Elý jyl aldynda

...Sonymen,

Elý jyl aldynda ólip em,

О́mir dep atalar qorymǵa kómilgem,

Ne jazdym men saǵan, o, Táńir?!.

...Tiri edim,

Jap-jasyl qus edi júregim,

Hor qyzyn qoltyqqa ap baqtarda túnedim.

...Ǵaıbat ta,

Joq edi qasiret... Oı batpan.

Tek jumaq saraıy qustaryn saıratqan.

Dańyq ta,

Bolmaǵan patsha da, ǵarip ta,

Beıkúná janymyz júretin qalyqtap...

Bári ádil,

Meıirban perishte - qaraýyl;

Táńirdiń kesigi qaq jarar qara qyl..!

Jaratqan

Syı etken kıeli sharaptan,

Mastanǵan shaıyrlar jupar jyr taratqan.

Bolatyn

Jumaqta jyn shalyq kóp aqyn;

Al, Qudaı bárin de keshire salatyn...

...Sonymen

Elý jyl aldynda ólip em,

О́mir dep atalar qorymǵa kómilgem.

Bul qorym - 

Tamuqtyń ózi eken bilgenim.

Baqastyq,

Ǵadaýat,

Kóz jasy - kúnderim.

Kúnám ne?

Qalaısha tózemin buǵan men!?.

Shyn ómir osy ma?

Qansha jyl turam men?!.

Qarashy,

Ǵalamnyń jańylmas Panasy!

...Bir nárse almasyp ketken aý, shamasy...

***

Beıtanyssyń jáne sondaı tanyssyń,

Kúndeı nurly bolǵanyńmen, alyssyń.

Júregimdi órtteı jaýlaı beredi,

Janaryńnan shashyraǵan ár ushqyn.

Sen kóktemsiń,

japyraqsyz men kúzbin,

Seni izdedim janarynan ár qyzdyń.

Japanda ósken jalqy daraq sekildi

Jalǵyzbyn-aý, jalǵyzbyn-aý

Jalǵyzbyn...

Men ketermin,

Ashar aspan sańylaý,

Aqyl-dushpan,

Jurt tabashyl,

(bári jaý!)

Túpsiz tereń kózderińmen kıylyp,

Qaramaýyń kerek edi, janym-aý.

Seniń kóziń - meniń muńym kólkósir,

Ár quraǵy aıtatuǵyn jelge syr.

Men kúzbin ǵoı, órtke oranǵan órteńmin,

Jandym, bitti!

Sen sebepker, kel de óshir?!

Eski derti, sýdaı jańa muńy bar,

Esalańmyn,

Jo joq, kelme! (kim uǵar...)

Men kúzbin ǵoı,

kóktem men kúz tym alys,

Aqpan keler, bári tynar, sýynar...

***

Úńil maǵan?!

Kekten meıli...

Úńilme,

Men ózińe táýelsizbin búgin de!

Bir jumbaq qyz sybyzǵysyn syńsytyp

Otyrady júregimniń túbinde...

Tyńdashy sen,

Úni dersiń bulbuldyń,

Muńy dersiń jastyq degen qurǵyrdyń...

Gúl erninen ushqan laǵyl áýender

Kysqy keshte aı nuryndaı syńǵyrly.

***

...О́zgerip sala berdi ómir naǵyp?

Barady úmit bılep,

Kóńil janyp.

Sen maǵan Mýza bolyp keldiń be ras,

Kirshiksiz qanatyńdy jeńil qaǵyp?!

Kel beri,

Mýzasyń ba?

Sendir meni!

Kóp boldy kók ózende seń júrgeli...

Mýzanyń janary da jaqut pa edi,

Seniń moıyl kózińdeı móldir me edi?!

Mýza da sendeı erke kekildi me,

Túr-túsi, kúlkisi de ótimdi me,

Shashtary shashtaryńdaı qaramaqpal

Keshki teńiz tolqyny sekildi me?!

Kel beri,

Janymnan al máńgi meken,

Mýzasyń!

Senemin men endi bekem.

Daýysy seniń sábı daýysyńdaı,

Symbaty sámbi taldaı sándi ma eken?!

Qulpyrǵan saýlesinen gúldiń óńi,

Mýzanyń sendeı kórkem kún - júregi.

О́ziniń kirpiginde monshaq bar ma,

Monshaǵy muńy ma eken, kim biledi...

O, meniń jap-jas arman, mahabbatym,

Kel beri,

otyrmaısyń nege jaqyn..?

Máńgilik eshteme joq adam úshin,

Mýzasy qaıtqan kúni óledi aqyn...

***

...sóz sıqyr jazbaı ma eken jarany da...

Maǵjan

Menen osy ne tileısiń?

Sóz be?

káni, kóreıin,

Sol sóz teńiz túbindeme, súńgıin de, tereıin.

Injý sózdi ilip alyp qaıta saǵan keleıin,

Kirpigińniń ár talyna tizip-tizip bereıin.

Qandaı sózben syılar ekem -  tereń jáne eńseli,

О́mir degen qasıetti sóılemderdiń bólshegi.

Japyraq ta tabıǵattyń jazyp bergen sózi ǵoı,

Jasyl jibek kóılegińnen aýmaıdy  eken ol seniń.

Lálágúli,

Dalagúli - ásemdiktiń uǵymy,

Meniń sózim myń boıaýly sol gúlderdiń shyryny.

Aq jańbyr da aspan jaqtan aǵytylǵan sózder ǵoı,

Syńǵyr - syńǵyr bulaq sóıler...

Ol da seniń burymyń.

Kórkem tilmen kún  sóıleıdi, tirshilikke ym qaǵyp,

(dıdaryń da kún sekildi ketýshi edi nurlanyp)

Ǵarysh jaqtan qulaıdy sóz, sáýlelermen birge aǵyp,

Júregime enedi sóz, ózge jannan urlanyp...

Ol jumbaq sóz - súıý degen,

ol qymbat sóz asa bir,

Derti qalyń,

órti jalyn, qupıasyn asha bil...

Jurt úshin ol arzan bolsyn, men úshin ol uly sóz,

Sol sózdi men saǵan berem, arý arman, jas ómir!

Aqsham

Almaty. 

Aı týar shaq,

Nópir alań,

Kúzgi bir kúndeı bolyp toqyraǵan –  

Ushymen taıaǵynyń jer syzǵylap,

Ońasha bir múıiste otyr Anam.

Eshkim de shaqyrmaıdy topqa muny,

(Jańaǵa eski ómirdiń joq qadiri)

Taıaqtyń ımek basyn shart ustaǵan

Qolynyń bileý-bileý kók tamyry.

Aǵady tym salqyndaý ondaǵy qan...

Shaldyqqan  jolaýshydaı jol qamynan –  

Kúdik kóp kóńilinde...

Kúdik degen

Jymynan tap beretin ol – Qabylan.

Aqshamdaı alaburtqan óń-reti,

(alaýlap kelmeıdi ǵoı ómir eki)

Taǵy da júregin bir solq etkizdi,

Qabylan quıryǵymen soǵyp ótip...

Baq solyp bara jatyr kesh búrlegen,

(tek Aspan jańarmaǵan, eskirmegen)

Surapyl bir ańsaýdyń turǵany anyq,

Kózinde janar oty óshkindegen.

Almaty - qyzyl-jasyl jalyn ishi,

San taǵdyr júr sendelip sabylysyp.

Alataý pań qaraıdy kókti súze,

Ne qylsyn ol adamdar saǵynyshyn.

Kelgen jan bul ólkege ómir aıdap,

Qoıady aıaǵansyp meni beıbaq.

Ornynan tura bere,

Saısúıegi

Syqyrlap án sap ketti "Elim-aılap..."

Jumaq týraly áńgime

Baıaǵysha júrek júdep, ish qaınap,

Júrmeımiz be sum ómirge tis qaırap?!

Jatamyz ba jasyl xaýyz ishinde,

Tańǵy uıqymnan oıata ma qus saırap?!

Tún qaraqshy áketpeı me kúndi urlap,

Sulýlardyń syrǵasynda syrly yrǵaq?!

Shólim qanbaı júrgen jan em, irgemnen

Bulaq aǵyp jata ma eken syńǵyrlap..?

Oho Jumaq, solaı ma eken!?

Talpynam,

Sende deıme kúnasyz qyz,

Márt ulan?!

Sharap quıyp bere me eken bir sulý,

Keýdesinen júzim ısi ańqyǵan?!

Berse neni myna Jalǵan, kóp aldym,

Úmit qashty, arman óldi, joǵaldy...

Zarǵý da, inkarlyq ta joq pa onda,

(týǵan jerdi saǵynbaıtyn bolarmyn)

О́mirge erke, óńirińe ógeı em,

Bir de tolyp,

Bir de arnamnan kemeıem.

Jyǵasy bar - jasyl qustyń qanaty,

Jumaq jaqta sen barsyń ba, eı О́leń?!

Aspan kózi – qara nóser,

Seldese,

Seni ańsaımyn taqýa bir pendeshe.

...Jumaq jaıy shyn bolǵan-aý, shamasy,

Ámirxan dos qaıta aınalyp kelmese...

Alǵashqy qar nemese qoshtasý

Náp-názik alaqanda erigen qar,

Tamshylap taýsylatyn ómir bolar.

Jyl óter, Jyn basylar boı bılegen,

Sol tamshy janaryńnan seniń de aǵar.

Qoshtasý - Qarashanyń qarly keshi,

Biz kóndik, Táńir saldy - jarlyq osy.

Qushaǵy appaq búrli ańqaý álem,

Jalqy emen, Jaıqyn qala... qaldy elesi.

Jumaqta óngen taldyń búrshigi - óziń,

Kórkińe kóz súzemin, kúrsinemin.

Qar mynaý – alǵashqy qar – aspan gúli,

(sen sondaı kórkem ediń, kirsiz ediń)

Sulýlyq – altyn tulym, Kúmis qanat,

Kim súımek, Saýsaǵynan kim ustamaq?!

Shaǵylǵan shattyǵyńnyń aq marjanyn,

Sen shashyp jiberdiń be ýystap ap;

Jaýyp tur... Jerdiń qara júzin jabar,

Jel turar, kári qýraı yzyń qaǵar.

Baıansyz meniń kelte ǵumyrymdaı,

Ymyrtqa sulbań sińip, iziń qalar.

Qosh endi,

Ańǵal dáýren barady aýnap,

Janbaıdy baıaǵydaı jan alaýlap.

Aqyrǵy maxabbattyń kebinindeı,

Alystan aqpan keled aǵarańdap...

Ýa, uly inkárliktiń balǵyn kezi,

Joqpyn ba?

Bu tirlikte barmyn ba ózi?!

...Báribir seni esime salar áli,

Jylaǵan josa-josa qardyń kózi.

Tún

Kúndi súıdim, Súıdim men tań alaýyn,

Jaıdym soǵan janymnyń bar alabyn.

...kún batady-aý kózushy kókjıekte

bulǵap, bulǵap qan qyzyl oramalyn.

Syńsyta bir basady ánine Kesh,

Terezemdi qaǵady taǵy da eles.

Túpsiz kókten myń juldyz oıanady,

Oıanady... Dertime dárý emes. 

Qaıǵy qoly qaınatqan ýdy ishýdi,

kim buıyrdy, Kesesin kimge usyndy?!

Qońyr úzik ińirdiń irgesinen

Kele jatyr aqyq kóz tún mysyǵy.

Tynyshtyǵyn alǵandaı tún urlatyp,

Túregeldi kóp kúdik qyryn jatyp.

Tún mysyǵy jaramdy tyrnaıdy endi,

Balapanyn janymnyń shyryldatyp.

Nege bulaı? Ne úshin? (suraq bular}

Áı, shamasy, óltirip biraq tynar...

Qara jaýlyq jamylǵan jalǵyzdyǵym,

Bosaǵama súıenip jylap turar.

Qanatym - tún. Men qaıda baram ushyp?!

Oısyz tobyr júr toılap sharap iship.

Jalǵyzdyǵym moınynda – ǵalam muńy,

Al ǵalamnyń qoınynda – qara mysyq...

Iesiz

Almaty baıaǵy qalpynda...

Áınekti qaǵady tamshylar bir-birlep,

Tańdanam tań aldy "ıapyraı, búl kim ?!"-dep,

Súlderin súıretip keledi bir adam,

Jol boıy qara aǵash tur búrlep.

O, qala, uıqysyz – sátke de qalǵymas,

Sup-sýyq qoınyńdy jyp-jyly jańbyrǵa ash!

Tas eden kósheniń  keýdesin taspalap,

Baýyrlap ushady qarlyǵash.

Eserleý jel turdy - jeńiltek qylyǵy,

Tarqata bastady bulttardyń burymyn.

...Otyrdy oryndyqqa, dirildep saýsaǵy

Ázerge tutatty shylymyn.

Kóz aldy – tákappar saraılar kil abat,

Asqaqtaı qaraıdy kes-kestep tura qap.

Map-maıda jańbyrdyń móp-móldir monshaǵy

Aǵady ájimin qýalap.

Aspannyń shyraǵyn bult kómdi – kókte óldi,

Ǵalamnyń júzinde qaraly kóp belgi.

Qısapsyz aq qarly aqpannyń túninde ol

Ańsaǵan osynaý kóktemdi.

Barady jurt shubap tirligin túgendep,

Al onyń derti aýyr, beredi kim emdep?!

Janarda búlk ete túsedi bir eleń,

Ertip ap keterdeı bireý kep.

Men ony tanımyn,

Men ony bilemin –

Sáýirdi súıedi jupar tós, gúl erin.

Sonaý-ý bir tereze ishinde men barmyn –

Bar onyń jylaǵan júregi...

Murat ShAIMARAN