Halqymyzdyń qas batyry Qan­jyǵaly Bógenbaıdyń joryq­tardaǵy, san shaıqastardaǵy senim­di serigi, jalyndy jyrshysy bol­ǵan Úmbeteı jyraýdy el-jur­ty «Joryq jyraý» dep te atan­dyr­ǵan. Biz búgin sóz etkeli otyr­ǵan Murat Musaıbekuly Ábdirah­ma­nov – sol Úmbeteı jyraýdyń tike­leı altynshy urpaǵy.

Osyndaı tekti atanyń urpaǵy bolýdyń er azamattyń moınyna artatyn júginiń, salmaǵynyń da az bolmaıtyny túsinikti. Ol óziniń tirshiligimen, isimen sol ata-babalarynyń esimine laıyq ómir súre alsa – zor ǵanıbet, ómirdegi paryzyn adal oryndaǵany. Murat Ábdirahmanov sondaı bıikten kórinip, sondaı senimnen tabyla alǵan kópke syıly, belgili, abyroıly azamat edi.

Meniń Muratpen tanysyp, aralasýyma qudaı qosqan qosaǵym, balalarymnyń súıikti anasy, ǵu­myrdan erterek ozǵan qımas jarym Habıba Áýbákirqyzy sebep bolǵan-dy. Murattyń jary Nádııa Habıbanyń ýnıversıtette birge oqyǵan eń jaqyn qurbysy bolatyn, uzaq jyldar otbasylyq qarym-qatynasymyz úzilgen joq. Sondyqtan men Muratty bir adamdaı bilemin dep aıta alamyn.

О́tken ǵasyrdyń basynda qa­zaq­tar Orta Azııadaǵy jeriniń kólemi jaǵynan ǵana emes, halqy­nyń sany jóninen alǵanda da eń irgeli, iri ult bolǵany bel­gi­li. Jıyrmasynshy, otyzynshy jyl­dardaǵy surapyl eki ashar­shylyq bolmaǵanda, elimizdegi qazaqtar sany osy kúni qyryq-elý mıl­lıondy da omyraýlap otyrar edi-aý degen oı keledi eriksiz. 1931-1932 jylǵy asharshylyq kezinde Murattyń ákesi óziniń otbasymen ashtan ólmeý amalymen Ereımentaý óńirinen Reseıdiń Omby oblysyna jaıaýlap baryp, sondaǵy el-jurtty, qazaq aǵaıyndardy saǵalap, aman qalǵandary týraly áńgimeni burynyraq estigen edim. Qazaqstanǵa, ata-babalarynyń mekeni Ereımentaý óńirine olar 1947 jyly ǵana qaıtadan kóship keledi. Keńes Odaǵyndaǵy barlyq ózge ulttardy orystandyrý saıasaty myqtap júrgizilýi saldarynan oblystyń kóp aýdandarynda birde-bir qazaq mektebi joq bolatyn. Balalarynyń ana tilinde bilim alýyn qalaıtyn ata-analar uldary men qyzdaryn alystyǵyna qaramastan, aınaladaǵy aýdandardan, bir sheti Reseıdiń Omby oblysynan, Kókshetaý, Pavlodar, Aqmola oblystarynyń ár jerinen amalsyzdan Bestóbe kenishindegi jalǵyz qazaq mektebine ákelip be­retin. Internat joq, shetten kel­genderdiń barlyǵy turatyn úı izdep, áýrege túsetin, jaqyn-ju­raǵat, jekjat, tamyr-tanys­tar izdep, solardy saǵalaıtyn. Qıyn­dyqtarǵa shydaıtyn. Murat ta sol mektepti bitirgen edi.

1957 jyly ol onjyldyqty bi­tirgen soń kenishte bir jyl jumys istep, Qaraǵandy pedagogıkalyq ınstıtýtynyń tarıh jáne fılologııa fakýltetine oqýǵa túsedi.

Murat besinshi kýrsta oqyp júr­gende Ereımentaýdan jetpis shaqyrym jerdegi, arada jóndi jol qatynasy da joq Shákeı aýylyndaǵy bulardyń otbasy aýyr qazaǵa ushyraıdy. Oılamaǵan jerden qaqaǵan qys ortasynda Murattyń anasy Qapysh qaıtys bolady. Qaıtys bolarynyń aldynda ol ulynyń oqýdan qol úzip qalmaýyn ýaıymdap, «eger men osydan alaı-bulaı bolyp ketsem, ulǵa habar bermeńder. Oqýyn úz­besin, bitirsin» deıdi. Jambas súıegine zaqym kelip, tósek tartyp aýyryp jatqan Murattyń ákesine, inisi men eń kishi sińlisine ózinen keıingi tete qaryndasy Qapııa bas-kóz bolyp, bar qıyndyqty, aýyrtpalyqty endi túgel óziniń moınyna alady. «Aǵataıym oqý­dy tastap aýylǵa kelse, sońǵy kýrsyn aıaqtap, dıplomyn ala al­maı qalar» degen qaýippen ol bolǵan jaǵdaı týraly Muratqa habar da bergizbeıdi. Kóktemde, sońǵy emtıhandar aldynda ana­synyń qazasyn ózgelerden esti­gen Murat sol boıda oqýdy tas­tap, aýylǵa qaıtpaq bolǵanda birge oqıtyn dostary jınalyp kelip, qaıǵysyn bólisip, jyly sózderimen jubatyp, «anańnyń da armany seniń oqýdy bitirýiń edi ǵoı» dep, Muratqa endi nede bolsa emtıhandardy aıaqtap, aýyl­­ǵa sonan soń bir-aq qaıtýǵa ke­ńes berip, aıtqandaryn orynda­tady. Murattyń qarynda­sy ot­ba­­syndaǵy oqystan kelgen aýyr jaǵdaıdy shydamdylyq­pen kóterip, ákesin, ózinen ke­ıin­gi ba­ýyrlaryn kútip-baǵý­ǵa bar qaı­raty men jigerin jum­sap, ana­sy bar kezdegi sol jazda teh­nı­kýmǵa túsip oqımyn de­­­gen arma­nynan bas tartyp, áke sha­­ńy­raǵynda qala beredi. Onyń osyn­­daı baýyrmaldyq ıgi isi, ómir­­degi sheshýshi sátte bar ja­ýap­­kershilikti, qıyndyqty qa­ıys­­pastan moınyna ala bilgen óne­gesi ózgelerge de úlgi bolǵandaı eken-aý degen oı keledi eriksiz. (Mu­rattyń ol qaryndasynyń ­ke­ıi­ni­rekte jaqsy adamǵa tur­mys­qa shyqqanyn, balaly-shaǵaly, baqytty shańyraqtyń ot anasy bolǵanyn aıta ketýdiń de artyq­shylyǵy joq sııaqty)...

Murat oqýyn bitirgen soń óz aýyly Shákeıdegi ortalaý mektepke muǵalim bolyp oralady. Ctý­dent kezinde tanysqan bolashaq jary Nádııamen úzbeı hat jazysyp turady da, 1964 jyly kóktemde Almatyǵa ony izdep ba­rady. Osy joly Nádııanyń úl­ken aǵasy Ravılmen, ataqty án­shi Abdýllınderdiń otbasymen ta­nysady. Qazaqtyń uzyn boıly, sabyrly, symbatty jigiti ta­tar­dyń kórikti qyzy Nádııanyń týys­tarynyń bárine unaıdy, olar eki jastyń shańyraq qurýyna kelisimin beredi. Nádııa ınstıtýt bitirip, dıplomyn alǵan soń Almatynyń Sovet aýdandyq ZAGS-inde nekelerin qıdyrǵanda Rıshat Abdýllın áıeli Lıamıǵa Zıevnamen birge kýá bolyp, óz úılerinde merekelik úlken das­tarqan jaıyp, óz týystarymen jáne Nádııanyń eń jaqyn qur­by­larymen, dostarymen birge bul qýanyshty oqıǵany atap ótedi. Murat pen Nádııa Pavlodarǵa kel­gen soń Nádııanyń anasy men osyn­daǵy týystary birlesip, «qyz uzatý» toıyn ótkizedi de, jas­tardyń úılený toıy Murattyń ákesi turatyn Shákeı aýylynda ótedi. Aýyldaǵy, sonan soń Aq­mola qalasyndaǵy mektepte bir jyl muǵalim bolyp istegen Murat Pav­lodar pedagogıkalyq ınstıtýty jarııalaǵan konkýrsqa qaty­syp, tańdaýdan ótip, ınstıtýtqa ustaz bolyp qabyldanady.

– 1971 jyly Muratty Pavlo­dar pedagogıkalyq ýchılıshesine qa­byldaý emtıhandarynyń tór­aǵasy bolýǵa shaqyrdy, – deı­di Nádııa óz ómirleriniń jar­qyn bir sátin eske túsirip. – Ol kez­de pedınstıtýttyń aǵa oqytý­shy­synyń aılyǵy 120 som bolatyn. Qabyldaý emtıhandary bitken soń Murat ómirinde birinshi ret qolyna 700 som aqsha aldy. «Ne istesek eken? Mebel alaıyq pa, álde demalýǵa bir jaqqa baraıyq pa?» dep oılandyq. Men ekinshisin tańdadym. О́ıtkeni soǵan deıin jeti jyl boıyna eshqaıda baryp dem alýǵa múmkindigimiz bol­­­maǵan edi. Meniń mamama eki ne­­me­resimen qalý qıyn tıetin bol­­­ǵan soń, kishi uldy ǵana oǵan qal­dy­ryp, úlken uldy ózimizben alyp ketýdi uıǵardyq. Kásipodaq bizge «Pýshkın bolǵan jerlerge» saıa­hattap qaıtýǵa on kúnge jol­da­ma berdi. Munyń ózi sonsha­lyq­­ty umytylmas kúnder boldy. Biz bes kún Lenıngradta turdyq. Ermıtaj mýzeıin kó­rip, Neva jaǵalaýyndaǵy aq tún­derdi tamashaladyq. Odan soń Pýsh­kınogorskige, Mıhaılov selosyna baryp, Pýshkınniń ósken úıi men kútýshisi Arına Rodıonovna turǵan kishkene úıdi de kórdik. Biz­der onda bórenelerden qıyp salǵan shaǵyn ǵana aǵash úıde tu­ryp, kúnde tańerteń Sorot óze­ninde qaıyqpen serýendep júr­dik. Sóıtip, tamasha dem aldyq. Qaıtarda ádeıilep Máskeýge so­ǵyp, Sırııada áskerı aýdarmashy bol­yp qyzmet isteıtin, áıelimen, qyzymen demalysqa kelgen meniń aǵam Ravılmen kezdestik...

Pavlodar oblysy ol kezde syrt­tan kelgenderi kóbeıip, jer­gilikti turǵyn halqy jıyr­ma­syn­shy jáne otyzynshy jyl­dar­daǵy asharshylyqtan qyrylyp, óziniń ata-babasynyń jerinde az­shylyqqa ushyrap qalǵan ólke­lerimizdiń biri edi. «Asyl kezdik qap túbinde jatpaıdy» degendeı, pedınstıtýttyń jas ustazy Murattyń bilimdiligi, izdengishtigi, oı-órisiniń keńdigi baıqalmaı qal­mady. Ol oblystyq partııa komıtetine lektorlyq qyzmetke shaqyryldy. Keshikpeı lektorlar tobynyń jetekshisi boldy. Odan soń oblystyq partııa ko­mı­tetiniń úgit jáne nasıhat bó­limi basshysynyń orynbasary qyz­metine joǵarylatyldy. Bu­dan keıingi jyldarda Pavlodar oblystyq teleradıo komıtetiniń tóraǵasy, oblystyq mádenıet basqarmasynyń bastyǵy sııaqty jaýapty qyzmetterdi abyroımen atqardy. Osy jyldardyń bá­rinde kópshilikke syıly boldy. Ár­daıym qınalǵandarǵa kómek kórsetýge, adamdarǵa qolushyn berip, jaqsylyq jasaýǵa daıyn turdy. Jastarymyzdy elimizdiń patrıoty, halqymyzdyń tarıhyn, tilin, ónerin, salt-dástúrin jaqsy biletin, qadirleıtin otansúıgish azamattar etip tárbıeleýge barynsha kúsh saldy, eleýli úles qosty.

Táýelsizdigimizge qol jetkizgen 1991 jyldyń 16 jeltoqsany hal­qyn, ultyn súıetin ár qazaqtyń ómi­rindegi asa qýanyshty kún bol­ǵany belgili. Sol kúnderi dúnıe júzindegi barlyq qazaqtar birge qýandy desek bolady. Táýelsiz Qa­zaqstan shette júrgen barlyq aǵaıynǵa qushaǵyn ashty, olar da ózderiniń tarıhı Otanyna jetýge asyqty. Qazaqstanǵa bet alǵan uly kóshtiń aldyńǵy legin Qytaı men Mońǵolııa qazaqtary bastady. Murat bul kezde Pavlodar oblystyq teleradıokomıtettiń bas­tyǵy edi. Burynǵy Mońǵo­lııa­nyń azamaty, elimizge alǵashqy­lar­dyń biri bolyp kóship kelgen Úzben Qurbanbaıuly sol ýaqyt­ty bylaı dep eske alady:

– Toqsanynshy jyldardyń ba­­synda, Qazaqstan táýelsizdigin alyp, qýanyshymyz qoınymyzǵa syımaı júrgen kezde Murat Áb­dirahmanov aǵamyz Baıan О́lgıı aımaǵyna Pavlodar oblysyna kóship baratyndardy qabyldaıtyn sovhoz basshylaryn jáne Qazaq­stanǵa qonys aýdaratyndardy alyp qaıtýǵa arnalǵan «KamAz» ma­shı­nalarynyń úlken kerýenin bas­tap keldi. Qazaqstannyń ózge oblystarynan da osyndaı ókil­dikter kelip jatqan. Jurt olarmen kezdesip, bilgisi keletin su­raq­taryn qoıyp, máre-sáre. Men osy kóshi-qon máselesiniń basy-qasynda júrgen jergilikti aza­mat­tardyń biri retinde Murat aǵamen alǵashqylardyń biri bo­lyp tanystym. Murat aǵa ózi­niń bilim-biligimen, ultym, qa­za­ǵym degen júregimen, sheshen shejireshiligimen bizdi bir kór­gennen baýrap aldy. Aǵamyz bas­taǵan teleradıo komıtetiniń ma­man­dary aýyldardy aralap, ul­ty­myzdyń baıyrǵy tilin, salt-dástúrin saqtap qalǵan Moń­ǵolııa qazaqtary ómirinen kıno tús­irdi. Murat aǵamyz jergilikti qa­zaq­tarmen kún saıyn kezdesý ótkizip, halqymyzdyń úsh ǵasyr boıǵy ar­manyna aınalǵan táýelsizdik­tiń mán-maǵynasy, mańyzy jaıly emen-jarqyn áńgime-dúken qurdy. О́zin qazaq eliniń elshisi retinde sezingen ol Elbasymyzdyń qandastarymyzdy elge shaqyrǵan «Aǵaıynǵa aq tilek» atty hatyn kezdesýlerde tebirenispen oqyp berip, táýelsizdigimizdiń irgetasyn bekitýdegi ult kóshbasshysynyń kóregen saıasaty jóninde aıtatyn. Qazaq eliniń bastan keshken tarıhyna sholý jasap, otarlaý saıasatynyń halyqqa tıgizgen zá­bir-japasyn, sonyń saldarynan Qazaqstandaǵy qazaqtar ulttyq rýhynan, tilinen, salt-dástúrinen aıyrylýdyń az-aq aldynda qal­ǵa­nyn búkpesiz áńgimeledi. Moń­ǵolııa qazaqtary baıyrǵy salt-dástúrimizdi saf altyndaı taza qalpynda saqtap qalǵanyna qýa­nyshyn, rızashylyǵyn jasyr­mady. Ultymyzdyń aldynda turǵan uly maqsat – basymyz­dy qurap, táýelsizdigimizdi tereńde­tip, ulttyq memleket qurý, sol úshin barlyqtaryńyz atameken­ge asyǵyńyzdar. Sizder Qazaqstan­ǵa, sonyń ishinde qazaqtar azshylyq­qa aınalyp, tilimizden, salt-sa­namyzdan aıyryla bastaǵan ól­kelerge kóptep ornalassańyz­dar, ulttyq rýhymyzdyń ósýine zor yqpal etesizder. Ulttyq sı­pa­ty­­­myzdyń qaıtadan jańǵyryp, jarqyraýyna, tilimizdiń, salt-dástúrimizdiń qaıtadyn janda­nýyna úles qosasyzdar degendi ár kezdesýde aıtyp júrdi. Sol joly Mońǵolııa qazaqtarynan 480 otbasy Múkeńniń artynan erip, Pavlodar oblysynyń Lebıaji, Baıanaýyl, Maıqaıyń sııaqty bir­qatar aýdanyna qonys aýdardy. Qarashańyraq Qazaqstanǵa kóship kelgen aǵaıyndardyń ishinde keı­bir ózge oblysqa barǵandardyń ár­túrli qıyndyqqa kezdesip, tip­ti basqa oblystarǵa qonys aýda­rýǵa májbúr bolǵan faktileri de oryn alǵanyn bilemiz. Al Pav­lo­dar oblysyna bizden kelgen aǵa­­ıyndarǵa qamqorlyq jaqsy ja­­saldy, mamandyqtaryna qaraı olar mektep muǵalimi, dırektory, aǵa dáriger sııaqty basqa da qyz­metterge birden ornalasty. Ser­geldeńge túsip, onda-munda kóshken joq. Turmys tirshilikteri jyldam túzelip ketti. Buǵan bir jaǵy Pav­lodar halqynyń kishipeıildigi, ba­ýyr­maldyǵy, óz jerimizde ózi­miz azshylyq bolyp otyrǵanda shetten kelgen aǵaıyndar tili­miz­diń qalpyna kelýine, salt-sana­myzdyń jańǵyrýyna úles qo­sady dep ish tarta qaraýy bol­sa, ekinshi jaǵynan oblystaǵy bas­shylyq qyzmette júrgen, Moń­ǵolııa qazaqtarynyń bolmys-biti­min kózimen kórip, rızashylyq se­zimmen qaıtqan Murat aǵanyń da qoldaýy, shapaǵaty tıgeni anyq. Mońǵolııadan kelgen keıbir bilikti, zııaly baýyrlarymyz ákim­shilik, basshylyq qyzmetterge de qol jetkizip, aqyn, jazýshy, jýr­nalıst, óner ıesi azamattary­myz mamandyq salalary boıyn­sha eń­bekterin jalǵastyryp, kitap­ta­ryn bastyryp, kópshilikke ke­­ńinen tanymal bolyp ketti. Te­le­vı­de­nıeden keıin Múkeń ob­lyst­yq mádenıet basqarmasyn bas­qarý­ǵa baryp, onda da kóp ju­mys tyndyrdy. Jalpy, ol qaı qyzmette júrse de qazaq tili­niń joǵyn joq­tap, ulttyq sana men rýh úshin kú­resýmen ótti. Ob­lysta qazaq mek­tepteri men balabaqshala­­ryn ashýǵa, eldi meken, kóshe ataý­la­ryn qazaqshalap, qaı­tadan qal­pyna keltirýge, aıtys óne­­rin jan­dandyrýǵa kóp eńbek sińirip, ádil qazylar alqasyna múshe bolyp, jas aqyndardyń ónerine, sóz saptaýlaryna qýanyp, marqa­ıyp otyratyn. El tarıhyn, ádebıeti men ónerin zerttep, kóptegen ma­qa­la jazdy. Ob­lysta aýdarma­shy­lar kýrsyn, qazaq tilin tegin úıretý kýrstaryn ashýǵa muryndyq boldy.

– Toqsanynshy jyldardyń bas kezinde Almatyda Pavlodar oblysy mádenıetiniń kúnderi ótetin bolyp, daıyndyq qyzý júrgizilip, oǵan oblystaǵy barlyq mádenıet, óner mekemeleriniń ókilderinen, mýzeı qyzmetkerlerinen, bala­lar­dyń bı ansamblderiniń mú­she­leri men mýzykalyq ýchılıshe túlekterinen, bas-aıaǵy 420 adamnan qurylǵan arnaıy poıyz jasaqtalyp, jolǵa shyqqany esim­­de, – deıdi sol kezdegi mýzy­ka­­lyq ýchılıshe dırektory, Qazaq­stan­­-
n­yń eńbek sińirgen qaıratkeri Vık­tor Petrovıch Denısenko. – Má­­denıet kúnderin ótkizýdiń bar­lyq jaýapkershiligi oblystyq má­de­nıet bóliminiń bastyǵy Mu­rat Mu­saıbekulyna júkteldi. Al­matyǵa sa­parǵa shyqqan arna­ıy poıyzdy da sol basqardy. Men onyń orynba­sary edim. Jol bo­ıynda da, Al­ma­tyǵa barǵan soń da kútpegen qıyn­dyqtar kezde­sip otyrdy. Ol ózi­niń sabyrlyǵy, adamdarǵa se­nim artyp, talap ete biletin ta­ban­dylyǵynyń arqa­synda solar­dyń bárin der kezin­de eńsere bildi. Pav­lodar ob­ly­sy mádenıetiniń Al­ma­tydaǵy kún­­deri zor tabyspen óte jo­ǵary deńgeıde ótti. Murat Mu­saı­bek­ulynyń eń sońynda qýa­­nyshty, jarqyn júzben: «Rah­met bárińe! Biz jeńdik! Barlyǵy oılaǵandaı boldy!» dep qatysý­shy­larǵa alǵys aıtqan sáti áli esimde.

Murat oblystyq televıdenıe men mádenıet basqarmalaryn, keıinirek «Qazaq tili» qoǵamyn on jyldaı basqarǵan kezindegi júze­ge asqan keıbir isterdi tizbelep aıta ketýge bolady: 1990 jyly qa­la­daǵy №1 balalar baqshasynda qazaq tilinde tárbıe beretin eń alǵashqy top ashyldy; 1991 jyly Murattyń usynysymen oblysta kommersııalyq KTK jáne qazaq tilindegi «Arna» telekanaldary ashylyp, aqyndar aıtysy, balalar men jasóspirimderge ar­nalǵan tárbıelik mańyzy bar tartymdy habarlar ana tilimizde berile bastady; qazaqsha habar berý alǵashqyda bir jarym saǵatqa uzartylyp, artynan reseılik eki kanaldyń biri jabylyp, ornyna ana tilimizdegi kanal ashyldy; 1992 jylǵy qyrkúıek aıynda Tı­mırıazev atyndaǵy orys orta mek­tebinde alǵashqy qazaq klasy ashyldy; 1998 jyly «Galıskoe» keden beketiniń aty «Naıza» dep ózgertildi; Úmbeteı jyraýdyń esimi aýdandyq mádenıet úıine berilip, onyń aldyna qolyna dombyra ustaǵan uly jyraýdyń músini ornatyldy; Keńes Odaǵy kezinde ózderiniń ata-baba jerinde azshylyqqa aınalyp, ana tilin joǵaltýǵa az ǵana qalǵan Pavlodar óńirine Mońǵolııadan 480 qazaq otbasy kóshirilip ákelinip, ana tilimizdiń irgesi bekı túskeni jo­ǵaryda aıtyldy; oblysta qazaq balabaqshalary men mektepterin ashý, eldi mekender men kóshe ataýlaryn qazaqshalaý, kórneki aqparattardaǵy qatelikterdi tú­zep, jónge keltirý; is qaǵazdaryn memlekettik tilge kóshirý maq­satynda qyrýar is atqaryldy. Máselen, «Qazaq tili» qoǵamynyń uıytqy bolýymen oblysta buryn oryssha atalyp kelgen 425 eldi mekenniń 270-iniń ataýy qazaq tiline aýystyryldy, sonyń ishinde bir ǵana Ertis aýdanyndaǵy 40 eldi mekenniń 35-iniń ejelgi tarıhı ataýlary qalpyna keltirildi. Toqsanynshy jyldardaǵy bıýd­jette aqsha joq, mádenıet meke­meleri, kitaphanalar, balabaq­sha ǵımarattaryna deıin py­syqtarǵa arzan baǵaǵa satylyp, talapaıǵa túsip jatqan ýaqytta solardyń kópshiligin saqtap qalý úshin aıanbaı kúresti, kóbin saqtap ta qaldy. «Qazaq tili» qoǵamynyń Pavlodar oblysyndaǵy júzege asyrǵan ıgilikti isterin baıandaıtyn «Qoǵam belesteri» atty kitap shyǵardy. Respýblıkalyq qoǵam basshylary Ábdýálı Qaı­dar men О́mirzaq Aıtbaıuly onyń jigerli jumysyn joǵary baǵa­lap, ózderiniń «Til maıdany» atty kitabyn oǵan: «Pavlodar topy­raǵynda til múddesin sharshamaı qaýzap, talmaı kúresip kele jatqan Murat Musaıbekuly baýyrymyzǵa iske sát deımiz!» degen qoltańbamen syılady. Pav­lodar oblysyndaǵy «Qazaq tili» qoǵamyn on jyldaı kók tıyn ja­laqy almaı, qoǵamdyq negizde bas­qarǵanyn da ónegeli is retinde aıta ketkenimizdiń artyqtyǵy joq. Keıinirek Astanaǵa uly men neme­relerine kóship kelgen soń da úıde qarap jata almaı, Astana qalasynda «Qazaq tili» qoǵamy qurylýyna uıytqy boldy, ózi osy qoǵamnyń jaýapty hatshysy mindetin atqardy...

2015 jyly Murat qaıtys bol­ǵanda jurtqa belgili biraz azamattar qımastyq sezimmen qoshtasý sózderin aıtqan edi. Solardyń biri aqyn Qonysbaı Ábilov:

...Eńbegimen halqyna

syı arnaıtyn,

Tulǵa ediń sen eldi

oılap qııaldaıtyn.

Syrtqa shyqsaq:

«Osy, – dep azamatym!»,

Kórsetýge maqtanyp

uıalmaıtyn.

Alamanda báıge alsa qazanaty,

Jaıylady alysqa qazaq aty.

Qataryńnyń aldy ediń,

basyń bıik,

Ulttyń uly,

Alashtyń azamaty!

– dep óleń jazdy.

Artynda jaryq iz qaldyr­ǵan Murat Musaıbekuly Ábdi­rah­manovtyń jarqyn júzi, hal­qymyzdyń ıgiligi úshin tyndyrǵan irgeli isteri jurt esinde, el tarıhynda saqtala beredi.

Bolat BODAÝBAI,

jazýshy, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri,

Halyqaralyq «Alash» ádebı syılyǵynyń laýreaty