Halyqaralyq teatr synshylary birlestiginiń uıymdastyrýymen «Qazaqstan teatrlary jáne pandemııa: qazirgi jaǵdaıy men bolashaǵy» atty onlaın-konferensııa ótti.

Adamzat balasyn ortaq múddege toǵystyratyn mádenıet oshaqtary búginde COVID-19 pandemııasy saldarynan kútý rejiminde tur. Biraq bul sahna óneri karantın qursaýynan múlde shyǵa almaı qaldy degen sóz emes. Qazaqstan teatrlarynyń qazirgi hal-jaǵdaıy men bolashaǵyn baǵamdaý maqsatynda ótkizilgen onlaın-konferensııaǵa belgili teatrtanýshylar men synshylar, teatr basshylary men kórkemdik jetekshiler, rejısserler men akterler, dramatýrgter men ádebıet bóliminiń meńgerýshileri, menedjerler men ssenograftar qatysyp, sahna ónerine karantınniń tıgizgen áseri, spektakldi onlaın-rejimge kóshirýdiń artyqshylyǵy men kemshilikteri, sandyq túsirilimge qoıylar basty talaptar, kórermenmen qaıta qaýyshýdy júzege asyrý joldary, synaq merziminiń ekinshi jartysyndaǵy ózekti máseleler, baıqaýlar men festıval kestelerindegi ózgerister, teatrlardyń repertýarlyq saıasaty tóńireginde áńgime órbitti.
Halyqaralyq teatr synshylary birlestigi uıymdastyrǵan «Theatre Online» halyqaralyq onlaın-ǵylymı konferensııasynda qozǵalǵan qundy pikirler men boljamdar týraly oıyn ortaǵa salǵan Halyqaralyq teatr synshylary birlestiginiń tóraıymy, teatrtanýshy Anar Erkebaı bul jobaǵa 14 memleketten teatr mamandary qatysqanyn tilge tıek etti. «Mysaly, sol konferensııada Pákstandaǵy Karachı teatrynyń kórkemdik jetekshisi: «3D, kompıýterlik grafıka men gologrammalardy kúsheıtý kerek. Sebebi bolashaqta golografııalyq avatarlardyń kómegimen kórermen álemniń ár túkpirinen ózi unatqan spektakldi tamashalap, súıikti akterimen qaýysha alatyndaı múmkindik týatynyna senemin» degen bolatyn. Al máskeýlik ónertanýshy Emılııa Demensova teatr mamandary zamanaýı tehnıkanyń múmkindikterin paıdalana otyryp, kórermenmen qarym-qatynas jasaýdyń jańa úlgisin oılap taýyp, olarǵa ózgeshe úlgidegi qoıylymdardy usyný kerektigin alǵa tartqan edi» dedi. Osy oraıda, Qazaqstan dramatýrgııasy aldaǵy ýaqytta jańa serpilisti bastan keshetinine senim bildirip, sonyń bir kórinisi retinde dramatýrg, teatr synshysy Olga Malyshevanyń pandemııadaǵy keıipkerlerdi ınternette kezdestirýi nátıjesinde dúnıege kelgen pesasyn atady. Sıýjet jelisi boıynsha karantın kezinde úıde qamalyp otyrǵan adamdardyń áleýmettik jelidegi kezdesýin baıandaıtyn onlaın-spektakldiń kórermendi bir saǵat boıy tapjyltpaı ustap otyrý qupııasyna toqtaldy. Onyń bıletin kórermender Ticketon.kz saıty arqyly 1000 teńgege satyp alǵanyn, trýppanyń bul áreketi arqyly onlaın teatr ónimderin de monetızasııa jasaýǵa bolatyndyǵyn áńgimege arqaý etti. Zamanaýı kórermenge osy sekildi tyń formattaǵy, erekshe úlgidegi spektaklder kerektigi aıtyldy.
Abaı atyndaǵy qazaq memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatrynyń dırektory Aıa Jekenova: «Qazirgi pandemııa derti qaı eldiń teatryna bolsyn ońaı soǵyp jatqan joq. Búkil teatr ataýly daǵdarystan shyǵýdyń, kórermenimen baılanys jasaýdyń joldaryn jan-jaqty qarastyrýda. Mysaly, Abaı atyndaǵy opera jáne balet teatry óziniń ıýtýb arnasyn ashyp, «Altyn qordaǵy» barlyq qoıylymdardy onlaın formatynda tamashalaýǵa múmkindik týǵyzdy. Osy kezge deıin arnamyzda alty myńǵa jýyq beıne-rolıkter júkteldi. Nátıjesinde, muny tek otandyq kórermender ǵana emes, Reseı jáne TMD elderiniń ónersúıer jurtshylyǵy da tamashalap, áserlerimen bólisýde. Odan bólek, jýyrda áýesqoı ánshilerdiń arasynda Abaı ánderiniń onlaın-baıqaýyn ótkizýdi josparlap otyrmyz» dedi.
Memlekettik respýblıkalyq akademııalyq nemis drama teatrynyń rejısseri Natasha Dýbs jańa teatr ǵımaratyna kóshkendikten kórermen nazaryn sahna ónerine aýdartý ujym úshin qazirgi eń basty qaǵıda ekenin aıtty. Munyń sebebin teatrdyń qala ortalyǵynan tym alys ornalasýymen sabaqtastyrǵan maman karantın ýaqytynda birneshe onlaın-jobalardyń júzege asyrylǵanyn alǵa tartty. Solardyń biri retinde ónertaný kandıdaty, T.Júrgenov atyndaǵy О́ner akademııasynyń professory Sánııa Kabdıeva men ónertanýshy ǵalym Olga Batýrınamen ótkiziletin turaqty leksııalardy atady. Sondaı-aq teatr akterleri kórermenderin bes topqa bólip, akter sheberligi boıynsha daıarlyq jumystary qolǵa alynǵanyn, aldaǵy jyly buıyrtsa teatr óziniń 40 jyldyq mereıtoıyn laıyqty atap ótýge daıyndyq jumystary barynsha qyzý júrgizilip jatqanyn sóz etti.
M.Áýezov atyndaǵy qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynyń dırektory, teatrtanýshy Erkin Jýasbek ákemteatrdyń onlaın jumystary kópshilik nazarynda ekenin aıta kelip, karantınniń sahna ónerine tıgizip jatqan zardaptaryn joıý máselesine toqtaldy. Bul rette teatr maıtalmany qansha jerden onlaın-suhbattar men spektaklder usynylyp jatqanmen, mundaı birjaqty ustanymnyń sońy kórermennen ajyrap qalý qaýpin týǵyzbaı qoımaıtynyn, kópshiliktiń sanasynda «Qoıylymdy ınternet arqyly-aq kóretin bolsaq, onda teatrǵa baryp áýre bolýdyń qajeti qansha?» degen oıdyń alǵa ozatynyn jetkizdi. Karantınnen keıin teatr synshylary men sala mamandarymen birlesip, mundaı oı-pikirdiń durys emestigin túsindirý jumystary bastalýy qajet, sebebi kórermender karantınnen keıin onlaın-spektaklderge ábden úırenip alady. Sondyqtan da barlyǵyn basynan bastap, «Teatr degen ne? Onyń beınematerıaldan aıyrmashylyǵy nede?» degen suraqtar tóńireginde leksııa-sabaqtar ótkizýimiz kerek, dedi.
T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademııasynyń dosenti, dramatýrg Asylbek Ihsan aldaǵy ýaqytta karantınniń merzimi uzaryp jatqan jaǵdaıda teatr ujymy kórermenmen jumysyn úzbeı jalǵastyra berýge tıis ekenin qaperge saldy. Pandemııa ýaqytynda dástúrli úlgilerden ajyrap, teatrdyń jańa úlgisi paıda bola bastaǵany aıtyldy. Munda eń kóp salmaq akterlerge júktelip otyrǵany málim boldy. Mundaı jaǵdaıda olar qalaı jumys isteýi kerek? Sebebi akter men kórermenniń arasy buryn ári ketse 5-10 metr qashyqta bolsa, al tikeleı kamera aldynda jumys isteý odan múlde bólek. Rejısser Meıerholdtyń akterlerge 20 mınýttyq monologty qozǵalmaı otyryp oqytatyn tásili syndy, myna shekteý de olardy tar qapasqa tyǵyp otyr. Sondyqtan sahna ıelerine endigi kezekte kameramen durys jumys isteı bilý qajettigi týyndaıdy. Al qazirgi onlaın-spektaklderdiń kópshiligi tek jalpy planda ǵana kórsetiledi. Áleýmettik jelige salynatyn kez-kelgen qoıylymǵa ártúrli qyrynan, kásibı turǵyda túsire alatyn bilikti operatordyń sheberligin paıdalaný kerek, dedi.
Ázirbaıjannyń táýelsiz «dOM» teatrynyń rejısseri Tarlan Rasýlov áriptesteriniń pikir-usynystaryn eksheı kelgende túıgen oılarymen bólisti. «Árkimniń óz pikiri bolady jáne ol pikiri ózinshe durys bolyp kórinýi múmkin. Barlyǵyńyzdyń aıtyp otyrǵandaryńyz fılm-spektakl janry. Keńes ýaqytynda akterlerdi teleformat úshin arnaıy oınatyp túsiretin edi. Bul − televıdenıe men kıno ónerine jaqyn janrlardyń biri. Meniń oıymsha, teatr óneri bul formatqa muqtaj bolmaýy kerek. Qazirgi oryn alyp jatqan jaǵdaıdy qaıta jańǵyrý kezeńi dep atasaq ta bolady. Sebebi bireý úshin bilim alatyn ońtaıly sát bolsa, endi biri úshin onlaın-bılet satý mańyzdy bolyp jatyr. Eń bastysy, adamdar ózine zııan keltirip almaı, qoǵamǵa qandaı paıdasyn tıgize alady, osy jaǵyna kóbirek mán berilýge tıis» dedi ázirbaıjandyq rejısser.
Almatydaǵy memlekettik qýyrshaq teatrynyń rejısseri Orazaly Aqjarqyn-Sársenbek: «Dál qazirgi jaǵdaıymyz «Sýǵa ketken tal qarmaıdynyń» keri sekildi» dep synı pikir bildirdi. Ár teatr ózine qatysty túıtkilmen arpalysyp jatqanyn alǵa tartty. Teatr mamany áriptesterin sabyrǵa shaqyryp, teatr óneriniń basynan munan da qıyn sátter ótkenin eske saldy. Qazirgi sheshim boıynsha, teatr sandyq formatqa ótýi kerek sekildi. Eń ókinishtisi, eger bárimiz osylaı etetin bolsaq, spektakldiń 70% sapasy joǵalady. Kópshilik kórermen qoıylymnyń tek sıýjetimen ǵana tanysyp, ústirtin maǵlumat, jansyz áser alýy múmkin. Sebebi teatr óneri – kórermen men akter ózara energııa almasatyn oryn, dep oı qorytty.
I.Omarov atyndaǵy Qostanaı oblystyq drama teatrynyń rejısseri Álııa Baımahanova búginde ár teatr ózinshe kún kórý tásiline kóship jatqanyn jetkizdi. Sebebi árqaısysy óziniń geografııalyq, ekonomıkalyq jaǵdaıyna qaraı kún kórip keledi, dedi ol. Pandemııa, ásirese, oblystyq teatrlarǵa qatty áser etip jatqanyn, sonyń saldarynan teatrdyń 20 jyldyq mereıtoıy atap ótilmeı qalǵanyn qynjyla áńgimeledi. Shyǵarmashylyq úderis týraly túsiniktiń túbegeıli ózgergenin, endigi ýaqytta teatr kórermenniń júregine jol tabýǵa tıis ekenin áńgimege arqaý etti. Jýyrda rejısser Nurlan Ábdiqadyrovtyń spektakliniń jabyq kórsetilimi ótkizilgenin, akterlik trýppanyń daǵdarys jaǵdaıyna beıimdelip, spektakl barysynda jaqsy óner kórsetkenin aıtty.
Nur-Sultan qalasyndaǵy Qýyrshaq teatrynyń rejısseri Quralaı Eshmuratova karantın kezinde basqa teatrlarǵa qaraǵanda ásirese, qýyrshaq teatry kóbirek zardap shegip otyrǵanyn jetkizdi.
–Sebebi, bizdiń jasaǵan qýyrshaqtarymyz onlaın-spektakl ótkizýge arnalmaǵan. Sonyń saldarynan balapandardyń qýyrshaqtarǵa degen mahabbaty joǵalyp bara jatyr. Mysaly, zalda – 5, ary ketse 10 metr aralyqta qýyrshaqtardy kórip úırengen sábılerdi onlaın úlgidegi keıipkerleri qyzyqtyrmaýy múmkin. Sondyqtan da karantınniń tezirek bitkenin tilep otyrmyz, – dep oıyn tujyrymdady.
Akter, rejısser Bolat Shanın mundaı basqosýlar jarty jylda bir ret ótip tursa durys bolar edi degen oı bildirdi. Barlyq teatrlardyń eńbegin biriktiretin, qoıylymdardy salatyn ortaq saıt bolsa eken dep usynys bildirdi. Jáne bul kópshilik úshin de ońtaıly ádis bolatynyn jetkizdi.
–Karantın ónerdiń jańa túriniń týýyna ákep soqtyryp otyr. Ásirese dramatýrgııada tyń taqyryptar dúnıege keledi degen senimdemin. Bul rette bárimiz «Art ı shok» teatrynyń tájirıbesin paıdalanyp kórýimiz kerek. Jańa týyndyny sahnalap, monetızasııa jasaý úshin jarnamalap, bıletin de arzan baǵaǵa satyp, kórermendi ózimiz úıretýimiz kerek. Sondaı-aq teatrlardy óte sapaly kameramen jabdyqtaý qajettigi týyndaıdy. Eger oblystyq teatrlar óz óńirlerindegi oqıǵalardy qamtyp, qoıylym taqyrybyna arqaý etse, kórermenin joǵaltpaıdy dep oılaımyn, – dedi.
О́nertaný kandıdaty, teatrtanýshy Amankeldi Muqan karantındegi eki jarym aıda qazaq teatry álemdik teatrlardyń tájirıbesine súıenip, ózderiniń qal-qaderinshe onlaın-spektakl, leksııa, suhbat, konsert úlgisinde kóptegen jobany júzege asyrǵanyn, muraǵattyq qoıylymdaryn ıýtýb jelisinen kórsetkenin alǵa tosty. Alǵashynda úzdik-sozdyq bastalǵan bul áreketter keıin jappaı úırenshikti úrdiske aınalǵanyn aıtty. «Qıyndyqty tek birlesip áreket etkende ǵana jeńetinimiz anyq. Qazaq teatry munan da qıyn sátterdi bastan keshken. Bul náýbetti de «bir jaǵadan bas, bir jeńnen qol shyǵara otyryp» jeńetinimizge senim mol. Qazaq ulttyq sahna óneriniń jemisti kúnderi alda. Onlaın- konferensııaǵa qatysýshylardyń jumystary sátti, paıdaly oı-tujyrymdarǵa toly bolsyn!» dep sózin qorytyndylady.
Almatyda avtobýs pen birneshe jeńil kólik soqtyǵysty
Oqıǵa • Keshe
Túrkistandaǵy oqıǵa: Arnaıy komıssııa quryldy
Oqıǵa • Keshe
Kóne muralar sıfrlyq formatta jańa tynys ashýda
О́ner • Keshe
ShQO-da qarý saqtaý tártibin buzǵan 6 mekemege aıyppul salyndy
Aımaqtar • Keshe
Probasııa qyzmetinde esepte turǵandar qoǵamdyq jumysqa tartyldy
Aımaqtar • Keshe
Almatyda qurylysshylar quqyn qorǵaýǵa arnalǵan keńes ótti
Aımaqtar • Keshe
Pavlodar oblysynda halyq sany azaıǵan
Aımaqtar • Keshe
Qyrǵyzstan Prezıdenti Qazaqstanǵa memlekettik saparmen keledi
Saıasat • Keshe
ShQO-da bıyl 70 chernobyldyq sanatorııalyq-kýrorttyq em alady
Aımaqtar • Keshe
Almatyda áleýmettik qor páterleriniń quny kóterilmeıdi
Aımaqtar • Keshe
Aqtóbe oblysynyń Alǵa aýdanyna jańa ákim taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Keshe
Qostanaı oblysynda joǵalǵan jylqyshy 6 kúnnen keıin tabyldy
Aımaqtar • Keshe
Armenııadan ákelingen kólikterdi tirkeý merzimi taǵy 1 jylǵa uzartyldy
Qazaqstan • Keshe
Shekara qyzmeti «Qarasý» ótkizý pýnktinde kontrabandalyq júkti ustady
Qazaqstan • Keshe
Senatorlar EQYU Parlamenttik Assambleıasynyń sessııasyna qatysty
Parlament • Keshe
Aqmola oblysyndaǵy mektep ashanalarynyń jumysyna ruqsat berildi
Aımaqtar • Keshe
Ekonomıka • Keshe
Almatyda 452 kópbalaly otbasy baspanamen qamtylady
Aımaqtar • Keshe
10 qalada atmosferalyq aýanyń lastaný ındeksi joǵary
Ekologııa • Keshe
О́ltirip ketken: Almaty oblysynda páterden 3 adamnyń máıiti tabyldy
Aımaqtar • Keshe
Qoja Ahmet Iаsaýı shejiresiniń bir úlgisi men móri tabyldy
Rýhanııat • Keshe
Almaty oblysynda áıelder kolonııasyna tyıym salynǵan zattar jetkizilgen
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Qala shetindegi dúkenge qaraqshylyq jasaǵan adam ustaldy
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Qasym-Jomart Toqaev Reformalar jónindegi joǵary keńestiń kezekti otyrysyn ótkizdi
Prezıdent • 26 Aqpan, 2021
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Atyraýda 33 medısına qyzmetkeri marapattaldy
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Nursultan Nazarbaev Qory qaıyrymdy da batyl otandastarymyzdy marapattady
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Qazaqstan tarıhy: 7 tomdyq akademııalyq eńbek ázirlenedi
Qoǵam • 26 Aqpan, 2021
Jambyl murasy – ult rýhanııatynyń aınasy
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Korablderdi kúzetý men qorǵaý boıynsha oqý-jattyǵý ótti
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Shymkent qalasy ishki saıasat jáne jastar isteri jónindegi basqarmasynyń basshysy taǵaıyndaldy
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
ShQO-da alty mekeme qarý saqtaý tártibin buzǵan
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Petropavlda ulandyqtar órtengen úıden úsh adamdy alyp shyqty
Oqıǵa • 26 Aqpan, 2021
Bas prokýratýra áleýmettik jelilerde mıtıngke shaqyrýǵa baılanysty úndeý jarııalady
Qoǵam • 26 Aqpan, 2021
Jambyl Jabaevtyń 175 jyldyq mereıtoıy bastaldy
Fotogalereıa • 26 Aqpan, 2021
Qasym-Jomart Toqaev Túrkııa Prezıdentine quttyqtaý jedelhatyn joldady
Prezıdent • 26 Aqpan, 2021
Almatyda Terisbulaq ózeni káriz sýlarynan tazartyldy
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Aýa raıyna baılanysty birneshe oblysta eskertý jarııalandy
Aýa raıy • 26 Aqpan, 2021
Memleket basshysynyń Jarlyqtarymen birqatar laýazym ókili taǵaıyndaldy
Prezıdent • 26 Aqpan, 2021
Qazaqstannyń AО́SShK-ge tóraǵalyǵy birqatar elge gýmanıtarlyq kómek berdi
Qazaqstan • 26 Aqpan, 2021
Aqmola oblysynda 3 myń adamǵa jetkilikti dári-dármek qory bar
Medısına • 26 Aqpan, 2021
Qazaqstan bırjalyq krıpto-aınalymnyń 1% -yn óziniń bırjalaryna aýdarýdy josparlap otyr
Qarjy • 26 Aqpan, 2021
Qyzylordada karantın talaptaryn saqtamaǵan túngi klýb anyqtaldy
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Atyraýda polısııaǵa 840 áıelden shaǵym túsken
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Tarbaǵataı aýdanynda ken baıytý kombınaty salynady
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Elordada jeksenbide SOO-lardyń jumys isteýine ruqsat berildi
Qoǵam • 26 Aqpan, 2021
Nur-Sultanda «Táýelsizdiktiń tól qurdastary» jobasy iske qosyldy
Elorda • 26 Aqpan, 2021
Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttigi qymbatshylyqtyń sebebin túsindirdi
Ekonomıka • 26 Aqpan, 2021
Grek-rım kúresinen el birinshiligi aıaqtaldy
Kúres • 26 Aqpan, 2021
Ilon Mask bir táýlikte biraz baılyǵynan aıyryldy
Álem • 26 Aqpan, 2021
Jandarbek Bekshın almatylyqtarǵa úndeý joldady
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Fýtzal: Belarýske qarsy oınaımyz
Sport • 26 Aqpan, 2021
Bıyl 8 myń almatylyqty baspanamen qamtý josparlanýda
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Nur-Sultanda jastardy jumyspen qamtýǵa arnalǵan memorandým jasaldy
Qoǵam • 26 Aqpan, 2021
«Astana» velokomandasy Fransııadaǵy jarysqa qatysatyn sportshylar tizimin bekitti
Sport • 26 Aqpan, 2021
Túrkistanda «Kásipkerlik qyrandary» jobasy bastaý aldy
Aımaqtar • 26 Aqpan, 2021
Partııa qoǵamdyq keńesteriniń qyzmeti júıeli túrde qaıta qurylymdalady – Baýyrjan Baıbek
Qoǵam • 26 Aqpan, 2021
Dzıýdodan Qazaqstan áıelder quramasy «Grand Slam» týrnırine qatysady
Sport • 26 Aqpan, 2021
Qaraǵandy oblysynda qulaǵy úsigen er adam aýrýhanaǵa tústi
Qoǵam • 26 Aqpan, 2021
Uqsas jańalyqtar