Birde-bir shaǵym eskerýsiz qalmaıdy

Bas prokýratýranyń 1-qyzmet bastyǵynyń orynbasary Eldos Qılymjanov elimizde bolǵan jappaı tártipsizdik pen lańkestik oqıǵalarǵa qa­tysty 819 qylmystyq is bo­ıyn­sha tergeý júrgizilip jatqanyn málim­de­di. Onyń aıtýynsha, bul isterdiń 45-i – terrorızm, 36-sy – jappaı tártipsizdik, 15-i adam óltirý deregi. Sonymen qatar urlyq, tonaý, qarýdy jymqyrý, bılik ókiline kúsh qoldaný faktileri boıynsha 970 kúdikti qamaýǵa alynyp, olardyń 182-si sot sanksııasymen ustaýǵa alynsa, 29-y úı qamaqta otyr. Al terrorızm jáne jappaı tártipsizdik boıynsha ustalǵandar sany – 464.

Bas prokýratýra ókili budan bólek 226 adamnyń urlyq, 60 – qarý­dy zańsyz saqtaý, 39 – qarý jym­qy­rý, 25 – buzaqylyq, 21-niń tonaý derekteri boıynsha qamaýǵa alyn­ǵa­nyn habarlady. Bir qylmystyq is bo­ıynsha birneshe adamnyń sybaılas bolýy múmkin ekenin eskertken E.Qılymjanov prokýrorlardyń qa­maý­ǵa alynǵandardy ustaý mekeme­le­rin kúndelikti tekseretinin de jetkizdi. Osyndaı jumystardyń nátıjesinde, ustaýǵa esh negiz bolmaýyna baılanys­ty 96 adam ýaqytsha ustaý ızolıatorlarynan bosatylǵan. «Prokýrorlar Almaty qalasynyń ýaqytsha ustaý ızolıatoryn tekserý kezinde dene ja­ra­qatyn alǵan 73 adamdy anyqtady. Olardyń úsheýine qatysty bultartpaý sharasy ózgertilip, úsheýi de bosatyldy. Oq jaraqatyn alǵan 29 adam da prokýrorlardyń nusqaýymen qa­la­lyq aýrýhanalarǵa jatqyzyldy. Son­daı-aq aýyr jaraqat alǵan 41 adam ti­ke­leı ızolıatorda em alýda», dedi E.Qılymjanov.

Qatygezdik tanytý, sondaı-aq medı­sınalyq kómek kórsetpeý sekildi jaǵdaılardy tekserý maqsatynda Adam quqyqtary jónindegi ýákil jáne basqa da uıym ókilderine ustaý mekemelerine kirýge ruqsat be­rilgen. Sondaı-aq Respýblıkalyq advo­kat­tar alqasynyń bastamasymen, ustal­ǵan­darǵa ýaqtyly bilikti zań kómegin kórsetý jáne qorǵaýshylardyń meke­me­lerge kirý máseleleri sheshimin tapty.

E.Qılymjanovtyń málimdeýinshe, prokýratýra organdaryna azaptaý jáne polısııa qyzmetkerleriniń tergeý kezinde azamattardyń quqyqtaryn buzý derekterine qatysty 91 shaǵym kelip túsken. «Biz ár shaǵymǵa shara qoldanýdamyz. 19 aryzda kórsetilgen zań buzýshylyqtar rastalmady, al 56 shaǵym áli tekserilip jatyr», degen spıker ustalǵandarǵa qatysty adam ólimi, azaptaý jáne bılikti asyra qoldanýǵa qatysty elimiz boıynsha 16 qylmystyq istiń qozǵalǵanyn da málimdedi.

Bas prokýratýra ókili brıfıngte Prezıdenttiń aýyrlatatyn mán-jaılar bolmaǵanda, jazalardy je­ńil­de­tý jónindegi tapsyrmasyna sáıkes atqarylǵan jumystarǵa da keńinen toqtaldy. «Jalpy, sotta «Qasiretti qańtar» oqıǵasyna qatysty 9 213 ákimshilik is qaraldy. Sot sheshimine sáıkes shyn ókingen jáne mán-jaıdyń jeńildigin eskere otyryp 4 561 adamǵa eskertý jasaldy. Sonymen qatar prokýrorlardyń ótinish hatynyń negizinde 1 083 adam qamaýdan bosatylyp, 490 aıyppul jazasy eskertýge aýystyryldy. Budan bólek, 386 ákimshilik is quqyq buzýshylyq quramnyń bolmaýyna baılanysty toqtatyldy», dedi ol.

Jappaı tártipsizdikke qatysty ár istiń jiti qaralyp jatqanyn aıtqan E.Qılymjanov: «Qazirgi ýaqytta 362 adam ákimshilik qamaýǵa alynyp, 1 245-ine aıyppul salyndy. Prokýrorlardyń ákimshilik jazany jeńildetý týraly 298 ótinish haty sotta qaralýda. Osyǵan uqsas jumystar onsha aýyr emes jáne aýyrlyǵy ortasha qylmystyq ister boıynsha júrgizilýde», dedi spıker.

Al 12 qańtarda iske qosyl­ǵan Stopterrorism.kz resmı saıtyna osy ýaqytqa deıin 1 500-den astam aqparat kelip túsken. Bas prokýratýra ókili saıtqa joldanǵan ár foto jáne beınejazba jan-jaqty tek­seriletinin aıta kelip, osyndaı aqparattyń arqasynda Almaty qala­lyq ákimdiginiń aldynda jappaı tártipsizdik jasaǵandardyń anyq­tal­ǵanyn da habarlady.

Al IIM Qylmystyq atqarý júıesi komıteti tóraǵasynyń orynbasary Meıram Aıýbaev QAJ mekemelerine jetkizilgen barlyq adamdardyń mindetti túrde medısınalyq tekserýden ótetinin, qajet bolǵan jaǵdaıda olarǵa tıisti emdeý taǵaıyndalatynyn aıtty. «Eger qamaýǵa alynǵan adamǵa stasıonarlyq emdeý qajet bolsa, biz ony azamattyq aýrýhanalarǵa jiberip, emdeımiz», dedi bul jaıynda ol.

«Mekeme tıisti medısınalyq kómek kórsete almaǵan jaǵdaıda olar azamattyq aýrýhanalarǵa jetkiziledi jáne arnaıy kúzetpen emdeledi. Búgingi tańda mundaı 31 adam bar, olardyń 29-y Almaty qalalyq aýrýhanalarynda, qalǵandary Qyzylorda jáne Atyraý qalalyq aýrýhanalarynda emdelýde. Olar tergeý ızolıatorlaryna kelgenge deıin jaraqattanǵan», dep málimdedi M.Aıýbaev.

Spıker sondaı-aq kámeletke tol­maǵan jetkinshekterdiń eresekterden bólek ustalatynyn, olardyń qamaýǵa alynǵany týraly týǵan-týystary men advokattarynyń biletinin de jetkizdi. «Kámeletke tol­maǵandardyń barlyǵy sot sheshi­­mimen qamaýda ustalýda. Bul sheshim­dermen kelispese, azamattar prokýratýraǵa nemese sotqa shaǵymdana alady. Aıta keteıik, Ulttyq aldyn alý tetigi men qoǵamdyq baqylaý komıssııalarynyń ókil­deri barlyq mekemelerge keder­gisiz kire alady, advokattar qor­ǵa­ýyndaǵy azamattarmen erkin kezde­sedi, al sálemdemeler ádettegideı qabyldanýda. Qazir barlyq óńir koronavırýstyq ınfeksııaǵa baılanysty «qyzyl aımaqta» bolǵandyqtan sanıtarlyq-epıdemıologııalyq talaptar qatań saqtalady. Bir apta ishinde Adam quqyqtary jónindegi ýákil jáne Ulttyq aldyn alý tetiginiń mú­sheleri 12 óńirdegi 12 tergeý jáne 67 ýaqytsha ustaý ızolıatoryna baryp, qamalǵandardyń ustaý jaǵdaılaryn tekserdi. Budan bólek, prokýratýra organdary da zańdylyqtyń qamtamasyz etilýin úzdiksiz qadaǵalap otyr», dep atap ótti komıtet qyzmetkeri.

Esterińizge sala keteıik, QAJ-da jáne barlyq óńirlik departamentterde «koll»-ortalyqtar uıym­das­ty­rylǵan, olardan qamaýǵa alynǵan adamdar týraly jáne ózge aqparat alýǵa bolady. Advokattardyń da osy ortalyqtardan málimet alýǵa múm­kin­digi bar.