Halyq pen bıliktiń úılesimi

Kezdesýde Ata Zańymyzǵa engi­zi­­letin ózgerister men tolyq­tyrý­lar jáne 5 maýsym­da ótetin res­pýb­lıkalyq refe­rendýmnyń mańyzy týraly mazmundy sóz qozǵaldy.

«1993 jyly Prezıdent ákim­shi­liginde qyzmet istedim. Oǵan deıin Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń zań fakýltetinde oqytýshy, dekan orynbasary boldym. Alǵashqy qabyldanǵan Ata Zańymyzdyń jumys tobyna atalǵan joǵary oqý orny zań fakýltetiniń oqy­tý­shy-ǵalymdary kóbirek tarty­lyp, aldymen biz kópshilikke, atqarýshy bılik organdaryna sol jyldary endi ǵana qolǵa alynǵan naryqtyq qatynas ekonomıkasy, jekeshelendirý reforma­sy, referendým týraly túsin­dirý jumystaryn júrgizdik», dep tarıhqa sál sheginis jasap bastady sózin professor Tólesh Erden­­uly. Sondaı-aq ol tuń­ǵysh Kons­­tıtýsııanyń erekshe­likterine toq­ta­lyp, onda par­lamenttik bılik­tiń basym bolǵandyǵyn aıtty.

«Alǵashqy Konstıtýsııa qıyn kezeńde qabyldansa da, keıbir mamandardyń pikirin­she, onda bılik tarmaqtary­nyń tepe-teńdigi saqtaldy. Sol Konstıtýsııanyń jaqsy jaq­taryn áli de paıdalanýǵa bolady dep sanaımyn. Odan beri de biraz ýaqyt ótti. Biraq memlekettiń damýynda, saıasatta shalt qımyl jasaýǵa bolmaıdy. Táýelsizdik degen eń asyl qundylyǵy­myz­­dy baǵalaı bilýimiz kerek. Son­dyqtan bir qadamnan bir qadam alǵa júrsek, utarymyz kóp. Mem­leket basshysy Q.Toqaev óz sózinde sýperprezıdenttikten prezı­denttikke kóshemiz dedi. Sýperprezıdenttik – bir adamnyń qolyndaǵy bılik degen sóz. Negizi olaı bolmaýy kerek. Bılik bireý, sonyń atqarýshy bılik, zań shyǵarý jáne sot júıesi degen úsh tarmaǵy bar. Osy úsheýinde sáıkestik bolýy qajet. Qazir Prezıdent Ata Zańymyzdaǵy quzy­rettiligin Parlamentpen bóli­sip jatyr. Sondaı-aq aýyl, aýdan, qala ákimderin halyq ózi saı­lamaq. Taǵy da basqa jaǵymdy jańalyqtar kóp. Bul – durys prosess. Konstıtýsııaǵa engiziletin ózgerister – eldegi refor­malar­dyń bastaýy. Referendým – demo­kratııanyń joǵary satysy. Ol halyq pen bıliktiń naqty sóı­lesýi», dedi belgili ǵalym.

Al Parlament Senatynyń depýtaty Dana Nurjigit Ata Zańymyzǵa engiziletin ózgeris­ter men tolyqtyrýlardy «bir áýlettegi úlken atamyz balalaryna enshisin berip, quzyretin bólip bergenimen birdeı» degen qazaqy obrazben beıneledi.

«Sýperprezıdenttikten pre­­zı­denttikke kóshý Memle­ket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń saılaýal­dy tujy­rym­damasynda bar dúnıe. Prezıdentimiz sol aıtylǵan reformalardy kezeń-kezeńimen iske asyrýda. Endi Parla­ment­tiń yqpaldylyǵy artyp, par­tııalar sany kóbeıedi. Memle­ket basshysy buǵan deıin Amanat partııasynyń tóraǵasy boldy, endi Prezıdent eshqan­daı partııaǵa múshe bolmaı­dy. Derbes, syrttan ǵana ba­qy­laıdy. Taǵy bir jańalyq, halyq qalaǵan kandıdat Parla­mentke partııalyq tizimmen neme­se bir kandıdatqa daýys berý arqyly saılana ala­dy. Eger Parlamenttegi depýtat­tyń jumysy eldiń kóńili­nen shyqpasa, onyń mandatyn saı­laýshylar qaıtaryp alýǵa quqyǵy bar. Úkimet te iste­­gen jumystaryna halyq al­­dynda esebin beredi. Endi ha­lyq Úkimetke de, zań shyǵa­ryp otyrǵan depýtattarǵa da tala­byn qoıady. Qysqasy, adam­nyń quqyǵy men talaby birin­shi oryn­da turady. Kons­tı­tý­sııa­lyq sotqa kez kelgen azamat ótinish bildirip, sonyń kóme­gine júginedi. Son­dyq­tan barlyǵymyz elimizdiń jarqyn bolashaǵy úshin jaýap­kershilikpen referendýmǵa qatysyp, daýys bereıik», dedi Senat depýtaty.

Kezdesý kezinde spıkerlerge ýnıversıtet oqytýshylary men stýdentter taqyrypqa qatysty ózderin tolǵandyrǵan suraqtaryn qoıyp, erkin pikir almasty.