28-den asqan – jas emes pe?

Áıtkenmen, osy baǵdarlamanyń ıgiligin kóre almaı, renish bildirgen jas adamdar da bar bolyp shyqty. Olardan munyń sebebin suraǵanymyzda aıtqandary mynaǵan saıady: «Bizdiń jasymyz 28-den asyp ketkendik­ten, ákimdiktegi sheneýnikter qujatymyzdy qabyldaýdan bas tartyp: «Sizder – jas­tar­ǵa jatpaısyzdar», dep bir-aq qaıyryp, keýdemizden keri ıtergendeı boldy».

Rasynda da, Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrliginiń 2019 jylǵy 29 tamyzdaǵy buıryǵymen bekitilgen «Jumys istep júrgen jastarǵa satyp alý quqyǵynsyz jalǵa beri­letin turǵynjaı berý qaǵıdalarynda»: «Ju­mys istep júrgen jastar – jıyrma to­ǵyz jasqa tolmaǵan, jalpy bilim beretin mek­tepterdiń tehnıkalyq jáne kásiptik orta bilimnen keıingi, joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim berý uıymdarynyń bilim beretin oqý baǵdarlamalaryn meń­ger­gen jáne eńbek qyzmetin júzege asyryp júrgen Qazaqstan Respýblıkasynyń aza­mattary», dep jazylypty. Al bul jas she­gin mınıstrliktegi sheneýnikter aspanǵa emes, 2015 jylǵy 9 aqpanda qabyldanǵan «Memlekettik jastar saıasaty týraly» zańǵa qarap belgilegen bolyp shyqty. О́ıtkeni atalǵan zańnyń 1-babynyń 3-tarmaǵynda: «Jastar – Qazaqstan Respýblıkasynyń on tórt jastan jıyrma toǵyz jasqa deıingi azamattary», dep taıǵa tańba basqandaı etip aıqyndalǵan eken.

Al qoǵamda jastar sanatyna jasy 35-ke deıingi azamattardy jatqyzý jaıly usy­nys-pikir kópten beri aıtylyp júr. Ol qı­synsyz da emes. Sebebi qazirgi zamanǵa tán quby­lys bolar – jastardyń kóbi ómirden laıyqty oryndaryn tappaıynsha, otbasy qurýǵa asyqpaıtyndyǵy aıan. Sóıtip jasy otyzdan asqansha qalalarda úısiz-kúısiz, bireýdiń bosaǵasyn saǵalap hám páter jaldap júrgen qyz-jigitter kóp. Keshteý shańyraq kóterip, turǵynjaı kezeginde turǵan jas otbasylar da az emes. Osyny eskergen Al­maty qalasynyń ákimdigi «Almaty jastary 3.0» jańa turǵyn úı baǵdarlamasyn qabyldap, jasy 35-ten aspaǵan mamandar­dy turǵyn úımen qamtamasyz etý isin qol­ǵa alypty. Buǵan qosa, jaldamaly tur­ǵynjaı alýda basymdyq beriletin 100 su­ra­nysqa ıe mamandyq tizbesin keńeıtip, oǵan den­saýlyq saqtaý, bilim berý, mádenıet jáne sport salalarynyń jas mamandaryn, son­daı-aq jas ǵalymdar men jýrnalısterdi en­giz­gendigin de aıta ketken jón. Osy ıgi bas­tamaǵa bıyl Nur-Sultan qalasynyń ákim­digi qoldaý bildirip, «Elorda jastary» baǵ­darlamasyn iske asyrýǵa kiristi.

Bul rette Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń bastamasymen qurylǵan Prezıdenttik jastar kadrlyq rezervine jasy 35-ten aspaǵan jas mamandardy engi­zý qarastyrylǵandyǵy da oıǵa oralady. Son­daı-aq «Ǵylym týraly» zańǵa bertinde engi­zilgen ózgeristerge sáıkes memlekettik ǵy­lymı stıpendııalar ǵylymı problemalar­dy sheshý boıynsha zertteýler júrgizýge bel­sene qatysqan jáne ǵylymı qoǵamdastyq mo­ıyn­daǵan, otyz bes jastan aspaǵan talantty jas ǵalymdarǵa beriletin bolyp sheshilgen.

Al Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıy­my (DDU) belgilegen jas shamasynyń jik­te­mesi boıynsha ortasha ómir súrý uzaqty­ǵy 71 jastan asqan qazirgi álemde 18-44 jas ara­ly­ǵyndaǵy adamdar jastar bolyp sanalady eken. Qazaqstanda da ortasha ómir súrý uzaqtyǵy 71 jastan asqandyǵyn, Prezıdent byltyrǵy halyqqa Joldaýynda ony 75 jas­qa jetkizý mindetin alǵa qoıǵandy­ǵyn es­kersek, DDU uıǵarymymen kelisetin jó­nimiz bar. Onyń ústine, keshegi Keńes Oda­ǵynyń qırandysynda bizben birge qalyp, eńsesin endi tiktep jatqan Moldovada, Reseıde jáne Ýkraınada búginde 35-ten as­paǵan adamdar zań júzinde jastar bolyp tanylǵandyǵy da bekerden-beker emes. Son­dyqtan Memleket basshysynyń bastamasymen jetinshi shaqyrylymdaǵy Májilistegi qatary edáýir qalyńdaǵan jas depýtattar ózderiniń zań shyǵarýshylyq qyzmetterinde osy máselege nazar aýdaryp, «Memlekettik jastar saıasaty týraly» zańǵa tıisti túzetý engizýge uıytqy bolsa, quba-qup. Bul el bo­la­shaǵy – jastardy áleýmettik qoldaýdy odan ári jaqsartý úshin qajet.