Kemeline kelgen eldiń kelbeti

Pikir • 14 Qańtar, 2021

Kemeline kelgen eldiń kelbeti

31 ret kórsetildi

Úsh onjyldyqty tarıh jylnamasyna jazdyrǵan táýelsizdigimizdiń syndarly sátteri men kemeldengen kezeńderine sarabdal baǵa berip, el erteńin jasampaz urpaqpen saralaǵan Memleket basshysynyń «Táýelsizdik bárinen qymbat» maqalasy ár qazaqstandyqtyń kókeıindegi «óz oıyn» dóp basyp, túıtkilderiniń sheshýin tapqandaı.

Egemen Qazaqstan

Táýelsiz memlekettiń irgesi qalanǵan alǵashqy jyldardan bastap, keregesi keńeıip, shańyraǵy bıiktegen ekinshi onjyldyqta, qanatyn keńge jaıyp, álemdik deńgeıde sharyqtaı bastaǵan úshinshi onjyldyqta baǵyndyrǵan mejelerimizdi bir maqsatqa ákelip tujyrymdaıdy. Bul – ádiletti memleket. Osy ádiletti memlekettiń shejiresin túgendeýge jol ashqan «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasyndaǵy jetistikterimizdi tól tarıhymyzdyń tııanaqty jazylýymen sabaqtastyrady. Maqalada atap kórsetilgen tarıhı kezeńderdiń zerttelýindegi kemshin tustardyń basty sebebi – tarıhqa ǵylymı ustanymy joq tulǵalardyń «aralasatyndyǵy». Ulttyq múddege saı keletin kóp tomdyq jańa tarıhymyzdyń áli tolyq jazylmaǵandyǵyn, akademııalyq úlgidegi jańa tarıhymyzdy jazýdy dereý bastaý kerektigin mindetteıdi. Qalaı jazýdyń aıqyn jolyn usynady: «Árbir halyq óziniń arǵy-bergi tarıhyn ózi jazýy tıis. Bóten ıdeologııanyń jetegimen júrýge bolmaıdy... Tarıhpen saıasatkerler emes, tarıhshylar aınalysýy kerek».

Ult tarıhyn boljammen emes, dáleldi aqıqatpen túzetin – tarıhshylar ǵana. Osy tusta Qadyr aqynnyń:

О́kinishti

Kóp nárseni kesh bilgen.

Oqymysty!

Kómek kútpe esh tilden!

Tarıh qymbat qandaı bolsa, sol kúıde,

Táýir tarıh suramaımyn eshkimnen! – degen óleń joldary Memleket basshysynyń salıqaly oılarymen úndeskendeı.

Maqalanyń mazmuny kóp túıtkildiń túıinin tarqatyp, baıypty oılarymen basty qundylyqtarymyzdy qasterleý men qadirleı bilýdi ár azamattyń ar-ojdany men sanasyna júkteıdi. Ata-babamyzdyń qanymen qorǵalyp, Ata zańymyzben halyqtyń menshigine aınalǵan jerimizdiń baǵasy «Qazaq úshin toqymdaı jerdiń ózi – qymbat, bir ýys topyraqtyń ózi – altyn» qanatty sózimen beriledi. Tabanyn tiregen jerinde turyp, Jer máselesin urandatyp, qur daqpyrttyń jeteginde júretinderge «qazaqtyń jeriniń eshbir sheteldiktiń menshigine berilmeıtindigin, eshqashan satylmaıtyndyǵyn» aqıqat túrinde eskertedi. Qasıetti qara jerdiń baǵasyn bilip almaı, ony qorǵaı bilýimiz – ekitalaı. Týǵan jerdiń bir ýys topyraǵyna zar bolǵan bozdaqtardyń taǵdyry – osynyń dáleli.

Táýelsiz elimizdiń máńgilik úshtaǵanynyń biri – ana tilimiz týraly da maqalada alǵash ret memlekettik deńgeıde Paryz ben Mindet tóńireginde oı qozǵalady. Qazaq tiliniń memlekettik mártebesi, Til týraly zańdar, tilderdi damytý maqsatyndaǵy baǵdarlamalar otyz jyldyq tarıhymyzda qazaq tilin meńgerýdi emes, meńgertýdi mindet tutyp kelgeni ras. 90-jyldardyń basynda Úkimet tarapynan qarjylandyrylǵan til úıretý úıirmeleri, arnaıy kýrstar mekemeler men uıymdardyń qyzmetkerlerine qyzmet etti. Mektepter men joǵary oqý oryndaryndaǵy memlekettik tildi meńgertý saǵattary ulǵaıtyldy. Biraq nátıje mardymsyz bolyp, keıin úıirmeler tarap, saǵattar yqshamdala bastady. О́ıtkeni úırengisi kelmegen tulǵany qandaı qarajatpen, qandaı ádistememen úıretseń de, memlekettik tildi meńgertýge bolmaıtyndyǵyn ýaqyt dáleldedi. Táýelsizdigimizdiń otyz jyldyq tarıhyndaǵy memlekettik tildi meńgerý deńgeıin saralaı kelip, Prezıdentimiz «Memlekettik tildi bilý – Qazaqstannyń árbir azamatynyń paryzy. Mindeti dep te aıtýǵa bolady» degen tujyrym jasaıdy. Paryz ben mindetti júzege asyrý úshin aldymen ár adamda nıet bolý kerek ekendigin de nazardan tys qaldyrmaıdy.

Táýelsizdigimizdiń qundylyǵyn oqyrmanyn eleń etkizer «Táýelsizdik – bárinen de qymbat» degen taqyryptaǵy maqalamen aıshyqtap bergen Memleket basshysy egemen elimizdiń tórtinshi onjyldyqtaǵy rýhanı belesin, kemel kelbetin, aıqyn maqsatyn jańa tarıhymyzdyń jalǵasy ispettes jeke-jeke baǵdarlama tulǵasynda usynǵandaı.

Edil MAMYTBEKOV,

Parlament Senatynyń depýtaty,

Qaısar QADYRQULOV,

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń oqytýshysy

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz