«QazMunaıGaz» jáne amerıkalyq kompanııa Atyraýda jańa zerthana ashty

Jańa zerthanada zamanaýı jabdyq ornatylǵan. Ol FCC katalıtıkalyq krekıng katalı­zatory úlgileriniń hı­mııa­lyq quramyn, ústińgi qa­ba­ty­­nyń aýmaǵyn jáne bas­qa da fızı­kalyq qasıet­terin anyq­taıdy.

Katalıtıkalyq krekıng pro­sesi munaıdy tereń óńdeýdi qamtamasyz etedi jáne mazýt pen vakýýmdyq gazoıldy óńdeý esebinen benzın men suıytylǵan gazdy óndirý kólemin ulǵaıta­d­y. FCC katalızatory synamalary taldamasynyń naqty jáne ýaqtyly alynǵan nátıje­leri otandyq munaı óndirý zaýyttarynyń (MО́Z) joǵary sapaly munaı ónimderin óndirýdiń tehnologııalyq prosesine shuǵyl ózgeris engizýine múmkindik beredi.

Osy ýaqytqa deıin otandyq MО́Z-der katalızator synamalaryn eýropalyq zerthanalarǵa jiberip kelgen edi, al olardyń qorytyndysyn alý uzaq ýaqyt­qa sozylatyn. Jańa zerthana ashylǵannan keıin taldaý qorytyndysyn alý merzimi eki kúnge deıin qysqarady.

Zerthana amerıkalyq W.R. Grace & Co kompanııasy (Grace) jáne «QazMunaıGaz» UK» AQ (QMG) qurǵan birlesken kásip­oryn aıasynda ashyldy.

Aıta ketý kerek, Grace kompanııasynyń negizi 1854 jyly qalanǵan. Ol katalızator óndirý boıynsha álemdik kóshbasshy bolyp sanalady. Qazirgi kezde Eýropa naryǵynyń 63 paıyzyn jáne Taıaý Shyǵys nary­ǵynyń 100 paıyzyn ıem­denip otyr. Kompanııa álemniń 40 elinde jumys isteıdi jáne FCC katalızatoryn óndiretin 7 zaýyty bar.

Álemge áıgili kompanııa­nyń bir jarym ǵasyrdan asatyn tarıhy qyzǵylyqty. Ony Irlandııada týyp-ósken 22 jastaǵy Ýılıam Rassel Greıs Perýde quryp, arada 11 jyl ótkende Nıý-Iorkte bas keń­sesin ashqan. Bıznesmen keıin saıasatpen de aınalysyp, Nıý-Iorktiń katolıkterdiń arasynan shyqqan alǵashqy meri atanǵan. 1904 jyly, 72 jasynda dúnıeden ozǵan soń, onyń ornyn birge qyzmet atqarǵan inisi Maıkl basyp, kompanııa­nyń qurylymyn áldeqaıda ke­ńeı­te túsken. Al kompanııa­nyń negizin qalaýshynyń nemere­si Djozef Pıter Greıs 1945 jyly basshylyq tizginin óz qolyna alyp, AQSh-taǵy munaı uńǵymalaryn ornatatyn asa iri flotqa ıe bolǵan, álemdegi eń iri mal sharýashylyǵyn, kakao-burshaq ónimderin óndiretin kompanııany jáne basqa da birqatar ónerkásip ornyn basqarǵan. Ol gendik ınjenerııa men gendik terapııanyń pıoneri atanyp, Vashıngtonda zertteý ortalyǵyn qurǵan. 1954 jyly kompanııa arnaýly hımıkattar men mate­rıal­­dar naryǵyna shyǵyp, 2016 jyldan beri katalızatorlar óndirýmen de aınalysa bastaǵan.

Atyraýda ashylǵan birlesken kásiporynda qazaqstandyq mamandar eńbek etetin bola­dy. Grace kompanııasy olardy ozyq tehnologııalarmen jumys isteýge oqytýdy óz moınyna alyp otyr.

Sondaı-aq qazirgi ýaqytta Grace jáne QMG Qazaqstanda munaı óńdeý salasynda qol­danylatyn katalızator óndi­retin tolyq sıkldi zaýyt salý perspektıvasyna baǵa­laý júrgizip jatyr. Bul otan­dyq shıkizatty paıdalaný jáne logıstıkanyń arzandaýy esebi­nen katalızator qunyn tómen­detýge múmkindik bermek.

Buǵan qosa, Atyraýda jańa­dan ashylǵan zerthana munaı salasynyń mamandaryn sapaly daıarlaýǵa septigin tıgizbek. Osy maqsatpen onyń bazasynda stýdentterdiń óndiristik táji­rıbeden ótýi úshin qazaq­standyq joǵary oqý oryndarymen yntymaqtastyq ornatý múmkindigi pysyqtalyp jatyr.

Osydan birneshe jyl buryn Atyraýda ashý jos­parlanǵan zerthananyń iske qosylýy – Qazaqstan men Amerıka Qurama Shtattary ara­syndaǵy ekonomıkalyq ynty­maqtastyqtyń júıeli jalǵasyn taýyp jatqanynyń taǵy bir aıǵaǵy ispetti.