Saraptama • 09 Sáýir, 2025

IPO qor naryǵynyń qoldaýshysy ma?

2022–2023 jyldary «QazMunaıGaz» ben «Air Astana», oǵan deıin KEGOC, «Qaz­TransOıl» jáne basqa da kompa­nııa­lar­dyń IPO-sy (bastapqy jarııa usynys) ótti. Bul IPO-lar naryqty keńeıtip qana qoımaı, myńdaǵan azamattyń ınvestı­sııa álippesin meńgerýine múmkindik berdi. Retteýshiler de qoldaý kórsetip, ereje­lerdi jeńildetti, lıstıng talaptaryn jum­sartty. Korporatıvtik basqarý halyq­aralyq standarttarǵa jaqyndaı tústi. Mem­leket halyqtyń aksııaǵa degen qyzyǵý­shylyǵyn arttyrý maqsatynda uzaq­merzimdi ınvestorlarǵa salyqtyq jeńil­­dikter usynyp, zeınetaqy qorynyń jeke kompanııalar aksııasyna qarjy salýy­na ruqsat berdi.

Saraptama • 14 Naýryz, 2025

Kásipkerlik qaǵıdasy

Memleket shaǵyn jáne orta bız­nesti qoldaý maqsatynda túrli baǵ­darlamalar men bastamalardy usynyp otyr. Árıne, salada táýe­kel­der men túıtkilder joq emes. De­genmen jaqsy múmkindik te bar. Osy rette oqyrman men kásipkerler nazaryna qazirgi ýaqyttaǵy qol­jetimdi bastamalardy aıta ketken jón.

Saraptama • 05 Naýryz, 2025

Álem munaı baǵasyna táýeldi...

Bıýdjetimizdiń basym úle­sin mu­naı­dan túsken tabys quraı­tyn­dyqtan, naryq­taǵy ahýalǵa árkez nazar aýdaryp otyramyz. AQSh-ta Donald Tramptyń bılikke kelýi naryqty azdap alańdatty. Sebebi Qurama shtattar basshysy munaıdyń álemdik baǵa­syn tómendetemin dep málimdedi. Ol alǵash­qy prezıdenttik kezeńinde de baǵa­ny túsirgisi keldi. Biraq baǵa túse qoıǵan joq. AQSh – álemdegi eń kóp munaı shyǵa­ratyn el. О́ndirgen munaıynyń 70 paıyzy – taqtatas munaıy. Onyń ózindik quny – bar­reline 60 dollar shamasynda. Eger baǵa quldyrap jatsa, birinshi soqqy­ny basqa emes, AQSh óndirýshileri alady. Sonymen birge jumysshylary qysqara bastaıdy. Demek taıaqtyń eki ushy da ózine tıedi degen sóz.

Saraptama • 25 Aqpan, 2025

Bızneste neni eskerý kerek?

Eń bastysy – kádýilgi jumyspen salystyrǵanda bızneste bári de bas­qa­sha ekenin túsiný. Jaldamaly ju­mys­ta turaqty jalaqy alsańyz, bız­nestegi tabysyńyz kúsh-jigerińiz ben sheshimderińizge tikeleı baılanysty. Siz «Klıent nelikten sizdi tańdaýy kerek?» degen suraqqa naqty jaýap tabýyńyz qajet. Bul – sizdiń biregeı saý­dadaǵy usynysyńyz. Bıznes ashyp qana qoımaı, aıryqsha qajetti dúnıeni usyna alý kerek.

Saraptama • 07 Aqpan, 2025

Qarajat bárine qoljetimdi me?

Alda – kezekti kóktemgi dala jumysy. О́kinishke qaraı, otandyq fermerlerdi qoldaý tetikteri áli de álsiz. Sýbsıdııa tóleýdegi ádiletsizdik, nesıe týraly aqparattyń azdyǵy, tehnıka qunynyń sharyqtap ketýi, eksportqa ónim shyǵarýdyń tıimsizdigi, taǵysyn taǵy máseleler dıqan qaýymnyń kejegesin keıin tartyp tur.

Saraptama • 06 Aqpan, 2025

Bank sektoryndaǵy baǵdar ózgere me?

Qazir Salyq kodeksi qyzý talqylanyp jatyr. Menińshe, salyq júktemesin kóbeıtip qana qoımaı, qosymsha kiris te izdeý kerek. Bul rette erekshe tabysqa ıe bolyp kele jatqan bank sektoryn aıtýǵa bolady. Ulttyq bank dereginshe, byltyr bank sektory 3 trln teńge tabys tapqan. Onyń 451 mlrd teńgesi korporatıvti tabys salyǵy (KTS) retinde tólengen. Sonyń ózinde artylǵan 2,55 trln teńge – keıingi 15 jyldaǵy rekordtyq kórsetkish.

Saraptama • 01 Aqpan, 2025

QQS: Ýaqyt synyn eńseretin qadam

El qazynasy ortaıyp, Ulttyq qor transfertine muqtajdyq artty. Eselep ósken shyǵyndy salyq túsimderi jaba alatyn emes. Bılik osy teńgerimsizdikti túzeý maqsatynda qosylǵan qun salyǵy (QQS) mólsherlemesin arttyramyz dep otyr. Bul usynys tóńireginde qoǵamdyq pikir ekige jaryldy. Biri «bızneske qysym kúsheıedi» dep alańdasa, ekinshi tarap «salyq ádil bólinse, memleket órkendeıdi» deıdi. Kózqaras san alýan, al basty suraq – bul ózgeris­ter eldiń qarjylyq turaqtylyǵyn qamtamasyz ete ala ma?

Saraptama • 25 Qańtar, 2025

Naqty sheshimder qajet

Jańa jyl EO-nyń RF bank salasyna sanksııa engizýimen bastaldy. G7 elderi Býdapesht memorandýmyn júzege asyrý maqsatynda RF-ǵa qarsy sanksııa salynatynyn habarlady. Osyǵan baılanysty sanksııany aınalyp ótý úshin kórshi elderde ashylǵan kompanııalary da qaraýylǵa ilinetini aıtylyp júr. 2024 jyly 20 jeltoqsanda AQSh-tyń sank­sııa jarııalaýy Reseı valıýtasyn qunsyz­dandyrdy. Onyń saldary bizdiń teńgege de tıgeni jurtqa aıan.

Saraptama • 24 Qańtar, 2025

Bıznes qoldaýǵa zárý

Úkimet salyq bazasyn keńeıtpesten, onsyz da tólep otyrǵandarǵa júktemeni kóbeıtý arqyly salyq túsimin ulǵaıtýdy josparlap otyr. Bul – sátsiz tásil. 2021 jyly dıvıdendke 10% jeke tabys salyǵyn engizgen kezde qyzyq jaǵdaı boldy: el tarıhynda tuńǵysh ret salyq túsimi (2023 jyly) bir jyl burynǵydan az bolyp qaldy. Nelikten? О́ıtkeni bıznestiń naqty múmkindigin esepke almaı engizilgen joǵary mólsherlemeli salyq kásipkerlerdi «kóleńkege» ketýge májbúr etti.