Mıras ASAN«Egemen Qazaqstan»
149 materıal tabyldy

Rýhanııat • 29 Qazan, 2020

Gollıvýdta án salǵan...

Arqa atyraby áýelden ánge baı, shejirege sheshen, ónerge altyn tuǵyr bola bilgen kıeli aımaq. Onyń ishinde Arqaǵa kelseń ánshimin deme dep, dástúrli án dodasynda osynaý bekzat ónerdiń shoqtyǵyn tipti bıiktetemiz. Keshegi sal Birjandar salyp ketken sara soqpaq búginde úlken dańǵylǵa ulasqan.

Rýhanııat • 29 Qazan, 2020

Iis ıerarhııasy

Bıologııadan biletinimizdeı, parazıt – belgili bir organızmniń, aıtalyq parazıttiń ekinshi bir organızmdi tirshilik ortasy retinde paıdalanyp, sonda ósip damýy, qorektenýi. Bylaısha aıtqanda bireýdiń esebinen bireýdiń kún kórýi. Qazaqsha aıtqanda jatyp ishý. Jalpy parazıtterdiń kóptigi sonsha, bular tiri aǵzalardyń ishinde de, syrtynda da, vırýstarda da, bakterııalarda da, ósimdikterde de, janýarlarda da, tipti adamdarda da bar.

Rýhanııat • 27 Qazan, 2020

Brýks úreıi

– Otyryńyz Ellıs Boıd Reddıng. Laqap atyńyz – Qyzyl. Berilgen ýaqyt­tyń 40 jylyn ótepsiz. Qalaı oılaısyz, tárbıelendińiz be? – Tárbıelený? Oılanyp kóreıin. Biraq bul sózdiń ne ekenin túsinbeımin. – Bul qoǵamǵa qosylýǵa daıynsyz ba degen sóz. – Onymen ne aıtqyń keletinin bilem, balam. Men úshin bul oıdan shyǵarylǵan sóz ǵana. Saıası sóz. Seniń negizgi suraǵyń ke­letini – osy isime ókinem be, joq pa, sony bilgiń keletin bolýy kerek.

О́ner • 23 Qazan, 2020

Begalındik beıneler

Qylqalam ushyndaǵy qııal-ǵajaıyp álem bul esimmen burynnan jaqsy tanys dep oılaımyz. Al endi bylaıǵy jurt Begalın bolmysy týraly, onyń shyǵarmashylyq shtrıhtary týrasynda kóp bile bermeýi múmkin. Jalpy, tanymaldyq talantqa tusaý bolmasa kerek. Qaraǵandylyq sýretshi Aıbek Kálenuly Begalınniń kartınalaryna úńilgen saıyn biz osyny ańǵaramyz. Sýretshilerdiń sheberligi týrasynda aıtylǵan tamasha támsil bar: qatardaǵy qarapaıym sýretshi beınelegen arýǵa siz qarap turasyz, al uly sýretshiniń hanshaıymy sizge qarap turady.

Tarıh • 19 Qazan, 2020

Baqty týraly biraz sóz

Elbasy N.Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵ­dar: rýhanı jańǵyrý» maqalasy – ótkeni­miz­­di saralap, tarıhymyzdy tolyq túgendeýge jol ashqan josparly da júıeli eńbek. Jal­py, qazaq tarıhy ejelden erjúrek batyr babalarymyzdyń dańqty esimderimen, solarǵa jaıly turaq bolǵan kóne qonystarmen tikeleı baılanysty baıandalady. Keńes ókimeti qazaqty otarlaýda aldymen osy eki qundylyqty joıýdan bastady. Eń birinshi Alashtyń rý-taı­pa­lary ǵasyrlar boıy mekendep kelgen qutty qonystardan qazaq aýyldaryn yǵys­tyryp, olardyń ataýlaryn ózgertse, keıin tarıhta eleýli orny bar qaı­rat­ker tulǵalardyń esimin búrkemeleýdi kúsheıtti. Sol surqaı saıasattyń zarda­byn búgingi urpaq áli tartyp otyr. Kóptegen qazaqy ataý umyt bolyp, eski de esti sózder jańa býynnyń jadynan múlde joǵalyp barady. Osy rette ortal­yq Qazaqstan óńiri boıynsha Arqanyń bes qazylyǵyna kiretin Kent qazylyǵy men Boqty qazylyǵynyń ortasynda ornalasqan qazirgi Baqty aýy­lynyń arǵy-bergi tarıhyna, onda oryn alǵan iri-iri tarıhı oqıǵalar týra­ly aıtqymyz keledi. Kóp jurt bul Baqtyny Shyǵys Qazaqstan oblysy Úrjar aýdanyndaǵy aýylmen jıi shatastyrady. Aıtpaǵymyz, bul Baqty ol Baq­tydan ózgerek.

О́ner • 19 Qazan, 2020

Gernıka

«Gernıka» – áıgili sýretshi Pablo Pıkassonyń ataqty keskin­demesi. Avtor atalǵan týyndyny 1937 jyly Parıjde ótken dúnıejúzilik kórmeniń Ispanııa pavılonyna arnap, Ispanııa Respýblıkasy úkimetiniń ótinishimen salǵan desedi. Sýretke qarap tursańyz aq-qara tústi keskindemeniń astarynda nebir taǵdyrlar men tarıhı oqıǵalar, sýretshiniń azamattyq kózqarasy, jazýshynyń jany, soǵys pen beı­bitshilik sharpysy ashyq beınelengen. Kýbızm stılinde ja­zylǵan keskindemeniń taqyryby osydan sál buryn bolǵan Ger­nıkany bombalaý, sonymen qatar Ispanııadaǵy Sáýir revo­lıýsııasy (1931) men Azamat soǵysynyń (1936-1939) qasiretinen syr shertedi.

Tanym • 14 Qazan, 2020

Mádı

Alashtyń azattyq kúresi jolynda basyn báıgege tigip, taǵdyryn tar qapastar men qýǵyn-súrginderde keshirgen erler az emes. Alaıda sol mehnattardyń barlyǵyn qaıyspaı arqalaǵan qaıratker tulǵalar ulty úshin pıda etken janyn eshkimnen buldamaı, qıyn-qystaý kezeńderdiń ortasynda júrip te keleshek urpaqqa ólmes rýhanı muralaryn qosa tartý etipti. Bundaı biregeı tulǵalardyń qatarynda álbette er Mádıdiń esimi erekshe atalar edi. Iá, «Surasań Mádı edi, meniń atym kem emes, esh adamnan saltanatym!» degen rýhy asqaq, minezi naızaǵaı, kóńili márt Mádıdiń esimi qazaq tarıhynyń qatpar-qatpar paraqtarynda buǵaýda bulqynǵan arystandaı aıbarlana estiledi!

Rýhanııat • 14 Qazan, 2020

Bykovtyń «Aqymaǵy»

Qoǵam – jekelegen jandardyń jıyntyǵy. Al endi kópshilik bolǵan soń onyń máselesi qordalanbaı turmaıdy. Áleýmettiń áljýaz hali sanasynda sáýlesi bar kez kelgen adamdy áýreleýi tıis. Ásirese az ǵana ýaqyttyń ishinde birneshe qoǵamdyq formasııany basynan ótkergen keshegi on bes odaqtas elde bul suraqtar áli de ózekti. Biz osy oıymyzǵa reseılik kınorejısser Iýrıı Bykovtyń «Aqymaǵyn» («Dýrak») kórgennen keıin tipti tereń úńildik.

Tanym • 13 Qazan, 2020

Mebıýs sındromy

Bizde osy kúni ne jymıǵany, ne jyla­ǵany belgisiz bir bet-beıneler paıda bol­ǵan. Bylaısha aıtqanda emosııasy eki betinen eshqashan bilinbeıtin tıpterdi jıi kezdestiremiz. Birte-birte kúlmeıtin kisiler kóbeıip kele jatqandaı. Jalpy, jalpyldap kúle berý jaqsy ádet emes. Qazaq ony «Áıeldiń qary, erkektiń qory kúlegesh» dep kesip aıtyp qoıypty. Degenmen, bizdiń bul kúlkimiz basqa kúlki. Tipti, kúlki deýge kele me? Kúlki degennen góri qoǵamdaǵy, ónerdegi, ádebıettegi, mádenıettegi kóńil kúı degenge kóp keliń­kireıtin sııaqty.

Teatr • 01 Qyrkúıek, 2020

Baletke baryp júrsiz be?

Baletti bekzat óner deıtinimiz de sol shyǵar, onyń kórermenderi kóp emes. Alaıda bul aqsúıek mamandyqtyń bási basqalardan tómen degendi bildirmeıdi. Mádenıeti myńjyldyqtarmen tamyrlas batys elderinde baletke barý úlken rýhanı demalysqa balanady. Naryqtyq ekonomıkadan rýhanı jańǵyrýǵa jańa bet alǵan bizde balet teatryna bılet alý endi-endi qalyptasyp kele jatyr.