Vaksına adamzatty biriktiredi

Adamzat damýynyń sońǵy 200 jylynda vaksınasııa túrli juqpaly aýrýdyń aldyn alyp, bir kezderi halyqty qynadaı qyrǵan oba, sheshek syndy indetterdi kelmeske jibergen. Sodan beri bul sala únemi izdenis ústinde, únemi aýrýǵa qarsy  ekpe jasaýda alǵa qaraı jyljýmen keledi. О́tken ǵasyrda qyzylshaǵa, polıomıelıtke, dıfterııa t.b. aýrýlarǵa ekpe egý engizilgenshe qanshama sábı kókteı soldy deseńizshi. Sońǵy 30 jyldyń ishinde ǵana balalar óliminiń dúnıejúzinde 50 paıyzǵa azaıýynyń artynda vaksınasııalaýdyń oń áseri barlyǵy anyq. Búginde ekpe arqyly adam balasy 20-ǵa tarta túrli juqpaly aýrýdyń aldyn alady. Onyń ishinde pnevmonııa, rak, Ebola derti syndy kúrdeli aýrýlar da bar. Saladaǵy ǵalymdardyń izdenisi kúni keshe asa qaýipti sanalatyn jatyr moıyny qaterli isiginiń aldyn alýǵa bolatynyn kórsetti. Búginde álemniń kóptegen elderi jasóspirim qyzdardy, keıbir elderde uldardy da ony týdyratyn papılloma vırýsyna qarsy egýdi júrgizýde.  

Bizdiń elimizde vaksınasııa jasaý bala dúnıe esigin ashqannan bastap tegin kórsetiledi. Al kóptegen memleketterde oǵan qoljetkizý ońaı emes. Memlekettiń satyp alyp turǵyndaryna tegin salýǵa múmkindigi joqtyǵynan mundaı elderde ony qaltasy kóteretin baılar ǵana jasatady. Sonyń saldarynan kedeı memleketterdiń halqyn tegin vaksınasııadan júıeli túrde ótkizýi qur qııal, bos arman retinde qalyp otyr.

Jańa zamanda, álemdi pandemııa qursap turǵanda vaksınasııalaý taqyryby kún tártibinde aldyńǵy qatarǵa shyqqan. Adamzat balasy COVID-19 –ǵa qarsy kúreske jumylǵanda álemdegi aldyńǵy qatarly ozyq oıly ǵalymdar oǵan qarsy vaksınanyń san túrin jasaýǵa kiristi. Búginde onyń qarapaıym ekpe túrlerimen qatar, murynǵa tamyzatyn tamshy, spreı túrindegi, tipti aıran, ıogýrt tárizdilerin de shyǵarý qolǵa alynýda. Aqparat almasyp, táj ilmegin zalalsyzdandyrý jer sharyndaǵy ǵalymdar túgil planeta turǵyndaryn biriktirip jibergendeı. О́zimizdi jáne jaqyndarymyzdy qaıtsek saqtaımyz dep kóptegen dúnıelerden – kóńildi basqosýlardan, aǵaıyn-týyspen aralasýdan shekteldik, kıno, teatr, oıyn-saýyq ortalyǵynan qashyq júretin boldyq, kezdeskende qushaqtasyp amandaýdan tartynamyz, jınala qalyp meıramhana, dámhanalarǵa baryp as ishýdi de umyta bastaǵandaımyz. Vaksınasııadan ótý bizderdi burynǵy qalypty tirshilikke oralýymyzǵa jol ashady. Arnaıy ekpe alyp, COVID-19-ǵa antıdene túzildirip, sonyń arqasynda qoǵamdyq ımmýnıtetke de jetetin kún jaqyndap keledi.

Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy pandemııa biriktirgen adamzat balasy tek keshegi men búgingi juqpaly aýrýlarǵa ǵana emes bolashaqta da yqtımal qaterlerge qarsy qalaı birigip, jumylýdyń qanshalyqty paıdaly bolatynyn kórsetýde dep aptalyqqa mán berip otyr. Bul rette halqymyzdyń «Jumyla kótergen júk jeńil» deıtin danalyǵy da eske túsedi. Adamzat pandemııamen jumyla kúresýde. Shynynda da vaksınasııa biriktire túskendeı.