Qyzylorda oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıiniń Aqmeshit fılıaly men Qyzylorda telearnasy birlesip qolǵa alǵan «Qundy jádiger» jobasy aıasynda ataqty dinı qaıratker Sadyq Qodaruly jaıly qundy málimetter men el arasynda emshiligimen de tanymal bolǵan ahýn paıdalanǵan zattar jınaqtaldy.
Sadyq ahýn qazirgi Syrdarııa aýdanyndaǵy Aqjarma aýylynda 1860 jyly dúnıege kelip, osynda 1937 jyly qaıtys bolǵan. Bozbala kúninde Tapal ahýnǵa shákirt bolǵan Sadyq keıinnen Qarmaqshydaǵy Oraz ahýn Beketaıulynan dáris alyp, bilimin jetildiredi.
Kókiltash medresesinde tórt jyl bilim alyp, «ahýn» dárejesin ıelengen Sadyq medrese janyndaǵy dárigerlik mektepte oqyp, talap-zeıinimen talaıdy tańǵaldyrady. Ibn Sına ilimderin úzdik oqyǵan oǵan ustazdary bilimin Iran men Fransııada jalǵastyrýǵa keńes beripti desedi. Biraq ahýn ózin búkil el kútip otyrǵanyn eskerip, Syr boıyna qaıtyp oralady.
Sadyq ahýn 1898 jyldan bastap meshitte ımam bolǵan. Kóp uzamaı Qarmaqshydaǵy Iirkól mańyna kóship kelip, dáýlettiler kómegimen meshit salyp, sonda ustazdyq etedi. Qazir «Sadyq ahýn meshiti» atanǵan sol ımandylyq úıiniń orny saqtalypty.
– El aýzynda Sadyq ahýnnyń ataqty akademık Qanysh Sátbaevty emdegeni týraly aıtylady. Ahýnnyń jeke qorynda saqtalyp, keıin urpaqtary Syrdarııa aýdandyq tarıhı-ólketaný mýzeıine ótkizgen zattarynyń ishinde eki kitaptyń jalpy mazmuny aýdaryldy. Qundy dúnıelerdi tárjimalaýǵa belgili dintanýshy Málik Tólebaı men Qarmaqshy aýdanyndaǵy Jańaqala aýylynyń ımamy Erbol Taǵybergenulynyń kóp kómegi tıdi. Kitaptyń aty «Ýafa, ý-Alýafa, Bıahbarı Darılmýstafa», avtory – Abýl Hasan ıbn Abdýllah ál-Samǵýdı. Zertteýler nátıjesinde Abýl Hasan ál-Samǵýdıdiń Mysyrdaǵy Samǵýd eldimekeninde 1440 jyly dúnıege kelip, 1505 jyly Mádına qalasynda dúnıeden ótkeni, 50-den astam ǵylymı eńbektiń avtory ekendigi, kóbinese tarıhı taqyryptarǵa qalam tartqany belgili boldy, – deıdi oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıiniń ǵylymı hatshysy Ashat Saılaý.
Ekinshi kitap Quran tápsirleýge arnalǵan. Týyndynyń jalpy mazmunyn Otyrar memlekettik qoryq mýzeıiniń qyzmetkeri Eraly Shoqaı anyqtapty. Avtory Mýhıddın Ábý Abdýllah Muhammed ıbn Álı ál-Andalýsı (1165-1240 jj.) Islam áleminde «Uly ustaz» ataǵyn alǵan ǵulamalardyń biri. Osman ımperııasynda jaryq kórýi múmkin týyndy elimizde óte sırek kezdesedi. Bir ókinishtisi, eki kitaptyń da baspa betin kórgen jyldary jaıly málimetter joıylyp ketken. Aldaǵy ýaqytta bul tolyq zertteýdi qajet etedi.
Ekspedısııa barysynda Sadyq ahýnnyń urpaqtarynyń qolynda saqtalǵan asa taıaǵy, dári úkkishi týraly málimetter jınaqtaldy.
QYZYLORDA
Gózal Aınıtdınova О́skemen týrnıriniń jartylaı fınalyna ótti
Tennıs • Búgin, 14:17
Ortalyq Azııadaǵy eń úlken meshitten fotoreportaj
Fotogalereıa • Búgin, 14:00
Elordalyq oqýshylarǵa 670 mln teńge bólinedi
Elorda • Búgin, 13:53
Qazaqstan Ortalyq Azııadaǵy avıasııalyq qaýipsizdik salasynda kóshbasshy atandy
Qoǵam • Búgin, 13:30
Elordada Ortalyq Azııadaǵy eń úlken meshit ashyldy
Elorda • Búgin, 13:01
Fılıppınde koronavırýstan bir kúnde 27 adam qaıtys boldy
Álem • Búgin, 12:54
Aldaǵy demalys kúnderi aýa raıy qandaı bolady
Aýa raıy • Búgin, 12:47
Kanadada 1008 adam maımyl sheshegin juqtyrǵan
Álem • Búgin, 12:32
Taǵy 5 mln gektar jer memleketke qaıtarylady
Qoǵam • Búgin, 12:20
Almaty oblysy Qarasaı aýdanyna jańa ákimi taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 12:12
Nursultan Nazarbaev elordadaǵy jańa meshittiń ashylýyna qatysady
Elbasy • Búgin, 12:01
Almatyda esirtki qoldanǵan avtobýs júrgizýshisi ustaldy
Aımaqtar • Búgin, 11:53
Qaraǵandy oblysynda jol apatynan 3 adam kóz jumdy
Oqıǵa • Búgin, 11:42
Abaı oblystyq qoǵamdyq keńesiniń músheleri irikteldi
Aımaqtar • Búgin, 11:38
ShQO-da qańǵyǵan ıt-mysyqtardy aýlaýǵa 150 mln teńge bólindi
Qoǵam • Búgin, 11:30
Dızeldi zańsyz satqan kásipkerge úkim shyqty
Qoǵam • Búgin, 11:23
«Qazaqstan halqyna» qory 2 myńnan asa stýdentke bilim grantyn usyndy
Qoǵam • Búgin, 11:17
Elimizde 24 myńnan astam adam koronavırýstan emdelip jatyr
Koronavırýs • Búgin, 11:03
Memlekettik kirister komıtetiniń jańa basshysy taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 10:54
Eýropada maımyl sheshegin juqtyrǵandar kóbeıdi
Álem • Búgin, 10:47
Atyraý jáne Horezm oblystary ózara tıimdi baılanysty keńeıtpek
Qazaqstan • Búgin, 10:41
Indor hokkeıden qazaqstandyqtar taǵy jeńiske jetti
Hokkeı • Búgin, 10:38
12 tamyzǵa arnalǵan aýa raıy boljamy
Aýa raıy • Búgin, 10:30
Qaraǵandyda avtobýs emhananyń qorshaýyna soǵyldy
Oqıǵa • Búgin, 10:22
12 tamyzǵa arnalǵan valıýta baǵamy
Qarjy • Búgin, 10:10
Álıhan Smaıylov qant monopolısiniń qyzmetin tekserýdi tapsyrdy
Úkimet • Búgin, 10:02
«Tobyl» Konferensııa lıgasyn erte aıaqtady
Sport • Búgin, 09:52
Birqatar óńirde aýa sapasy nasharlady
Ekologııa • Búgin, 09:45
«Qyzyl-Jar» kıprlik klýbpen teń tústi
Fýtbol • Búgin, 09:35
2186 adam koronavırýstan jazylyp shyqty
Koronavırýs • Búgin, 09:30
Baqytjan Saǵyntaev jańa qyzmetke saılandy
Taǵaıyndaý • Búgin, 09:22
Koronavırýs • Búgin, 09:13
Iýlııa Pýtınseva Toronto týrnıriniń shırek fınalyna shyqty
Tennıs • Búgin, 09:08
Bir kúnde 1643 adamnan koronavırýs anyqtaldy
Koronavırýs • Búgin, 09:00
Tennıs • Búgin, 08:45
Fýtbol • Búgin, 08:40
Sport • Búgin, 08:37
Shilde aıyndaǵy úzdikter anyqtaldy
Fýtbol • Búgin, 08:35
Shahmatshylardyń tarıhı jetistigi
Sport • Búgin, 08:34
«Altyn taı» Aıagózdiń enshisinde
Aımaqtar • Búgin, 08:32
Uqsas jańalyqtar
