Bizdiń Otanymyz – Qazaqstan

Qoǵam • 26 Qarasha, 2020

Bizdiń Otanymyz – Qazaqstan

62 ret kórsetildi

Nur-Sultan qalasyndaǵy T.Aıbergenov atyndaǵy №16 mekteptiń muǵalimi Elızaveta Shnaıdermen tanysqanymyzda, onyń qazaqsha múltiksiz sóılegenine tańyrqaǵanymyz ras.

Egemen Qazaqstan

«Tańdanatyn eshteńesi joq, qazaq dalasynda týyp-óstim. Pavlodar oblysy, Tereńkól aýdany, Tegistik aýylynda 8-synypqa deıin qazaq mektebinde oqydym. Joǵary synyptardy Pavlodardaǵy Y.Altynsarın atyndaǵy daryndy balalarǵa arnalǵan mektep-ınternatynda oqyp-bitirdim. Almatydaǵy Ál-Farabı atyndaǵy QazMÝ-ge oqýǵa tústim. Ulttyq ýnıversıtetti orys mektepterindegi qazaq tili men ádebıetiniń muǵalimi mamandyǵy boıynsha bitirip, 25 jyldan beri ustazdyq etip kelemin. Otbasymyzda 9 janbyz. Úıde túgel qazaqsha sóıleıtinbiz. Sebebi qazaqsha hat tanyp, saýatymyzdy ashtyq. Úıde ákem qazaqsha, anamyz oryssha, ájem nemisshe sóıleıtin. Ata-anamyz jergilikti jurtpen tonnyń ishki baýyndaı aralasyp ketti, taza qazaqy aýyl bolǵannan biz de tildi tez úırenip kettik. Úlken aǵam Vladımır Shnaıder fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty, dosent, «Turan-Astana» ýnıversıtetinde kafedra meńgerýshisi. Qazaq tilin úırenýge, til bilimine qatysty birshama eńbektiń avtory», deıdi Elızaveta Aleksandrovna.

– Tarıhı otandaryńyzǵa oralý týraly oı bolmady ma?

– Bizdiń otanymyz – Qazaqstan. Bul meniń ákemniń aıtqany. 1990 jyldary jergilikti nemisterdiń Germanııaǵa qonys aýdarý úderisi bastaldy. Aýyldan, aýdannan tarıhı otandaryna oralyp jatqandary boldy. Bizde naqty ondaı oı bolǵan joq. Onyń ústine ol kezde kóp nárseniń baıybyna barmaıtyn jastaý kezimiz. «Áke, el Germanııaǵa ketip jatyr ǵoı. Biz de keteıik te», degenbiz jaı ǵana ázildep. «Meniń áke-sheshemniń súıegi osynda jatyr. Men de osynda qalamyn. Men de basqa Otan joq», dep kesip aıtty ákem. Osy sózden keıin otbasymyzda bul másele qaıta qozǵalǵan emes. Anamyz, biraz baýyrlarymyz áli kúnge Tegistikte otyr, tym qurysa aýdan ortalyǵyna jyljysańdarshy dep keltire almadyq. Aýylǵa ábden baýyr basqan.

«Zobalań jyldary ata-babalarymyz qýǵyn-súrginge ushyrap, qazaq jerine qonys aýdarǵany málim. Qıyn kezderde demeý bolyp, qoldaý kórsetken ata-babalarymyz úshin qazaq halqyna alǵysymyz sheksiz. Qazaq eline, jerine degen súıispenshiligimizdi qazaq tilin bilý arqyly jetkize alamyz. Jalpy, árbir qazaqstandyq memlekettik tildi bilýi kerek. Sebebi memleketti taný – memlekettik tildi úırenýden bastalady.

1995 jyldan bastap orys synyptaryna qazaq tilin oqytyp kelemin. Balalardyń qazaq tiline degen qyzyǵýshylyǵy zor. 4-9 synyptarda oryssha aralastyramyz, aýdarma jumystary bolady. Al joǵary synypta birde-bir orys sózin aralastyrmaı dáris ótip júrmin. Mektep bitirgende balalar óz oıyn qazaq tilinde tolyqtaı jetkize alady», deıdi Elızaveta ustaz.

Kelesi suhbattasymyz da osy mekteptiń qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi ýkraın qyzy Vıktorııa Vıznovıch. «Men Qaraǵandy oblysy Qarqaraly aýdany, Búrkitti aýylynda dúnıege keldim. Taza qazaqy ortada óstim. Úıde, otbasymyzda orys, qazaq tilderin qatar qoldanamyz. Qazaq mektebinde oqyǵandyqtan, qazaqy ortada óskendik te bolar, maǵan oıymdy oryssha jetkizgennen qazaqsha jetkizý ońaı. Bala kúnimnen ustaz bolýdy armandaýshy edim. Elordadaǵy Gýmanıtarlyq kolledjdi bitirdim, Qaraǵandydaǵy E.Bóketov atyndaǵy ýnıversıtette «qazaq fılologııasy» mamandyǵy boıynsha 2-kýrsta oqyp júrmin. Búginde mine, elordadaǵy «...men marttaǵy naızaǵaı kúrkirimin, Qurmanǵazy kúıiniń bir tilimin», dep jasyndaı jarq etip jyrlap ótken Tólegen aqyn atyndaǵy mekteptiń qazaq tili men ádebıeti páninen dáris berip, ustazdyq etip júrmin. Mamandyǵymdy súıemin, osyndaı ǵajap meken Qazaq eliniń bir kirpishi bolyp qalanýǵa, qyzmet etýge barymdy salamyn. Kóptegen konferensııa men kýrstarǵa qatysyp, biliktiligimizdi kóterip, latyn grafıkasy negizindegi jańa emle erejelerin meńgerip jatyrmyz. Otandastaryma ultyńyzǵa, jasyńyzǵa qaramaı, memlekettik tildi úıenýge talpynyńyz. Sebebi qazaq tili – bizdiń baıtaq Otanymyzdyń basty baılyǵy, arqaý-arnasy degim keledi», deıdi jas muǵalim Vıktorııa.

Átirgúl TÁShIM,

jýrnalıst

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz