndysy, atalǵan shyǵarma sonaý 1964 jyly baspadan shyqqannan keıin oqyrmannyń qolynan áli túsken joq. Ádebıettanýshylar bul romandy aǵylshyn tiline aýdarylǵan shyǵys afrıkalyq tuńǵysh kitap retinde baǵalaıdy. Jazýshy osy shyǵarmasynda afrıkalyqtar men kolonııalyq Kenııaǵa qonystanǵan aq násildiler arasyndaǵy qarym-qatynasty, turmystyq hám ulttyq arazdyqty, olardyń bir-birine degen jekkórý, kektený sezimderin sóz ete otyryp, shynaıy oqıǵalardy, ıaǵnı Kenııa jerinde bolǵan ártúrli qaqtyǵystardy tilge tıek etedi. Sol úshin biz onyń ár shyǵarmasynda shyndyqtyń ózi sóıleıdi degimiz keledi.
