Merzimdi baspasóz áleýeti artady

Forýmnyń ekinshi kúni sarapshylar medıa menedjment, gazet dızaıny, sýretterdi sóıletý óneri, baspa, basy­lym­darǵa kadr daıarlaý, salalyq jýrnalıstıkany damytý máselelerin sóz etti.

Qazir qaı salada bolsyn menedjment, onyń ishinde tıimdi basqarý, úılestirý se­kildi ádister kerek-aq. Onyń syry nede? Bul másele jóninde «Qazaq ga­zetteri» JShS dırektorynyń orynbasary Ásker Pırıev aıtyp ótti.

– О́tken jyldyń aıaǵynda 12 basy­lym­nyń basyn biriktirgen «Qazaq gazetteri» JShS quryldy. Bul – aldymen merzimdi basylym­dardyń jumysyn ońtaılandyrý degen sóz. Internet paıda bolǵaly gazetterdiń jaǵdaıy qıyndady, alaıda halyq baspasózge áli kúnge deıin senedi. Inter­netten oqyǵan aqparat, jańalyq­tardyń bári  olardyń esinde qalmaıdy. Al gazettiń sózi salmaqty bolady. Sondyq­tan baspasóz isin tıimdi etý – kún tártibinen túspeıtin másele, – dedi Ásker Pırıev.

Osy oraıda, Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstri Darhan Qydyráli «Qazaq gazetteri» qandaı maqsatta qurylǵanyn túsindirdi.

– Qazir birneshe basylymdy biriktirý úderisi aıaqtaldy. Basty maqsat – basy­lymdardyń áleýetin kúsheıtý. Atap aıt­qanda, osyǵan deıin syıaqy, eńbegine qalamaqy ala almaı kelgen, jalaqysy tómen basylymdardyń máselelerin sheshý. Máselen, qazir «Qazaq gazetterine» engen baspasóz, basylymdardyń qyzmetkerleri «Egemen Qazaqstan», «Kazahstanskaıa pravda» gazetteriniń qyzmetkerleri sekildi jalaqylary ósip, teń múmkindikterge ıe bolady. Osylaısha gazetterdiń, ásirese iri basylymdardyń birigýi óńirlik gazet­ter­diń áleýetin arttyrý úshin qajet, – dedi mınıstr.

Forýmda sóz tizginin alǵan «Zań-medıa» korporasııasynyń dırektory Dosymbek О́teǵalıev otandyq BAQ-tyń osal tusynyń biri salalyq mamandardy daıarlaý ádisterine toqtalyp, tájirı­besimen bólisti.

– Biz kóbine jýrnalıstıka fakýl­tetinde oqyp jatqan stýdentterdi tartamyz. Olardy salalyq jýrnalıstıkaǵa qaraı beıimdeýge tyrysyp kele jatyrmyz. О́ıtkeni ekonomıka, medısınany zerttep, zerdelep, sol salaǵa mashyqtanǵan maman bolmasa, maqalany tarqatyp jaza almaıtyny belgili. Sondyqtan oqý oryndarynan bastap, bolashaq jýrnalısterdi sala mamandaryna daıarlaýymyz qajet. My­saly, ekonomıkaǵa qyzyǵýshylyq ta­ny­tatyn stýdentterge ekonomıka fa­kýl­­te­tiniń dáristerine qatysýǵa múm­kin­dik tý­ǵyz­sa, budan utarymyz kóp bol­maq, – de­gen usynysyn jetkizdi D.О́teǵalıev.

Sarapshylar men óńirlik gazetterdiń quryltaıshylary, redaktorlary aıt­qandaı, aımaqtardaǵy merzimdi baspa­sózdiń máselesi kóp ári kúrdeli. Olardyń muń-muqtajy men usynystaryn tyń­daǵan quzyrly mınıstrlik jyldar boıy qordalanǵan máselelerdi sheshýdi bir­tin­dep qolǵa ala bastaıtynyn aıtyp, sendirdi. Jalpy, BAQ ókilderin qoldaýǵa baǵyttalǵan birqatar is-shara qolǵa alyndy. Máselen, jýrnalısterdiń quqyq­tyq mártebesin kóterip, áleýmettik jaǵ­daıyn jaqsartý maqsatynda «Mass-medıa týraly» zań jobasy ázirlendi. Ha­lyqaralyq tájirıbelerdi eskere otyryp, ázirlengen zań jobasy jurtshylyq talqylaýyna shyǵaryldy. Sonymen bir­ge aqparatqa qol jetkizý máseleleri jó­nin­degi zańǵa túzetýler ázirlenip jatyr. Usynylǵan ózgerister, azamattardyń aqparatqa qol jetkizý quqyǵyn zańsyz shektegen memlekettik organdardyń jaýapkershiligin kúsheıtedi.

– Aqparattyq doktrına talqylaýdan ótti. Aqparat salasyn damytýdyń 2023-2030 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasyn daıyndaýǵa kiristik. Aımaqtaǵy basylymdardy qarjylandyrý tetigi men erejelerin qaıta qarastyryp jatyrmyz. BAQ-qa beriletin memlekettik tapsyrystyń talaptaryn jeńildetýge múddelimiz. Atap aıtqanda, jergilikti BAQ-ty qoldaý tarıfteri 2019 jyldan beri ózgermegeni belgili. Soǵan baılanysty biz tarıfterdi ulǵaıtýdy josparlap otyrmyz. Bul sharalar jobalyq tásilde óńirlik memlekettik aqparattyq tapsyrysty qalyptastyrýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq jergilikti BAQ-qa jańa serpin berip, oń áser etedi degen úmittemiz. Basylymdardy taratý tóńireginde túıtkildi túıinder bar ekenin bilemiz. Mınıstrlik «Qazposhta» aksıonerlik qoǵamymen baspa basylymdaryn ýaqtyly jetkizý, jazylýǵa ońtaıly jaǵdaı jasaý týraly memorandýmǵa qol qoıdy. Sonymen qatar jańa zań aıasynda basylymdardan qosymsha qun salyǵyn alyp tastaý qarastyrylyp jatyr. Bul jumystar da óz nátıjesin beredi degen oıdamyz, – dedi forýmdy qorytyndylaǵan Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstri Darhan Qydyráli.

Búginde aqparattyq qaýipsizdik máselesi de ótkir. Osy oraıda eldiń sheka­ralas aýdandaryn otandyq radıohabarlarmen qamtý jumystary kúsheıtilip jatyr. Mınıstrdiń aıtýynsha, shekaralas aımaqtardy radıohabar taratýmen tolyq qamtamasyz etý josparlanyp otyr.

Sonymen qatar mınıstr salalyq jýrnalıstıkany damytý maqsatynda salalyq sheberlik synyptary ótkizilip, Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýty bazasynda jýrnalısterdiń biliktiligin arttyrý kózdelip otyrǵanyn jetkizdi.

– О́ńirlerge saparlar jáne osy forýmǵa daıyndyq kezinde aımaqtardaǵy keıbir basylymdardyń, tipti saıty da joq ekenin anyqtadyq. Al keıbir óńir­lik basylymdar aqparatty respýblıkalyq deńgeı­de tarap otyrǵanyn, saıttarynyń da jaqsy jumys isteıtinin kórdik. Men «Ja­ńaqorǵan tynysy» gazetin aıtqym keledi. Osyny eskere otyryp, óńirlik basy­lymdardyń saıttaryn jasaý jáne qoldaý, áleýmettik jelilerdi tıimdi paıdalaný boıynsha ádistemelik kómek kórsetemiz. Post-shyndyq kezeńinde shyndyǵymyzdy joǵaltyp almas úshin, barshaǵa ortaq erejeler men zań talaptaryn basshylyqqa alǵanymyz jón. Osy oraıda, onlaın-platformalar men ınternet-jarnamanyń qyzmetin retteıtin jańa zań jobasy ázirlenýde. Bul zań jobasy sheńberinde qoldanýshylardyń jaýapkershiligi kúsheıedi. Osy oraıda basylymdardyń jarnama berýshilermen jumysty júıeli jolǵa qoıǵany abzal, – dedi Darhan Qydyráli.

Basylymdardyń kelbetin qalyp­tas­tyrýda sapaly dızaın men fotonyń orny erekshe ekeni sózsiz. Osy rette gazet dızaınyn, maketin jetildirý baǵytynda halyqaralyq tájirıbelerge negizdelgen arnaıy dárister uıymdastyrý josparda baryn da aıtyp ótti mınıstr.

– Fotojýrnalıstıkanyń damýyna yqpal etetin is-sharalar retin bas­tap ta kettik. Máselen, Ortalyq Azııa medıaforý­myna kelgen Pýlıtser syılyǵynyń laý­reaty, fotojýrnalıst Lıý Shın jýrna­lısterge sheberlik synybyn ótkizdi. Áıgili fotografpen birlesken joba tal­qylanyp jatyr. О́ńirlik BAQ-ty qol­daý úshin olarda jaryq kórgen mazmun­dy maqalalardy respýblıkalyq basylym­darda jarııalaý tájirıbesin jalǵastyrǵan jón. Mysaly, «Egemen Qazaqstan» gazetinde mundaı úrdis 2017-2018 jyl­dary júzege asyrylǵan edi. Bul arqyly ulttyq jýrnalıstıkadaǵy shyǵar­ma­shylyq baılanystar nyǵaıyp, óńirlik másele­lerge tutas elimizdiń nazaryn aýdara alamyz. Shal­ǵaı aımaqtardaǵy basy­lymdarda shyń­dalyp shyqqan jas jýrna­lısterdi úlken basylymdarǵa jumysqa tartý máse­lesin de nazarda ustaý kerek. Býyn almasýy, dástúr sabaqtastyǵy sátimen jalǵasýǵa tıis, – dedi mınıstr.

Osylaısha óńirlik merzimdi baspa­sózdiń jaı-kúıi sóz bolǵan alǵashqy forým jyl saıyn uıymdastyrylyp, onda kó­terilgen máseleler retimen sheshimin taýyp otyrmaq.