Artyq óndiris. Daǵdarys sán áleminiń basty máselesi – artyq óndiristiń bar ekenin kórsetip berdi. Buǵan deıin brendter jylyna altydan segizge deıin kolleksııalar shyǵarýǵa úırenip alǵan edi. Biraq jańa ekonomıkalyq jaǵdaı burynǵydaı asta-tók jıyndardyń múmkin emes ekenin aıqyndap otyr. Amerıkalyq sán dızaınerleri keńesi (CFDA) jáne brıtandyq sán keńesi (BFC) sán ındýstrııasynyń qatysýshylaryna úndeý tastady jáne jańa jaǵdaıǵa beıimdelý boıynsha birqatar usynystar berdi. Málimdemede reformanyń ártúrli baǵyttary, sonyń ishinde óndiristi báseńdetý, artyq óndirýdiń aldyn alý maqsatynda tutynýshylardyń qajettilikterine muqııat qaraý, sondaı-aq kolleksııalardyń sanyn jylyna ekige deıin azaıtý, odan góri sapaly buıymdar jasaý qajettigi aıtylǵan. Hatta 2021 jylǵy kóktemgi kolleksııalar vırtýaldy formatta kórsetiletini belgilengen. Karantın shekteýleri alynǵannan keıin, álemdik sán kúntizbesine sáıkes CFDA jáne BFC sán kórsetilimderin sán astanalarynyń birinde ótkizýdi usynyp otyr.
Sán rásimi vırtýaldy formatta synalýda. Belgili dızaıner, Sán jáne toqyma mýzeıiniń qurýshysy, «ZHUZBAY» brendiniń avtory Aıjan Júzbaı endigi jerde sán brendteri standartty jáne úırenshikti mata men materıaldarǵa balama izdeı bastaǵanyn aıtady.
– Qazir estetıka men fýnksıonaldylyqty qamtamasyz etetin joǵary tehnologııalyq materıaldardy jasaý, qoldaný basty baǵyttardyń birine aınaldy. Jańa tehnologııalar aýqymynda qoldanylatyn jáne qorshaǵan ortaǵa zııan keltiretin jańa talshyqtardy, toqyma materıaldaryn, árleý materıaldaryn jasaýǵa kóbirek kóńil bóledi dep kútilýde. Sondaı-aq bizdiń elde de nanotehnologııa men ǵylymǵa nazar aýdaryp, qarajat molynan bóliný kerek. Men toqyma óndirisi boıynsha magıstrlik bilim aldym, sol kezdegi nano mata jobamdy «QAZDETEX» JShS-i negizinde ári qaraı kásibı túrde jalǵastyryp kelemin, – deıdi Aıjan Júzbaı.
Onyń aıtýynsha, London, Mılan jáne Parıjden shyqqan sándi brendter karantın kezinde tikeleı efırden sálem joldap, kórermender tarapynan ondaǵan mıllıon pikir jınaǵan. «Italııanyń ulttyq sán palatasy (Camion Nazionale della Moda) SS’21 erler toptamasy men SS’21 áıelder toptamasyn tikeleı efırde kórsetetinin málimdedi. Osylaısha, Mılan men Parıjde ótetin sán aptalyqtarynyń dástúrli kezegi aıaqasty ózgerdi. Endi barlyǵy basqasha bolady», deıdi ol. Ondaǵan jyldar boıy sán ındýstrııasynda jumys istep kele jatqan tájirıbeli mamannyń aıtýynsha, álemdik tájirıbede dızaınerlerdiń salondary kásibı kórsetilimder orny bolyp sanalady. Al postkeńestik elderde bul tek saýda núkteleri retinde qarastyrylýy basym. Sondyqtan kásibı kórme zalyn qurý kezinde dızaınerlerdi ǵana emes, satyp alýshylardy da tartý qajet.
– Qazaqstanda jeńil ónerkásipti damytý úshin salyqtyq jeńildikter jasaý, sondaı-aq qajetti mólsherde óndire almaıtyn matalar men aksessýarlardyń ımportyna kedendik bajdy azaıtý nemese tipti alyp tastaý qajet. Sebebi keden bajy taýardyń negizgi baǵasyn ósirip, taýardyń tez satylýyna kesirin tıgizedi. Bul sheshimderdi oryndaý qysqa merzimde múmkin emes, oǵan naqty, júıeli qadamdar kerek, – deıdi Aıjan Júzbaı.
EYDU bas hatshysy Anhel Gýrrıa pandemııadan týyndaǵan ekonomıkalyq quldyraýmen taǵy birneshe jyl kúresýge májbúr bolamyz degen edi. Keıbir derekkózderge súıensek, pandemııaǵa baılanysty ınternet satylymy Qytaı naryǵynda 15-25%-ǵa, Eýropada 5-20%-ǵa, AQSh-ta 30-40%-ǵa tómendegen. Qazaqstandyqtar arasynda da bólshek saýda kóleminde aıtarlyqtaı ózgeris bar. Ranking.kz-tiń habarlaýynsha, tek sáýirdiń ózinde ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda satý kólemi 495,7 mlrd teńgege (40,9%) túsken kórinedi.
Sán ındýstrııasy báseńdegen tusta shekteýli kolleksııalar sany azaıyp, daǵdarystan óte almaǵan kóptegen jergilikti brendter jumysyn toqtatatyny belgili. Al iri brendter aımaqtardaǵy dúkender sanyn qysqartady dep boljanýda. Koronavırýstyń áserinen sán ındýstrııasy qandaı ózgeristerge ushyrasa da, jańa jaǵdaıǵa beıimdelý ońaı soqpaı tur. Sán sarapshysy Devıd Ratmoko atap ótkendeı, oqshaýlaný erejeleri taǵy birneshe jylǵa sozylar bolsa, sán ındýstrııasy 20 jyl burynǵy kebine qaıta oralýy múmkin.
