Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıi 2019 jylǵy 11 qarasha Grekııa Memleketiniń astanasy Afına qalasyndaǵy Epıgrafııalyq mýzeıinde «Uly dala: tarıh jáne mádenıet» kórmesin ashty. Kórme «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» halyqaralyq kórme jobasy aıasynda 2019 jylǵy 11 qarashadan 11 jeltoqsanǵa deıin jalǵasady. Bul týraly Ulttyq mýzeıdiń baspasóz qyzmeti habarlady.

Kórmeniń maqsaty – Qazaqstannyń tarıhı-mádenı baı murasymen sheteldik kórermendi tanystyrý. Kórmege Qazaqstan Respýblıkasynyń sımvoly sanalatyn «Altyn adam» qoıyldy.
Kórmeniń ashylýy qarsańynda Afına qalasyndaǵy Epıgrafııalyq mýzeıinde jergilikti buqaralyq aqparat quraldary ókilderimen Baspasóz máslıhaty ótti. Sharaǵa Qazaqstannyń Grekııa Respýblıkasyndaǵy elshisi Alekseı Volkov, Ejelgi jáne mádenı muranyń Bas dırektory Polıksenı Adam-Velenı, Afınadaǵy Epıgrafııalyq mýzeıdiń dırektory Atanassıos Temos, QR Ulttyq mýzeı dırektorynyń orynbasary Almaz Shaıkenuly Nurazhan, t.ǵ.d., professor Zaınolla Samashuly Samashev qatysty.
Sonymen qatar shara barysynda belgili arheolog, t.ǵ.d., professor,ǵylymǵa eńbegi sińgen qaıratker, jalpyulttyq táýelsiz «Platınaly Tarlan» syılyǵynyń ıegeri, German arheologııa ınstıtýtynyń korrespondent múshesi Zaınolla Samashev «Ejelgi saqtardyń Qazaqstandaǵy mádenı kesheni» atty dáris oqydy.
Kórmeniń ashylý saltanatynda sóz alǵan Ulttyq mýzeı dırektorynyń orynbasary Almaz Nurazhan: «Altyn adamnyń» álem mýzeılerine sherýi» kórmelik jobasy álemdi aralap keledi. Grekııa - Qazaqstannyń tarıhı – tanymdyq kórmesin tamashalap otyrǵan on ekinshi memleket. Elimizdi álemge tanytý maqsatynda osy kórme jobasy boıynsha baǵdarlama usynǵan Elbasy N. Nazarbaevqa alǵysymdy bildiremin. Búginge deıin Qazaqstannyń óńirinen tabylǵan altyn adamdar bizdiń elimizdiń erte dáýirdegi mádenıetin, tarıhyn aıqyndaıtyn ulttyq qundylyqtar bolyp tabylady. Kórme jumystaryna qoldaý bildirgeni úshin Grekııanyń Mádenıet mınıstrligine, Afına qalasynyń Epıgrafııalyq mýzeıiniń basshylyǵy men qyzmetkerlerine alǵysymdy bildirýge ruqsat etińizder», - dedi.
1960-jyldardyń sońy men 1970-jyldardyń basynda Almatynyń mańaıynda tanymal arheolog Kemal Aqyshev zerttep júrgen Esik qorǵanynan, keıin Qazaqstannyń sımvolyna aınalǵan, saq patshasy – «Altyn adamnyń» súıegi tabylǵan arheologııalyq sensasııa oryn aldy. Baǵa jetpes oljaǵa «Qazaq Týtanhamony» degen at berilip, «ǵasyr jańalyǵy» dep tanyldy. Ejelgi dala bıleýshisiniń tájindegi qanatty altyn pyraq áshekeıleri Qazaqstan Respýblıkasy Eltańbasynyń bólshegine aınaldy, al Altyn adamnyń músini Almatydaǵy Táýelsizdik alańyna ornatyldy.
Jarty ǵasyrǵa jýyq ýaqyt ótkennen keıin Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıi halyqaralyq «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» jobasyn jarııalady. Aýqymdy shara sheńberinde Belarýs, Reseı, Ázerbaıjan, Qytaı, Polsha jáne Ońtústik Koreıa, О́zbekstan mýzeılerinde kórmeler úlken jetistikpen ótti.
Afına epıgrafııalyq mýzeıindegi kórmeden kıimi altyn japsyrmaly jáne jebe, qar barysy, arqar, jylqy jáne qus túrindegi altyn tilimsheler áshekeılep turǵan konýs pishindi erekshe bas kıimdi Altyn adamnyń rekonstrýksııasyn jáne osy jas aq súıek saq jaýyngerimen (arheologtardyń pikirleri boıynsha 17-18 jastar shamasynda) birge jerlengen erte temir ǵasyrynyń (b.d.d V-IV ǵǵ.) arheologııalyq oljalarynyń kolleksııasyn tamashalaýǵa bolady.
Saqtar (parsy tilinen aýdarǵanda – «alyp erler») – qazaqtardyń ertedegi babalary. Grek avtorlarynyń shyǵarmalarynda olardy azııalyq skıfter (saka sózi skıfterdiń «buǵy» sózinen týyndaıdy), basqa ejelgi derekkózderinde «ushqyr atty týrlar» dep kórkem sıpattaǵan. Osy taıpalardyń úlken úsh tobynyń qatarynda «Altyn adam» jerlengen Esik qorǵany tabylǵan aımaqta turǵan saq-tıgrahaýdtar («shoshaq bóriktiler») bar bolatyn. Qorǵannan arasynda kıimderdi bezendiretin detaldar, sol sııaqty áshekeıler men turmystyq zattar bar tórt myńnan astam altyn buıymdar tabyldy. Zertteýshilerdiń qorymdaǵy zattardyń topografııasyn ter tógip zertteýleri nátıjesinde, kórmege usynylyp otyrǵan saq jaýyngeriniń kelbetin jańadan jasap shyǵý múmkin boldy. Esik qorǵanynan tabylǵan zattar arasynda ejelgi jazba eskertkishteriniń biri rýna jazýmen jazylǵan jazbasy bar kúmis tostaǵannyń ekspozısııadan alar orny erekshe.
Ejelgi dala óneriniń mańyzdy ereksheligi sanalatyn zoomorftyq beınelerdiń basymdyǵy da mıfologııalyq oılaý ólshemderimen belgilenedi. Munyń sıýjetiniń dramatızmi jaqsylyq pen jamandyqtyń kúresi, jaryq pen qarańǵynyń bastaýy, jańa ómirdiń jasalýy, qarama-qaıshylyqtardyń máńgilik qozǵalysynyń jáne máńgilik kúresiniń sımvoly retinde túsindiriledi. Osyndaı qarama-qaıshylyqtyń aıqyn úlgisi retinde kórmege usynylǵan altynnan qalyptaý jáne bederleý tehnıkasymen jasalǵan V-IV ǵasyrlarǵa tán japsyrmasy birin biri dál qaıtalaıtyn qos barys túrindegi aıylbasty aıtýǵa bolady.
Hrıstıandyq pen musylmandyqtyń ornyǵýyna qaraı «ań stıli» birtindep putqa tabynýshylyq pen túsinikten shyǵatyn bastapqy mánin joǵalta bastady. Alaıda bastapqy sıqyrly máninen aırylǵan janýarlardyń sándik beıneleri zergerlik buıymdarda, mınıatıýra kitaptarda, aǵash, tas jáne súıek naqyshtarynda, sáýlet syndy ortaǵasyrlyq ónerde áldeqaıda jınaqtalyńqyraǵan túrde, stıldengen oıý, zer elementteriniń pishinin qabyldap qoldanysta qala berdi. Bul úrdister ekspozısııaǵa qoıylǵan XV ǵasyrǵa tán dep datalanǵan Saıram kómbesinen tabylǵan zergerlik óner buıymdarynan aıqyn baıqalady. Kórmede sol sııaqty Taqsaı (Batys Qazaqstan oblysy), Taldy-2 (Qaraǵandy oblysy) jáne Berel (Shyǵys Qazaqstan oblysy) syndy saq qorǵandarynan tabylǵan arheologııalyq biregeı oljalar da kórsetildi.
Kórmege Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıiniń qorlarynan barlyǵy 144 zat usynyldy. Kórmege qoıylǵan Qazaqstannyń ejelgi jáne ortaǵasyrlyq óneriniń jaýharlary – bul Eýrazııa dala mádenıeti murasynyń ózindik ereksheligin kórsetetin burynǵynyń ataýsyz sheberleri týyndylarynyń az ǵana bóligi.
Basylym basshylary - Bernııaz KÚLEEV (1899-1923)
Basylym basshylary • Búgin, 14:55
Bas prokýratýra qazaqstandyqtarǵa úndeý joldady
Qoǵam • Búgin, 14:45
Almatylyqtar Sultan Sartaevty aqtyq saparǵa shyǵaryp saldy
• Búgin, 14:34
Memleket basshysy «Men qazaqpyn» chellendjin qoldady
Prezıdent • Búgin, 14:25
Almatyda balalar úıleri túlekterine qoldaý kórsetýdiń jańa tásili usynyldy
Qoǵam • Búgin, 14:12
Qyzylorda oblysy Jańaqorǵan aýdanynda eki sport kesheni paıdalanýǵa berildi
Aımaqtar • Búgin, 13:59
Qyzylorda oblysy Shıeli aýdanynda jańa aýrýhana ashyldy
Aımaqtar • Búgin, 12:25
Almaty jastary «Uly dala óneri» atty jıyrmadan asa kórme ótkizdi
Aımaqtar • Búgin, 12:22
Almatyda Qaırat Rysqulbekovtiń qurmetine shahmat týrnıri ótti
Aımaqtar • Búgin, 12:17
Ájethana kúzetken muǵalimniń bedeli qalaı artady?
Qoǵam • Búgin, 12:04
Basylym basshylary - Támımdar SAFIEV (1892-?)
Basylym basshylary • Búgin, 11:28
Almatyda О́ńirlik keńestiń saılaý qorytyndysy jarııalandy
Qoǵam • Búgin, 11:19
Elordada Úsh arysqa eskertkish ornatyldy
Rýhanııat • Búgin, 11:14
Almaty oblysynyń eki aýylynda medısına nysany ashyldy
Qoǵam • Búgin, 11:06
Almaty oblysynda alqa jutqan sábı aman qaldy
Aımaqtar • Búgin, 11:02
Almaty álemdik qalalar qataryna qosylady
Aımaqtar • Búgin, 10:57
Dımash Qudaıbergen tyńdarmandaryna alǵys aıtty
Rýhanııat • Keshe
Batysqazaqstandyqtar memlekettik marapatqa ıe boldy
Aımaqtar • Keshe
Almaty oblysyndaǵy aýylda dárigerlik ambýlatorııa ashyldy
Aımaqtar • Keshe
Almaty oblysynda aýyl turǵynynan marıhýana tárkilendi
Aımaqtar • Keshe
Zamanýı oqý zaly Ortalyq memlekettik arhıvte ashyldy
Aımaqtar • Keshe
Almatyda «Taǵylym men taǵzym» taqyrybynda áserli kezdesýler legi ótti
Rýhanııat • Keshe
Sankt-Peterbýrgte UQShU Áskerı komıtetiniń otyrysy ótti
Qoǵam • Keshe
Almaty jastaryna qala ákimi páter kiltterin tabys etti
Aımaqtar • Keshe
Ǵalymdar: Adam qysta az jumys isteýi kerek
Qoǵam • Keshe
Neımar «Barselonany» taǵy da sotqa berdi
Fýtbol • Keshe
Qyzyljar polıseıleri Táýelsizdik kúnin ónerlerimen qarsy aldy
Aımaqtar • Keshe
Atyraý oblysy Táýelsizdik kúnin atap ótti
Aımaqtar • Keshe
Almaty qalasynda birinshi Tomosıntez ortalyǵy ashyldy
Aımaqtar • Keshe
Almatyda jeltoqsanshy qyzdardyń qurmetine shyǵarmashylyq kesh ótti
Aımaqtar • Keshe
Mańǵystaýda «Jyl adamy - 2019» anyqtaldy
Aımaqtar • Keshe
Almatynyń barlyq aýdanynda Táýelsizdik merekesi toılandy
Aımaqtar • Keshe
Ýnıversıtette jemqorlyqqa qarsy semınar ótti
Qoǵam • Keshe
Aqtaýda turǵyn úı paıdalanýǵa berildi
Aımaqtar • Keshe
«Almaty-2050» damý strategııasy resmı túrde qabyldandy
Aımaqtar • Keshe
Almatylyqtarǵa memlekettik marapat tapsyryldy
Aımaqtar • Keshe
Elbasy qazaqstandyqtardy Táýelsizdik kúnimen quttyqtady
Qazaqstan • 13 Jeltoqsan, 2019
Prezıdent Sultan Sartaevtyń otbasyna kóńil aıtty
Prezıdent • 13 Jeltoqsan, 2019
Memleket basshysy «Paryz», «Altyn sapa» syılyqtarynyń jeńimpazdaryn marapattaý rásimine qatysty
Prezıdent • 13 Jeltoqsan, 2019
Demalys jáne mereke kúnderi aýa raıy qandaı bolady
Qazaqstan • 13 Jeltoqsan, 2019
Asqar Mamın memlekettik jáne partııa marapattaryn tabystady
Úkimet • 13 Jeltoqsan, 2019
Tarıhı-mádenı murany saqtaý – ulttyń sáıkestendirý kody
Rýhanııat • 13 Jeltoqsan, 2019
«Oral: Qazaqstannyń Batys qaqpasy» atty kórme ashyldy
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Prezıdent pen Elbasy Táýelsizdik kúnine arnalǵan saltanatty konsertke bardy
Prezıdent • 13 Jeltoqsan, 2019
Atyraýlyqtar taǵy da úzdikter qatarynda
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Almatyda «Jeltoqsan oqıǵasyna» ult-azattyq kóterilisi mártebesin berý máselesi kóterildi
Qoǵam • 13 Jeltoqsan, 2019
Táýelsizdik kúni qarsańynda Almatydaǵy balalar dárigerleri marapattaldy
Qoǵam • 13 Jeltoqsan, 2019
Almatydaǵydaı «Táýelsizdik monýmenti» ár qalada bola ma?
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Atyraýda halyq jazýshysy Hamıt Erǵalıevke eskertkish ornatyldy
Rýhanııat • 13 Jeltoqsan, 2019
Almatyda «Táýelsizdik: tarıh taǵylymy» atty ǵylymı-tájirıbelik jıyn ótti
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Táýelsizdik jemisi: Ordabasy aýdanynda 31 mektep, 42 balabaqsha salynǵan
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Arhıv ǵımaratyna eskertkish taqta ornatyldy
Rýhanııat • 13 Jeltoqsan, 2019
«Uly dala túrki halyqtarynyń ortaq mekeni» taqyrybynda halyqaralyq ǵylymı konferensııa ótti
Rýhanııat • 13 Jeltoqsan, 2019
Shymkentte T.Rysqulovtyń 125 jyldyǵyna arnalǵan halyqaralyq konferensııa ótti
Rýhanııat • 13 Jeltoqsan, 2019
«Ustaz mártebesi - ult mereıi» baıqaýy óz máresine jetti
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Atyraý oblysynda «496 razezd» stansasynyń 150 turǵyny jańa baspanaǵa ıe boldy
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Bank sektory aktıvteriniń sapasyn baǵalaý (Asset Quality Review) aıaqtalýǵa jaqyn
Qarjy • 13 Jeltoqsan, 2019
Túrkistanda turǵyn úılerge tabıǵı gaz berildi
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Almaty oblysynda 89 myń kásipker salyq raqymshylyǵyn aldy
Aımaqtar • 13 Jeltoqsan, 2019
Qazaq etnografııalyq mektebi taqyrybynda I halyqaralyq konferensııasy ótti
Qoǵam • 13 Jeltoqsan, 2019
Uqsas jańalyqtar