Qazaq sazyna qanat baılaǵan

Fılarmonııanyń tól tarıhy sonaý 1938 jyldan bastaý ala­dy. Áýelgi jyldary bul qa­rashańyraqta Qalı Baı­janov, Júsipbek Elebekov, Ma­­ǵaýııa Hamzın, Nuǵyman Ábishev, Zábıra Jubatova, Ra­hııa Qoıshybaeva syndy qazaq óneriniń bastaýynda turǵan halyq ónerpazdary qyzmet etken. Al zamanmen birge túrlenip, ǵasyrmen birge túlegen búgingi ujym keshegi aǵa býynnyń shy­ǵarmashylyq bıigin alasartpaı, asqaqtatyp kele jatyr. 80 jyldan astam tarıhy bar konserttik birlestik ár jyldary qanatyn keńge jaıyp otyrdy. Máselen, 1988 jyly birlestik janynan qazaq halyq aspaptary orkestri shańyraq kóterdi. Eki jyldan soń dáýlesker dombyrashy, shertpe kúıdiń sheberi atanǵan Táttimbettiń esimi be­ril­di. Orkestrdiń eń alǵashqy dı­rı­jeri bolǵan Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Dúı­sen Úkibaıdyń, odan keıingi qa­nat­tas inisindeı bolǵan Sham­ǵon Qajyǵalıevterdiń qazaq ónerin tórtkúl dúnıege tanys­ty­rýdaǵy eńbegi eresen. «Úlken aǵa­larymyzdan azdap esti­geni­miz bar. Ol kezde arbamen aýyl-aýyl­dy aralap, konsert bergen. Soǵys kezinde arnaıy brıga­dalary bolǵan. Úlken ujym atanýy 1950-jyldardan bastaldy, ol tusta  birlestik jetek­shisi Qalı Baıjanov bolatyn. Naǵyz eńbektiń adamy. Keshegi Jarylǵapberdiden án úırengen, dástúrli Arqa ánderiniń ǵala­mat oryndaýshysy bolǵan. Sol ujym búginde bıik deńgeıden tó­men­demeı, tynymsyz eńbektiń nátı­jesinde tyńdarmandardyń qoshemetine bólenip keledi», deıdi Q.Baıjanov atyndaǵy konserttik birlestiktiń bas dırektory Talǵat Ydyrysov.

Sımfonııalyq orkestr, Tát­tim­bet atyndaǵy orkestr, djaz orkestri, «Aqqý» folklor­lyq-horeografııalyq ansambli, «Arqa sazy» folklorlyq ansambli jáne «Mereı», «Áýen», «Araı» ansamblderinen qural­ǵan el súıip tyńdaıtyn ujym Qazaqstan kóleminde ǵana emes, Azııa, Amerıka, Eýropa el­derinde túgelge derlik óner kór­setti. Qytaıdyń 35 qalasyna sapar­lap, bes myńdyq orny bar konserttik zaldardy aıaǵynan tik turǵyzyp, kórermen kóńi­lin­de óshpes iz qaldyrdy. Bul ja­ıyn­­da Táttimbet atyn­daǵy aka­de­­mııa­lyq halyq aspaptary or­kestriniń dırıjeri, Qa­zaq­stannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Ábdýǵalısyn Sho­qan­baev «Dúısen Úkibaı ketkennen keıin, KSRO halyq ártisi Shamǵon Qajyǵalıev keldi. Men sol kisiniń qasynda mol tájirıbe jınadym. Kómekshisi bola júrip kóp nárse úırendim. Shákeńniń arqasynda birlestik akademııalyq ataq alyp, Tát­tim­bettiń aty berildi. Sol ýa­qyttan bastap kóp dúnıe iske asa bastady. Úlken konsert­tik baǵdarlamamyzdy jasap, bú­kil respýblıka kóleminde óner kórsete bastadyq. Bizdiń negiz­gi maqsat – Arqa sazgerleri­niń, kúı­shileriniń ónerlerin nasıhattaý boldy. Sonymen qosa eýropalyq mýzykany da tastaǵan joqpyz. Jalpy, orkestrdiń repertýary jan-jaqty», dep eske aldy.

Al erekshe lırıkalyq má­neri­men aıryqshalanatyn djaz mýzyka janry bizdiń elde keń ta­ny­la qoımaǵan. Tipti úl­ken orkestr bar ekenin bireý bil­se, bireý bilmes. Elimizdegi al­ǵash­­qy djaz orkestri 1994 jy­ly sol tustaǵy fılarmonııa dı­rek­­­tory Iаn Sımanovskııdiń bas­­taýy­men osy birlestik qu­ra­myn­da qurylǵan bolatyn. Sol jyl­dyń jazynda kenshi­ler má­denıet saraıy alańyn­da sha­ǵyn orkestrdiń konsert qoıýy­men, tusaýkeseri ótkende óner­pazdardyń talantyna kóńi­li toıǵan Iаn Sımanovskıı sha­ǵyn toptyń daıyn turǵan svıng quramy ekenin birden tú­­sin­­gen. Kóp uzamaı orkestr keńes­tik djaz klassıkalary­nan bes shyǵarmany úıre­nip, «Shal­qyma» konsert zalyn­da eń alǵashqy baǵdarla­ma­laryn kórer­menge usynypty. Osy­laı­sha, shaǵyn ǵana «Shalqy­madan» bastaý alǵan orkestr­diń búginde óz tyńdarmandaryn tabýy óner jolyndaǵy úlken ıgiligi bolsa kerek. Kún ótken saıyn órisi keńeıip kele jatqan óner ordasynda ár jyldary belgili óner juldyzdary qyz­met etip, ujymnyń bedeliniń ny­ǵaıýyna, ósýine kóp kúsh sal­dy. Aıtkúl jáne Qanat Qu­daı­bergenovter ónerdegi alǵash­qy qadamyn osy «Gákký» ansam­blinen bastaǵan. Áıgili gıtarıst, «Mıýzıkola» tobynyń aran­jırovshıgi «A stýdıo» tobynyń burynǵy oryndaýshysy bolǵan Bolat Syzdyqov ta 16 jasynda osy ansamblde shy­ǵar­mashy­lyq jolyn bas­ta­ǵan edi. Qazaq máde­nıetiniń sham­shyraǵy syndy Qaraǵandy ob­ly­synyń Qalı Baıjanov atyn­daǵy konsert­tik birlestigi kúni búginge de­ıin bolashaq óner jul­dyzdaryn kóptep daıarlaı­tyn rýhanııat ordasy bolyp qala bermek.