Qansha qazaqstandyqtyń bankke qaryzy joq?

О́simge serpin bergen basty faktor – avtokólikti kepilge qoıý zaımdary. Bul segment 22 paıyzǵa ósip, 707 mlrd teńgege jetken. Al kepilsiz zaım kólemi esh ózgerissiz qalǵan – 3,8 trln teńge. Nesıe kartasy portfeli de anaý aıtarlyq ózgeriske ushyramaǵan, jyl qorytyndysy boıynsha 222,7 mlrd teńge bolypty. Al kepilmen beriletin tutynýshylyq zaımdar jyl sanap tómendep bara jatyr. Ondaı nesıeler portfeli 2019 jylmen salystyrǵanda 4 paıyzǵa tómendep, 528 mlrd teńgeni quraǵan. Bul rette ıpotekalyq nesıe kólemi 1,9 trln teńgege jetti.

– 2020 jyly bólshek nesıe boıynsha 4,1 trln teńge berildi. Bul 2019 jylmen salystyrǵanda 90 mlrd teńgege az. Kepilsiz nesıe de azaıa tústi. Biz obektıvti sebepterdi túsinemiz. Byltyrǵy karantın jáne basqa da faktorlar buǵan áser etti, – dedi Birinshi kredıttik bıýro atqarýshy dırektory Ásem Nuralıeva.

Onyń aıtýynsha, nesıe berý deńgeıi tek kúzde ǵana qalpyna kelip, sál de bolsa az tómendegen. Kepilsiz nesıe boıynsha qaryzdar kólemi 11 paıyzǵa qulap, 2,4 trln teńge bolǵan. Qazaqstandyqtar 1,1 trln teńgeni ıpotekalyq zaım retinde alǵan. Birinshi kredıttik bıýro dereginshe ıpotekanyń 80 paıyzǵa jýyǵy memleket esebinen berilip jatyr.

Bólshek jáne bıznes-nesıe naryǵy boıynsha nesıe bereshegi, bank, mıkro qarjy uıymdary jáne basqalaryn qosa alǵanda, 2020 jyly 21,7 trln teńge bolypty. 2019 jylmen salystyrǵanda 1,3 trln teńgege, ıaǵnı, 6,5 paıyzǵa ósim baıqalady.

Osydan az kún buryn prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń qabyldaýynda bolǵan qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń basshysy Mádına Ábilqasymova 2020 jyly ekonomıkany nesıeleý 5,5 paıyzǵa kóbeıip, 14,6 trln teńgeni quraǵanyn aıtqan edi. Daǵdarysqa qaramastan shaǵyn jáne orta bıznesti (ShOB) nesıeleý 7,1 paıyzǵa nemese 4,2 trln teńgege ósken. Sondaı-aq prezıdent tapsyrmasymen ShOB-ty jyldyq 6 paıyzben sýbsıdııalaý mehanızmi qolǵa alynǵany belgili.

Sondaı-aq Ábilqasymova 2021 jyldyń 1 qańtarynan bastap eldegi barlyq mıkro qarjy uıymdaryn (lombar, onlaın-nesıe kompanııalaryn qosa alǵanda) lısenzııalaý bastalǵanyn, bul bastama olardyń ashyqtyǵy men jaýapkershiligin qamtamasyz etetinin málimdegen.

Agenttik basshysynyń aıtýynsha, byltyr merzimi ótken nesıe deńgeıi 8,1-den 6,8 paıyzǵa azaıǵan. Birinshi kredıttik bıýro basshysy Rýslan Omarovtyń sózinshe, qazaqstandyqtardyń bankke qaryzy 15,9 trln, mıkro qarjy uıymdaryna qaryzy 456 mlrd teńgege jetken. Onyń ishinde qaryzdyń 16 paıyzyn 50 AEK jáne 45 kún merzimge deıin berilgen mıkrozaımdar quraıdy.

2021 jyldyń 1 qańtaryndaǵy jaǵdaı boıynsha 1,9 mln ekonomıkalyq belsendi halyqtyń nesıesi joq. 2020 jyly 420 myń qazaqstandyq alǵash ret nesıe rásimdegen.

– 138,8 mlrd teńge – tuńǵysh ret nesıe alǵan qazaqstandyqtardyń qaryz mólsheri. Azamattardyń 85 paıyzy bank, 15 paıyzy mıkro qarjy uıymy arqyly nesıe rásimdegen. Bólshek nesıedegi portfel sapasy 0,4 pýnktke kúsheıip, NPL (keshiktirilgen qaryz) 10,9 paıyz boldy. Alaıda nesıelik densaýlyq ındeksi 68-den 62 paıyzǵa nasharlap ketti. Bul kórsetkish kelesi jyly nesıe tóleý yqtımaldyǵy joǵary qaryz alýshylardyń úlesin kórsetedi, – deıdi Ásem Nuralıeva.

Derekterge qarap otyryp byltyr jeke tutynýshylyq nesıelerdiń azaıyp, kerisinshe, bıznestiń bankterden jıi qaryz alǵanyn baıqaımyz. Ekinshi deńgeıli bankter men mıkro qarjy uıymdaryndaǵy kásipkerlik sýbektileriniń qaryzy 14,5 trln teńgeni quraıdy. Ásirese, jeke kásipkerlerdiń zaımdary 723 mlrd teńgeni qurap, aldyńǵy jylmen salystyrǵanda 30 paıyzǵa ósim kórsetken.f