Alan Bóribaev: «Abaı» operasy – álemdik klassıkanyń ozyq úlgisi

– Ahmet Jubanov týraly týysqandarymnyń áńgimesinen jáne onyń mýzykasy men ádebı murasyn tikeleı zerdeleýimnen bilemin. Onyń beınesi balalyq shaǵymnan beri kóz aldymda. Ahmet Qýanulynyń úlken nemeresi – meniń anam Sholpan Jubanova ol jaıynda maǵan kóp áńgimeleıtin. Atam, akademık, professor Bolat Ju­banov arǵy babam týraly kóp estelikter qaldyrdy, sonymen qatar kompozıtordyń kishi qyzy, akademık Ajar Jubanova ol jaıynda ár kez aıtyp júr. Ahmet Jubanov – ǵalamat daryn ıesi. Onyń jan-jaqtylyǵy sonshalyq, men ony qaıta jań­ǵyrý dáýiriniń uly tulǵasy Leonardo da Vınchımen salystyrar edim. Jubanov bul turǵydan da ámbebap jan edi. Sózsiz, ol – úlken kompozıtor, biraq bul onyń darynynyń bir qyry ǵana. Ony Qazaqstannyń mýzykalyq mádenıetiniń uıymdastyrýshysy dep nyq senimmen ataýǵa bolady, – dedi atalǵan operanyń dırıjeri ári mýzykalyq redaktory, Memlekettik syılyq laýreaty, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Alan Bóribaev.

Qurmanǵazy atyndaǵy orkes­tr­diń negizin salýshy, jetekshisi ári dırıjeri, konservatorııanyń birinshi resmı rektory, alǵashqy mýzykalyq kolledjdiń irgetasyn qalaýshy, Ǵylym akademııasy quryltaıshylarynyń biri bolǵan Ahmet Jubanov mýzykataný salasyna qosqan úlesi zor ári qazaq mýzykasy týraly zertteý eńbekteriniń avtory. Alan Bóri­baevtyń aıtýynsha, búgingi tańda kompozıtordyń sırek aıtylatyn taǵy bir tusy – qazaq tilindegi aýdarmalary. Máselen, ol Paganını týraly kitapty aýdarǵan, alaıda baspa úıi ony joǵaltyp alǵan.

– Paganınıdiń otany – Genýıa­daǵy (Italııa) gastroli kezin­de «Abaı» operasyna dırı­jerlik etken kezde Jubanov pen Paga­nınıdiń osynaý kózge kórin­bes baılanysy týraly oılandym. «Abaı» operasynyń mýzykasy shynaıy ári tebirenter kúsh­ke jetetini sonshalyq, túrli ult tyń­daýshylaryn beıjaı qal­dyr­maıdy. Birde Parıjde operadan keıin maǵan kóz jasyna erik bergen bir tyńdaýshy áıel kelip: «Bul mýzyka men týraly» dedi. Men úshin «Abaı» operasyna dırıjerlik etý – ár kez ishi-baýyrymdy eljiretip, tolqytatyn sezim. Bul – ǵalamat týyndy, eshqandaı artyq nota joq, ol álemdik klassıkalyq opera­nyń ozyq úlgisi bolyp tabylady, – dep qorytyndylady Alan Bóribaev.

Abaı partııasyn ár kúnderi Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkerleri Talǵat Musabaev, Azamat Jyltyrkózov (debıýt) usynatynyn atap ótken jón. Ajar­dyń beınesin «Qurmet» orde­ni­niń ıegeri Aızada Qaponova men Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Aıgúl Nııazova som­daıdy. Abaıdyń shákirti Aı­dardyń rólin Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkerleri Meıir Baınesh pen Jan Tapın oryndamaq. Ázimniń partııasyn Beıimbet Tańaryqov ázirleýde. Jırensheniń partııasynda Qa­zaq­stannyń eńbek sińirgen qaı­ratkeri Janat Shybyqbaev debıýt jasaıdy, ekinshi kúni bul beı­neni Talǵat Ǵaleev usynady. Qar­lyǵash – Tatıana Vısınskaıa, Malıka Mınızını. Kókbaı – Erjan Saıpov. Syrttan – Bolat Esimhanov, Shyńǵys Rasylhan (debıýt). Narymbet – Ramzat Balakıshıev, Mes – Haıdar Mus­tapın. Karantın kezinde teatrǵa kelý Ashyq qosymshasy arqyly júzege asyrylady.