Oraldaǵy jańa áýe termınaly

Oral qalasyna ushaqpen kelip-ketip júrgender biledi, sońǵy eki jyldan beri áýejaı ǵımaraty jóndeýge jabylyp, jolaýshylar ýaqytsha qoıylǵan qýyqtaı jerde tirkelýge májbúr edi. Ásirese bul kórinis Aqjaıyq óńirine alǵash kelgen adamǵa esinen ketpesteı jaǵymsyz áser qaldyratyn. Burynǵy áýejaı ǵımaraty áýeli kúrdeli jóndeýge jabylyp, keıin onyń irgetasyndaǵy aqaýǵa baılanys­ty múldem jańa joba qabyldanǵan. Osylaısha, eki jylǵa sozylǵan qurylys sátti aıaqtaldy. Sáýirdiń 7-si kúni jańa áýe termınalynyń tusaýkeser rásimine Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý vıse-mınıstri Berik Kamalıev arnaıy qatysty.

– Bıyl qazaqtyń qaharman qyzy Mánshúk Mámetovanyń týǵanyna 100 jyl tolý qurmetine oblys jurtshylyǵy batyrdyń esimin áýejaıǵa berýge usynǵan edi. Ol tilekke Úkimet basshysy qulaq asyp, jaqynda resmı qaýly shyqty. Mine, búgin sý jańa ǵımaratty ashyp otyrmyz. Árıne, qurylys kezinde bizdiń jerlesterimiz, qala qonaqtary kóp qıyndyqqa, qolaısyzdyqqa kez bol­dy, synǵa da ushyradyq. Biraq biz qalaıda jolaýshylarǵa sapaly, yńǵaı­ly termınal salýdy uıǵardyq. Sondyq­tan bul jobanyń «basy qatty, aıaǵy tát­ti» boldy degen oıdamyn. Osy joba­ǵa qarjy bólgen, qoldaý kórsetken «Qara­shy­ǵanaq Petroleým Opereıtıng b.v.» kompa­nııasyna, bas merdiger, oraldyq KazConstructionGroup kompanııasyna, termınal mańyn abattandyrýǵa atsalysqan belgili baǵban Qaırat Kárimovke alǵys aıtamyn, – dedi óz sózinde Batys Qazaqtan oblysynyń ákimi Ǵalı Esqalıev.

Qurylysyna 6,6 mlrd teńge jumsalǵan Oral halyqaralyq áýejaıynyń jańa termınaly óńirdegi týrızmniń damýyna, jolaýshylar aǵynyn ulǵaıtýǵa, jańa halyqaralyq baǵyttardy ashýǵa, áýe kólikteri arqyly júk aınalymyn art­ty­rýǵa qýatty serpin beredi degen úmit bar.

Ǵalı Esqalıev jańa áýejaı qury­lysynda 60 paıyzǵa deıin qazaqstandyq materıaldar men ónim paıdalanylǵanyn maqtanyshpen aıtty. «Bul elimizdiń áleýetin, otandyq kompanııalardyń joǵa­ry deńgeıin kórsetedi. Endi bizdiń Oral qalasyn Qazaqstannyń batysyndaǵy naǵyz áýe qaqpasy dep aıtýǵa bolady. Eýropaǵa eń jaqyn oblyspyz. Sondyqtan óńirde týrızm baǵyty damıdy dep oılaımyz. Endi jańa áýe baǵyttaryn ashýǵa, júk tasymaldaıtyn múmkindik ashylady, bul ekonomıkaǵa serpin beredi dep oılaımyn. Alysty jaqyn etetin nysan qutty bolsyn», dedi ákim.

Halyqaralyq áýejaı termınalynyń aýmaǵy – 10 myń sharshy metr. Jolaý­shylardy ótkizý qýaty jylyna 600 myń adamǵa deıin dep eseptelgen. Jańa nysannyń ınjenerlik-tehnologııalyq qury­lymyna jaýapty «Infratek» kompa­nııasynyń ókili Andreı Qabanovtyń aıtýynsha, áýejaı bir saǵatta 400 jo­laý­shyǵa deıin qatar qyzmet kórsete alady.

– Prezıdentimiz Qasym-Jomart Toqaev­­tyń tapsyrmasymen elimizdiń barlyq óńirindegi áýejaılardyń transport­­­tyq ınfraqurylymyn damytý jóninde keshendi sharalar qolǵa alyndy. Ásirese batys óńirdegi Aqtóbe, Atyraý, Aqtaý áýejaılarymen birge, mine, Oral qalasy­nyń da baıyrǵy áýejaıy jańa termınalyn ashyp, úlken múmkindikterge jol ashty. Buǵan atsalysqan «Qarashyǵanaq Petro­leým Opereıtıng» kompanııasy bas­shylaryna mınıstrlik atynan alǵys aı­tamyz. Mınıstrlik tarapynan Oral áýe­jaıyn elimizde «Ashyq aspan» qaǵıdasy boıynsha jumys isteıtin júıege qosýǵa kómek jasalady. Áýejaıdy odan ári damytý úshin Qazaqstannyń ishindegi barlyq óńirmen áýe qatynasyn jalǵaý, shetelderge jańa reıster ashý qajet. Qazirgi ýaqytta Oraldan Nur-Sultan, Almaty jáne Túrkistan qalalaryna, Germanııanyń Frankfýrt qalasyna áýe reısteri bar. Bolashaqta halyqaralyq áýe qatynastary ujymynyń sheshimi boıynsha shetelden keletin avıakompanııalardy iske qosý úshin Azamattyq avıasııa komıtetine tapsyrma berildi, – dedi óz sózinde Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý vıse-mınıstri Berik Kamalıev.

Oraldyń jańa termınalynda 6 tirkeý ústeli bar. Bir ereksheligi, bul tirkeý oryndary ámbebap, eshqandaı avıakom­panııaǵa baılanbaǵan. Iаǵnı kez kelgen baǵyt­qa baratyn jolaýshy kez kelgen ba­ǵan­nan tirkele beredi. Sonymen birge jolaý­shynyń ózi de avtomatty túrde tir­ke­lip, júgin ótkize alady. Qysqasy, jo­­laýshy úshin barlyq jaǵdaı jasalǵan. Ter­­mınaldyń qaýipsizdik júıesi eń za­manaýı qurylǵylarmen jabdyqtalǵan. Joǵaryda aıtylǵandaı, áýejaı qury­lysynda paıdalanylǵan áınek, kera­mıkalyq taqta, sanfaıans, jıhaz jáne t.b. materıaldar – elimizde shyǵarylǵan ónim.

Aıta keteıik, áýejaıdaǵy barlyq qurylǵy bir aı boıyna synaq rejiminde jumys isteıtin bolady. Biraq bul jolaý­shylardyń alańsyz ushyp-qonýyna ke­dergi jasamaıdy. Osy jobanyń bas mer­digeri – KazConstructionGroup JShS bas dırektory Muratbek Muhambedıev qasıetti Ramazan aıynda ashylyp jatqan áýe­jaıdyń jańa ǵımaratyna qutty bolsyn aıtyp, termınal qurylysynda zamanaýı tehnologııalar qoldanylyp, halyq­aralyq standarttarǵa sáıkes júrgiz­il­genin, 250-ge jýyq adam eki jyl eńbek et­kenin jetkizdi. Kompanııanyń birneshe qyzmetkeri Muhıt Temirbaev, Serjan Ahmet, Dáýren Kılajev, Almas Iman­ǵalıev, Ernııaz Kúdireevter oblys ákiminiń alǵyshatymen marapattaldy.

Mánshúk Mámetova atyndaǵy halyq­aralyq áýejaı ǵımaratynyń aınalasy da erekshe abattandyrylǵan. Oral qala­synda ornalasqan S.Isaev atyndaǵy halyq­aralyq eksperımentaldyq baqtyń ıesi, belgili baǵban-ǵalym Qaırat Kári­mov áýejaı aınalasyn jergilikti klımat jaǵ­daıyna tózimdi jáne erekshe kórikti tal-terekpen kómkerip shyǵypty. Byltyr kúzde otyrǵyzylǵan balapan terekter­diń kórki jyl ótken saıyn kóz arbaı­tyny anyq. Qazirdiń ózinde áýejaı ǵıma­ratynyń aldyndaǵy Nıvakı qaraǵaıy osy áýejaıdyń erekshe belgisine aınalǵandaı.

Taıaý bolashaqta Oral áýejaıynan jańa baǵyttar ashylatyny belgili boldy. Máselen, endi oraldyqtar Amsterdam, Más­keý, Kıev, Ystanbul, Sankt-Peter­býrg, Ábý-Dabı, Atyraý, Shymkent qala­lary­na tike ushyp bara alady.

Batys Qazaqstan oblysy