Salynǵan joldy saqtaý qıyn

Biraq memleket qazynasynan jyl saıyn júzdegen mıllıard teńge qarjy bólinip, qalpyna keltirilip jatqan avtomobıl joldaryn búldirmeı saqtaý máselesi búgingi tańda asa ózekti bolyp otyr. 

Osydan birer jyl buryn Soltústik Qazaq­stan oblysynyń shalǵaıdaǵy Tı­mırıazev aýdanyna qarasty Dokýchaevo aýy­lynda bolyp, jergilikti turǵyndarmen kez­des­kenimizde olardyń jarysa aıtqan jal­ǵyz muqtajdyǵy – jýyrda ǵana kúrdeli jóndeýden ótkizilgen joldy kúzde astyq tasyǵan  aýyr salmaqty mashınalardyń ezip-janshyp, jeńil kólikpen júrýge jaramsyz etip tastaǵandyǵy. Muny biz óz kózimizben kórip, jaǵamyzdy ustaǵandaı kúı keshkenbiz. Ashyna sóılegen aýyldyqtar: «Qaltamyzdan tólep otyrǵan salyqtan quralatyn bıýdjettiń qarajatyn osylaı rásýa etýge bola ma? Jetpis tonnalyq qytaı­lyq ózi aýdarǵysh avtomobılder neni shydat­syn?! Sondyqtan ondaı kólikterdiń astyq pen basqa da aýyr júkterdi aýyl joldarymen tasýyn múldem toqtatý kerek», degen edi. 

Shynynda da, bul másele keıingi jyldary, ásirese elimizdiń astyqty óńirlerinde eleýli problemaǵa aınalǵan. Qazir elimizde 55 myńnan astam ózi aýdarǵysh aýyr salmaq­ty júk kóligi bar kórinedi. Olar negizinen ke­nish­terden ınertti materıaldar tasýmen aına­lysqanymen, kúzde astyq tasýǵa da zańsyz paıdalanylady. Al sol úshin olardyń ıelerine salynatyn aıyppul somasy avtojoldarǵa keltiriletin zııannyń shıregin de óteı almaıdy.

Buǵan qosa, «Avtomobıl kóligi týraly» zań talaptarynyń oryndalýyn qatań qadaǵalap, avtojoldardy aýyr salmaq­ty kólikterdiń búldirýine jol bermeýge tıisti óńirlik kólik baqylaý ınspeksııalary ózderine júktelgen mindetti tolyq atqaryp otyr deý qıyn. Sebebi olardyń qyzmet­kerleriniń sany az jáne materıaldyq-tehnıkalyq jabdyqtalýy jetkiliksiz.

Osyǵan oraı, óńirlerdegi kólik baqylaý ınspeksııalary ishki ister departament­terimen birlesip, aýyr júk tasymaldaý­shylardy baqylaý boıynsha Jol kartasyn ázirlep, iske asyrý ústinde. Soǵan sáıkes jol-patrýldik polısııasynyń qyzmet­kerleri qoldanystaǵy zańnamany buzǵan ózi aýdarǵysh aýyr salmaqty kólikterdi toq­tatyp, tıisti ákimshilik jaýaptylyq týraly hattama toltyrý úshin kólik baqylaý ınspeksııasynyń ókilderin oqıǵa ornyna shaqyrady. Alaıda olar kólik baqylaý ıns­peksııasynyń qyzmetkerleri oqıǵa ornyna kelip jetkenshe keıde uzaq ýaqyt kútýge májbúr. Sol sebepti kezinde Májilis depýtattary Úkimetke elimizdiń negizgi astyqty óńirleriniń erekshelikterin eskere otyryp, olardyń kólik baqylaý ınspeksııalary qyzmetkerleriniń jáne jyljymaly kólik baqylaý beketteriniń sanyn kóbeıtý, sondaı-aq jol-patrýldik polısııasyna da avtokólik quraldarynyń ruqsat etilgen salmaqtyq ól­shemderdi saqtaýyn baqylaýdy júzege asyrý fýnksııasyn berý máselesin qarastyrýdy usynǵan eken. Alaıda Úkimet kólik baqylaýy salasyndaǵy sybaılas jemqorlyqty joıý maqsatynda jáne polısııany ózine tán emes fýnksııalardan bosatýǵa baılanysty depýtattardyń usynystarymen kelispegen.

Al onda astyqty óńirlerdegi joldardy saqtaýdyń basqa joldaryn nege qarastyr­masqa? Máselen, zań buzǵan aýyr sal­maqty mashınalardyń ıeleri men júrgizýshilerine saralap salynatyn aıyppul mólsherin arttyrýǵa, júk tasýǵa qatań shekteý engizý sharasyn astyqty óńirler úshin tek ylǵaly mol kóktemde ǵana emes, astyq tasymaly bastalatyn kúzgi ýaqytta da qabyldaýǵa bolmaı ma? Buǵan qosa, aqparattyq tehnologııalar ómirge keńinen engizilip jatqan qazirgi kezde aýyr salmaqty kólikterdiń aýyl joldaryn búldirýine tosqaýyl qoıatyn bir bultartpas quraldy oılap tabýǵa da bolatyn shyǵar.