Kórmeniń maqsaty – Qazaqstannyń tarıhı-mádenı baı murasymen sheteldik kórermendi tanystyrý. Kórmege Qazaqstan Respýblıkasynyń sımvoly sanalatyn «Altyn adam» qoıyldy.   

Kórmeniń ashylýy qarsańynda Afına qalasyndaǵy Epıgrafııalyq mýzeıinde jergilikti buqaralyq aqparat quraldary ókilderimen Baspasóz máslıhaty ótti. Sharaǵa Qazaqstannyń Grekııa Respýblıkasyndaǵy elshisi Alekseı Volkov, Ejelgi jáne mádenı muranyń Bas dırektory Polıksenı Adam-Velenı, Afınadaǵy Epıgrafııalyq mýzeıdiń dırektory Atanassıos Temos, QR Ulttyq mýzeı dırektorynyń orynbasary Almaz Shaıkenuly Nurazhan, t.ǵ.d., professor Zaınolla Samashuly Samashev qatysty.

Sonymen qatar shara barysynda belgili arheolog, t.ǵ.d., professor,ǵylymǵa eńbegi sińgen qaıratker, jalpyulttyq táýelsiz «Platınaly Tarlan» syılyǵynyń ıegeri, German arheologııa ınstıtýtynyń korrespondent múshesi Zaınolla Samashev «Ejelgi saqtardyń Qazaqstandaǵy mádenı kesheni» atty dáris oqydy.

Kórmeniń ashylý saltanatynda sóz alǵan Ulttyq mýzeı dırektorynyń orynbasary Almaz Nurazhan: «Altyn adamnyń» álem mýzeılerine sherýi» kórmelik jobasy álemdi aralap keledi. Grekııa - Qazaqstannyń tarıhı – tanymdyq kórmesin tamashalap otyrǵan on ekinshi memleket. Elimizdi álemge tanytý maqsatynda osy kórme jobasy boıynsha  baǵdarlama usynǵan Elbasy N. Nazarbaevqa alǵysymdy bildiremin. Búginge deıin Qazaqstannyń óńirinen tabylǵan altyn adamdar bizdiń elimizdiń erte dáýirdegi mádenıetin, tarıhyn aıqyndaıtyn ulttyq qundylyqtar bolyp tabylady. Kórme jumystaryna qoldaý bildirgeni  úshin Grekııanyń Mádenıet mınıstrligine, Afına qalasynyń Epıgrafııalyq mýzeıiniń basshylyǵy men qyzmetkerlerine alǵysymdy bildirýge ruqsat etińizder», - dedi. 

1960-jyldardyń sońy men 1970-jyldardyń basynda Almatynyń mańaıynda tanymal arheolog Kemal Aqyshev zerttep júrgen Esik qorǵanynan, keıin Qazaqstannyń sımvolyna aınalǵan, saq patshasy – «Altyn adamnyń» súıegi tabylǵan arheologııalyq sensasııa oryn aldy. Baǵa jetpes oljaǵa «Qazaq Týtanhamony» degen at berilip, «ǵasyr jańalyǵy» dep tanyldy.  Ejelgi dala bıleýshisiniń tájindegi qanatty altyn pyraq áshekeıleri Qazaqstan Respýblıkasy Eltańbasynyń bólshegine aınaldy, al Altyn adamnyń músini Almatydaǵy Táýelsizdik alańyna ornatyldy. 

Jarty ǵasyrǵa jýyq ýaqyt ótkennen keıin Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıi halyqaralyq «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» jobasyn jarııalady. Aýqymdy shara sheńberinde Belarýs, Reseı, Ázerbaıjan, Qytaı, Polsha jáne Ońtústik Koreıa, О́zbekstan mýzeılerinde kórmeler úlken jetistikpen ótti.

Afına epıgrafııalyq mýzeıindegi kórmeden kıimi altyn japsyrmaly jáne jebe, qar barysy, arqar, jylqy jáne qus túrindegi altyn tilimsheler áshekeılep turǵan konýs pishindi erekshe bas kıimdi Altyn adamnyń rekonstrýksııasyn  jáne  osy jas aq súıek saq jaýyngerimen (arheologtardyń pikirleri boıynsha 17-18 jastar shamasynda) birge jerlengen erte temir ǵasyrynyń (b.d.d V-IV ǵǵ.) arheologııalyq oljalarynyń kolleksııasyn tamashalaýǵa bolady.

Saqtar (parsy tilinen aýdarǵanda  – «alyp erler») – qazaqtardyń ertedegi babalary. Grek avtorlarynyń shyǵarmalarynda olardy azııalyq skıfter (saka sózi skıfterdiń «buǵy» sózinen týyndaıdy), basqa ejelgi derekkózderinde «ushqyr atty týrlar» dep kórkem sıpattaǵan. Osy taıpalardyń úlken úsh tobynyń qatarynda «Altyn adam» jerlengen Esik qorǵany tabylǵan aımaqta turǵan saq-tıgrahaýdtar («shoshaq bóriktiler») bar bolatyn. Qorǵannan arasynda kıimderdi bezendiretin detaldar, sol sııaqty áshekeıler men turmystyq zattar bar tórt myńnan astam altyn buıymdar tabyldy. Zertteýshilerdiń qorymdaǵy zattardyń topografııasyn ter tógip zertteýleri nátıjesinde, kórmege usynylyp otyrǵan saq jaýyngeriniń kelbetin jańadan jasap shyǵý múmkin boldy. Esik qorǵanynan tabylǵan zattar arasynda ejelgi jazba eskertkishteriniń biri rýna jazýmen jazylǵan jazbasy bar kúmis tostaǵannyń ekspozısııadan alar orny erekshe.

Ejelgi dala óneriniń mańyzdy ereksheligi sanalatyn zoomorftyq beınelerdiń basymdyǵy da mıfologııalyq oılaý ólshemderimen belgilenedi. Munyń sıýjetiniń dramatızmi jaqsylyq pen jamandyqtyń kúresi, jaryq pen qarańǵynyń bastaýy, jańa ómirdiń jasalýy, qarama-qaıshylyqtardyń máńgilik qozǵalysynyń jáne máńgilik kúresiniń sımvoly retinde túsindiriledi. Osyndaı qarama-qaıshylyqtyń aıqyn úlgisi retinde kórmege usynylǵan altynnan qalyptaý jáne bederleý tehnıkasymen jasalǵan V-IV ǵasyrlarǵa tán japsyrmasy birin biri dál qaıtalaıtyn qos barys túrindegi aıylbasty aıtýǵa bolady.

Hrıstıandyq pen musylmandyqtyń ornyǵýyna qaraı «ań stıli» birtindep putqa tabynýshylyq pen túsinikten shyǵatyn bastapqy mánin joǵalta bastady. Alaıda bastapqy sıqyrly máninen aırylǵan janýarlardyń sándik beıneleri zergerlik buıymdarda, mınıatıýra kitaptarda, aǵash, tas jáne súıek naqyshtarynda, sáýlet syndy ortaǵasyrlyq ónerde áldeqaıda jınaqtalyńqyraǵan túrde, stıldengen oıý, zer elementteriniń pishinin qabyldap qoldanysta qala berdi. Bul úrdister ekspozısııaǵa qoıylǵan XV ǵasyrǵa tán dep datalanǵan Saıram kómbesinen tabylǵan zergerlik óner buıymdarynan aıqyn baıqalady. Kórmede sol sııaqty Taqsaı (Batys Qazaqstan oblysy), Taldy-2 (Qaraǵandy oblysy) jáne Berel (Shyǵys Qazaqstan oblysy) syndy saq qorǵandarynan tabylǵan arheologııalyq biregeı oljalar da kórsetildi.

Kórmege Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıiniń qorlarynan barlyǵy  144 zat usynyldy. Kórmege qoıylǵan Qazaqstannyń ejelgi jáne ortaǵasyrlyq óneriniń jaýharlary – bul Eýrazııa dala mádenıeti murasynyń ózindik ereksheligin kórsetetin burynǵynyń ataýsyz sheberleri týyndylarynyń az ǵana bóligi.