«KEGOC» AQ: Qazaqstan ulttyq elektr torabynyń qarqyndy damýy – ýaqyt talaby

– Qurmetti Qanysh Táńirber­genuly, KEGOC-tyń shırek ǵasyr­lyq shejiresin sholyp ót­kenińizde qandaı jaılar naza­ryńyzdy erekshe aýdartty?

– О́tken ǵasyrdyń toqsanynshy jyldarynyń basynda KSRO-nyń ydyraýyna baılanysty bu­ryn­ǵy odaqtas respýblıkalar ara­syn­daǵy ekonomıkalyq baılanys­tar úzilip,  qalyptasqan taýar na­­ryq­tary joǵaldy. Táýelsiz Mem­­­leketter Dostastyǵyna múshe el­derdiń bárinde ónerkásip ónim­deriniń óndirisi kemip, zaýyttar men fabrıkalar jabyla bastady. Tipti keıbir salalardyń jumysy múldem toqtap jatty. Osyndaı qıyn-qystaý kezeńde elektr energııasyna degen suranys ta kúrt azaıdy. Mysaly, Qazaqstan Res­pýb­lıkasynyń Birtutas energe­tıkalyq júıesindegi (BEJ) elektr júktemeleri 15642 MVt-tan (1990 j.) 8445 MVt-qa (1999 j.) deıin tómendedi. Al osy kezeń­de elektr tutyný 2 eseden astam – 104,7 mlrd kVtsaǵ-tan 50,7 mlrd kVtsaǵatqa deıin kemi­di. Sonymen qatar, tutynyl­ǵan elektr energııasy úshin tólem­der kólemi de kúrt kemidi. Usy­nys­t­yń suranystan basym bolý­yna baılanysty elektr ener­gııa­synyń baǵasy da arzandady. Sonyń saldarynan elektr energe­tıkasy salasyndaǵy kásip­oryn­dardyń damýy bylaı tur­syn, elektr jeli­leri men quryl­ǵylaryna jón­deý-aldyn alý jumystaryn júrgizý úshin qajetti qarajat bolmady. Osylaısha, Qazaqstannyń elektr energetıkasynda kúrdeli jaǵdaı qalyptasqan edi. Ony eńserý úshin túbegeıli reformalar júrgizý talap etildi.

Elimizdiń elektr energetıkasy salasynda naryqtyq qatynas­tarǵa kóshýge baǵyttalǵan reformalar 1995 jyldyń sońynda Qazaq­stan Respýblıkasy Prezı­denti­niń «Elektr energetıkasy týraly» zańdyq kúshi bar Jarly­ǵynyń qabyldanýymen bastaldy. Osy Jarlyqtyń negizinde 1996 jyly Úkimet «Elektr energetı­kasyn jekeshelendirý jáne qaıta qurylymdaý baǵdarlamasy týra­ly» jáne «Qazaqstan Respýb­lı­ka­synyń energetıkalyq júıesin basqarýdy qurylymdyq qaıta qurý jónindegi keıbir sharalar týraly» qaýlylar qabyldady. Nátı­jesinde, «KEGOC» AQ – «Elektr jelilerin basqarý jó­nin­degi Qazaqstan kompanııasy» qurylyp, sol kezde onyń aksııa­lary­nyń 100 paıyzy memleket menshiginde boldy.

О́te qysqa merzim ishinde KEGOC álemdik elektr energııasy naryqtarynyń jumys isteý táji­rı­besin zerttedi. Alynǵan derek­terdi taldaý negizinde elektr energııacy men qýattyń báseke­li kóterme naryǵynyń  qazaqstan­dyq modeli ázirlendi. Bul model­diń ereksheligi – ornalasqan jeri­ne qaramastan, tutynýshylar eń qolaıly baǵalardy usynǵan elektr jetkizýshilerin tań­daı aldy. Bul Qazaqstan Respýblı­kasy­nyń Ulttyq elektr toraby (UET) arqyly elektr energııasyn jetkizýge KEGOC-tiń biryńǵaı tarıfi engizilýiniń nátıjesinde múmkin boldy.

Elektr energııasy men qýaty­nyń kóterme naryǵyn (EQKN) en­gizýdiń jáne ony ári qaraı damy­týdyń arqasynda elimizdiń elektr energetıkasy salasynyń turaqty jumys isteýi qamtamasyz etildi. Iаǵnı Qazaqstan Respýblıkasy Birtu­tas energetıkalyq júıe­sin­de generasııanyń/elektr tutyný­dyń aǵymdaǵy teńgerimderin qa­lyp­tastyrý jáne oryndaý, res­pýb­lıka ekonomıkasy men halqyn elektrmen senimdi jabdyqtaý múmkin boldy.

Sonymen qatar KEGOC ıelik etetin jáne basqaratyn Qazaq­stannyń Ulttyq elektr tora­by quramyna kiretin elektr jelisi­niń negizgi aktıvteri – áýelik elektr jetkizý jelileri (ÁJ) men kerneýi 500 jáne 220 kV qosalqy stansalardyń (QS) ótken ǵasyrdyń jetpisinshi-sekseninshi jyldary salynǵanyn eske salǵym keledi. Sondyqtan, alǵashqy qurylǵan kúnderden bastap kompanııa elektr jelilik obektilerdiń ınfraquryly­myn túbegeıli jańǵyrtýǵa jáne damytýǵa baǵyttalǵan jobalardy iske asyra bastady. 2000 jyly KEGOC «Qazaqstannyń Ult­tyq elektr torabyn jańǵyrtý, I, II kezeń» jobasyn iske asyrýǵa kiristi. Joba eki kezeńge bólinip, 2015 jyly aıaqtaldy.

Atalǵan joba aıasynda joǵary volt­ty jabdyqtar, relelik qor­ǵaý jáne avarııaǵa qarsy avtomatı­ka aýystyryldy, joǵarǵy, orta jáne qosalqy stansa deń­geıin­degi monıtorıng jáne bas­qarý júıeleri, kommersııalyq esepke alý júıesi, spýtnıktik baı­la­nys júıeleri jáne álem­dik jetekshi óndirýshilerdiń (SIEMENS, ABB, GE jáne t.b.) basqa da tehn­o­logııalyq júıeleri ornatyldy.

2004 jyldan bastap 2019 jylǵa deıingi kezeńde «Qazaqstan­nyń Soltústik – Ońtústik tran­zıtiniń 500 kV ekinshi jelisin salý», «Qazaqstan Ulttyq elektr torabyna kerneýi 500, 220 kV jelilerimen qosa otyryp, 500 kV Alma qosalqy stansasyn salý», «Moınaq GES qýatyn berý», «OBTQ-Osakarovka 220 kV ÁJ rekonstrýksııalaý», «Ekibastuz–Shúlbi SES – О́skemen, 1 kezeń» jáne «Shúlbi GES-i – Aqtoǵaı – Taldyqorǵan – Alma, 2 kezeń», «Ekibastuz – Shúlbi GES-i – О́skemen, 1 kezeń», eki kezeń­nen turatyn «Soltústik – Shy­ǵys – Ońtústik 500 kV tranzıt jeli­sin salý», «Pavlodar energııa to­ra­by­nyń Qazaqstan BEJ-imen baı­la­ny­syn kúsheıtý» sııaqty iri elektr jelilik jobalary iske asyryldy.

Nátıjesinde, shaǵyn stansa jabdyqtarynyń 80 paıyzy jańartyldy, kerneýi 500-220 kV 4000 kılometrge jýyq elektr jetkizý jelileri salyndy, 500 kV kerneý klasynyń jańa «Alma», «Aqtoǵaı», «Semeı» jáne «Taldyqorǵan» qosalqy stansalary paıdalanýǵa berildi. Bul, tutastaı alǵanda, tutyný­shylardy elektr energııasymen jabdyqtaýdyń senimdiligi men sapasyn aıtarlyqtaı arttyrdy.

Qazirgi ýaqytta «KEGOC» AQ – ulttyq elektr toraptarynyń aktıv­terin ıelengen jáne basqa­ratyn eldiń basty elektr jelilik kompanııasy. Onyń balansynda kerneýi 220-1150 kV, jalpy uzyndyǵy 26,9 myń kılometr elektr jetkizý jelileri jáne ulttyq elektr torabyn quraıtyn transformatorlardyń belgilengen qýaty 38,7 GVA-dan asatyn 81 elektr qosalqy stansasy bar. Kompanııada 4 myńdaı adam jumys isteıdi.

2004 jyldan bastap «KEGOC» AQ Qazaqstan Respýblıkasy Birtutas energetıkalyq júıesiniń Júıelik operatory qyzmetin atqaryp keledi. Sonymen qatar kórshiles memleketterdiń energııa júıelerimen qatarlas jumys rejimderin basqarý jáne turaq­tylyǵyn qamtamasyz etý bo­ıynsha oıdaǵydaı ózara is-qımyl jasaıdy. Bul qazirgi jaǵdaıda da eldiń energııa júıesiniń turaqty jumysy úshin mańyzdy.

– Qazirgi ýaqytta elimizdiń elektr energetıka salasynda qandaı iri ınvestısııalyq jobalar iske asyrylyp jatyr?

– Iri aýqymdy ınvestısııalyq jobalardy iske asyrý jalǵasty­rylyp jatyr. Osy jyly biz KEGOC-tyń «Aqtóbe JET», «Batys JET» jáne «Sarybaı JET» fılıaldarynda 220-500 kV áýelik elektr jetkizý jeli­lerin rekonstrýksııalaý jobasy­nyń birinshi kezeńin aıaqtaý­dy jos­parlap otyrmyz. Bul joba­nyń maqsaty – qyzmet etýdiń norma­tıvtik merzimine jetken jáne taıaýdaǵy jyldary jetetin qolda­nystaǵy áýelik elektr jetkizý jelilerin rekonstrýksııalaý.

Sondaı-aq bıyl Túrkistan qalasyn syrttan elektrmen jab­dyqtaý shemasyn kúsheıtý aıasynda 220 kV «Ortalyq» qosal­qy stansasyn salý jobasy aıaq­ta­latyn bolady. Bul joba atal­ǵan óńirde elektr energııa­syn tutynýdyń boljamdy aıtar­lyq­taı ósýin eskere otyryp, Túrki­stan energııa torabynda qosymsha elektrmen jabdyqtaý ortalyǵyn qurýǵa baǵyttalǵan.

Taǵy bir mańyzdy joba eli­mizdiń batysynda iske asyrylý­da. Ol –  aıaqtalý merzimi 2023 jyl bolyp belgilengen «Qazaq­stan Batys aımaǵynyń elektr jelisin kúsheıtý» jobasy. Bul joba respýblıkanyń batys ob­l­ys­­tary arasyndaǵy 220 kV elektr jelilerin kúsheıte otyryp, Qazaqstannyń Birtutas ener­ge­tıkalyq júıesiniń Batys aımaǵy tutynýshylaryn elektrmen jabdyqtaý senimdiligin arttyrýǵa baǵyttalyp otyr.

Budan bólek, biz «Batys Qazaq­stannyń energııa júıesin Qazaqstan Birtutas energetı­kalyq júıesimen biriktirý», «Qazaq­stannyń Birtutas energetıkalyq júıesiniń Ońtústik aımaǵynyń elektr jelisin kúsheıtý» sııaqty birqatar perspektıvaly jobalardy iske asyrý múmkindigin pysyqtaý ústindemiz.

– Kompanııanyń óndiristik kórsetkishteri jaıly ne aıtasyz?

– KEGOC qyzmetterin tutyný­shylar bolyp sanalatyn zańdy tulǵalar –  energııa óndirýshi, energııa jetkizýshi, energııamen jabdyqtaýshy uıymdar jáne ónerkásiptik kásiporyndar. 2021 jyly kóterme saýda naryǵynyń sýbektilerine júıelik qyzmet­ter jasalǵan sharttarǵa jáne tutynýshylardyń ótinimderine sáıkes tolyq kólemde kórsetildi.

Atap aıtqanda, birinshiden, byltyr Ulttyq elektr toraby arqyly elektr energııasyn jet­kizý jónindegi qyzmetterdiń naq­ty kólemi 54,65 mlrd kVtsa­ǵat­ty qurady, bul 2020 jylǵy kór­setkishten 8,5 mlrd kVtsaǵatqa nemese 18,4 paıyzǵa joǵary.

Ekinshiden, ótken jyly jelige bosatýdy jáne elektr energııasyn tutynýdy tehnıkalyq dıspet­cherlendirý boıynsha kórsetilgen qyzmetterdiń naqty kólemi 105,04 mlrd kVtsaǵatty qurady, bul 2020 jylǵymen salystyrǵanda 6,05 mlrd kVtsaǵat nemese 6,11 paıyz joǵary.

Úshinshiden, 2021 jyly elektr energııasyn óndirý-tutynýdy teńgerimdeýdi uıymdastyrý bo­ıynsha qyzmetterdiń naqty kólemi 205,15 mlrd kVtsaǵatty qurady, bul 2020 jylǵy kórsetkishten 12,29 mlrd kVtsaǵat nemese 6,37 paıyz joǵary.

– Kompanııa elektr energetıkasy salasyndaǵy zamanaýı SMART GRID baǵyty boıynsha qandaı jumystar atqaryp jatyr?

– Bul baǵytta belsendi ju­mys júrgizýdemiz. Jalpy, kom­pa­nııanyń ınvestısııalyq qyz­meti KEGOC-tyń elimizdiń elektr energetıkasy salasyna ınno­va­sııalar engizýde negizgi jetek­shige aınalýyna múmkindik berdi. Jobalardy iske asyrý bary­synda álemdegi úzdik energe­tı­kalyq jabdyqtardy óndirýshi­ler­diń zamanaýı tehnologııalary qoldanyldy. Jańǵyrtý keze­ńinde kompanııa kóptegen tehnolo­gııa­lyq prosesti avtomattandyrdy.

SMART GRID jelisi árbir elde qoldanystaǵy topologııany jáne elektr energııasy nary­ǵy­nyń jaǵdaılaryn eskere oty­ryp qoldanylatynyn atap aıtqym keledi. Ádette, SMART GRID engizý tujyrymdamasy energe­tıkalyq júıeniń barlyq qatysý­shysynyń – generasııanyń, elektr ener­gııasyn berý jáne taratý sek­torynyń jáne, árıne, tutyný­shylardyń ıntegrasııasynan teh­nıkalyq-ekonomıkalyq paıda alýdy bildiredi. Bul senimdilik pen qaýipsizdiktiń joǵary deńgeıin qamtamasyz etedi.

2019-2021 jyldar kezeńinde bizdiń kompanııa «Qazaqstannyń Birtutas energetıkalyq júıesi rejimderin basqarýdy avtomattandyrý» jobasyn iske asyrdy. Bul joba «Sıfrly Qazaqstan» mem­lekettik baǵdarlamasyna engi­zildi. Ol úsh quramdastan turady:

Birinshi. Avarııaǵa qarsy avtomatıkanyń ortalyq­tandyrylǵan júıesi (AAOJ);

Ekinshi. Jıilik pen qýatty retteý avtomatıkasy (JQRA);

Úshinshi. Sınhrofazorlyq tehnologııalar negizinde monıtorıng jáne basqarý júıesi (WAMS/WACS).

Belsendi-beıimdi Ulttyq elektr toraby, tutastaı alǵanda, Qazaqstannyń zııatkerlik energııa júıesiniń ózegi bolýǵa tıis.

Búgingi tańda KEGOC-tyń qosalqy stansalarynda relelik qo­rǵaý jáne avtomatıkalyq mık­ro­prosessorlyq qurylǵylar, dıspetcherlik baqylaý jáne derekterdi jınaý júıeleri, elektr energııasyn kommersııalyq esepke alýdyń avtomattandyrylǵan júıesi, basqarylatyn 500 kV shýnttaýshy reaktorlar, fazalyq burylmaly qurylǵylar, tal­shyqtyq-optıkalyq baılanys arnalary ornatylǵan.

Perspektıvada KEGOC jańar­tylatyn energııa kózderi (JEK) obektileriniń generasııasyn boljaý, JEK generasııasynyń aýytqýyn óteýdi qamtamasyz etý jáne tutastaı energııa júıesindegi retteý qýatyn ulǵaıtý úshin elektr energııasy jınaqtaýyshtarynyń qoldanylýyn zertteý boıynsha bastapqy jobalardy iske asyrýdy josparlap otyr.

– Kompanııanyń 25 jyldyq qyz­metindegi eń bir este qalar­lyq sátter týraly ne aıtar edińiz?      

– Kez kelgen uıymnyń qyzmeti tek óndiristik mindetterdi oryndaýmen  shektelmeıtini belgili.

1997 jyly «KEGOC» AQ-nyń qurylýymen bir mezgilde Reseı BEJ-i, Qazaqstan BEJ-i jáne Ortalyq Azııa BEJ-iniń qatarlas jumys isteýin qalpyna keltirý pro­sesi bastalǵan bolatyn. Qazaq­stannyń elektr energetıka salasynda júrgizilgen reformalar elektr energııasynyń ashyq básekeli naryǵyn uıymdastyrýǵa, tólem jasamaý problemasyn sheshýge jáne shekaralas elderdiń energııa júıelerimen qatarlas jumys isteýdi qalpyna keltirýge naqty alǵysharttar jasaýǵa múmkindik berdi. TMD Elektr energetıkalyq keńesi aıasynda tarap­tardyń ózara is-qımyl jasaýy mańyzdy ról atqardy. Osy sa­lalyq alańda biz ortaq qory­tyn­dylar jasap, birlesken jumys­qa qatysty ártúrli máseleler boıynsha biryńǵaı sheshimder tabamyz.

Bul rette TMD Elektr ener­getıkalyq keńesi alańynyń arqa­synda Qazaqstan, Reseı, Qyrǵyz­stan jáne О́zbekstannyń energııa júıelerin biriktirý júzege asyrylǵanyn aıtqan jón.

Qatarlas jumysty úılestirý jáne kelisilgen is-qımyldardy qamtamasyz etý maqsatynda 2003 jyly «KEGOC» AQ-nyń tikeleı uıytqy bolýymen Qazaq­stan О́zbekstan, Qyrǵyzstan jáne Tájikstannyń ulttyq energetı­kalyq kompanııalarynyń bastaryn qosqan Ortalyq Azııanyń Elektr energetıkalyq úılestirý keńesin (OA EÚK) qurýdyń bas­tamashysy boldy. Qazirgi ýa­qytta Qazaqstannyń Birtutas energetıkalyq júıesi Reseı BEJ-imen jáne Qyrǵyzstan men О́zbekstannyń energııa júıelerin qamtıtyn Ortalyq Azııa BEJ-men qatarlas jumys isteıdi.

KEGOC elektr energetıkasy salasyn damytýdyń úılestirilgen strategııasyn qalyptastyrý, elektr energetıkasy júıesiniń jumys  tıimdiligin arttyrý, kórshi mem­leketterdiń elektr energe­tı­kalyq júıelerimen qatarlas jumys isteýdiń artyqshylyq­taryn paıdalaný arqyly tutyný­shy­lardy elektrmen senimdi jabdyq­taýdy qamtamasyz etý jáne TMD men Eýrazııada ortaq elektr energetıkalyq naryq qurý maqsatynda TMD Elektr ener­getıkalyq keńesiniń jumysyna belsene qatysady.

Halyqaralyq qyzmetke kele­tin bolsaq, bizdiń kompanııa EUROELECTRIC Qaýymdas­tyǵy­nyń, Dúnıejúzilik energetıkalyq ke­ńes­tiń, sondaı-aq joǵary ker­neý­li úlken elektr júıeleri jónindegi Halyqaralyq keńes – CIGRE-niń jumysyna belsene qatysady.

Budan basqa, qoldanystaǵy obektilerdi jańǵyrtý jáne jańa obektilerdi salý jónindegi birqatar iri jobalardy iske asyrý barysynda KEGOC Halyqaralyq Qaıta Qurý jáne Damý Banki (HQDB) men Eýropalyq Qaıta Qurý jáne Damý Bankiniń (EQDB) qaryz qarajatyn tartý arqyly halyqaralyq qarjy ınstıtýttarymen yntymaqtasyp otyr.

Qazirgi ýaqytta kompanııamyz­dyń aksııalary onyń turaqty qarjylyq jaǵdaıynyń shynaıy kórsetkishine aınaldy. Bul aksııa­lar keıingi jyldary Qazaqstan qor bırjasyndaǵy neǵurlym tartymdy baǵaly qaǵazdardyń biri bolyp sanalady. 2014 jyly «Halyqtyq IPO» baǵdarlamasy iske qosylǵan sátten bastap kompanııa aksııalarynyń jıyntyq naryqtyq quny 370 paıyzdan astamǵa, ıaǵnı 131 mlrd teńgeden 486 mlrd teńgege deıin ósti. Osylaısha, aksıonerlerdiń tabysy da eselep artty.

Jumys berýshi kompanııa­lar­dyń arasynda kóshbasshy retinde tanylǵan KEGOC personaldy damytý baǵytynda udaıy kóp jumys atqaryp keledi. Olar – biliktilikti arttyrý baǵdarlamalary, jańa jabdyqtarmen jumys isteýge úıretý, kásibı sheberlik konkýrs­tary, sportpen aınalysý úshin jaǵdaı týǵyzý, jaqsy áleýmettik paket, qyzmetkerlerdiń otbasylaryna qamqorlyq jasaý, ardagerler men zeınetkerlerge qurmet pen qoldaý kórsetý. Bul tizimdi jalǵastyra berýge bolady.

– Qazirgi almaǵaıyp zamanda kompanııanyń aldynda qandaı syn-qaterler men mańyzdy mindetter tur?

– Búgingi tańda Qazaqstannyń Birtutas energetıkalyq júıesi úshin eleýli syn-qaterlerdiń biri – manevrlik qýattardyń tapshylyǵy. О́ndirýshi qýattar qurylymyndaǵy tapshylyqtyń sebebi – tómen manevrlik elektr stansalarynyń (negizinen, kómir stansalary) úlesi tym úlken ekeninde. Buǵan qosa kóptegen elektr stansasy qýat rezervi bar bolsa da, tehnologııalyq sebepter boıynsha energııa júıesindegi qýat teńgerimin retteýge qatysa almaıdy (gaz elektr stansalaryndaǵy otyn boıynsha shekteýler, sý rejimi boıynsha GES-tegi shekteýler, jylý rejimi boıynsha jylý elektr ortalyqtaryndaǵy shekteýler).

Elektr stansalarynyń ón­dirýshi jabdyqtarynyń tozý deńgeıiniń joǵarylyǵy taǵy bir problema bolyp otyr. Bul josparly jáne avarııalyq jóndeýlerdiń sany men merziminiń uzaqtyǵynyń artýyna alyp keledi. Osynyń sal­darynan Qazaqstannyń Bir­tutas energetıkalyq júıesi­niń  teńgerimdik senimdiligi tómen­deıdi. Munyń ózi Qazaqstan – Reseı qýat aǵyndary saldosynyń sharttyq kólemderden eleýli aýytqýyna ákeledi. Sol sebeppen kompanııamyz qosymsha shy­ǵyndarǵa tap bolady.

Generasııalaýshy jabdyq­tardyń tozýynyń odan ári ul­ǵaıýyn jáne generasııanyń turaq­syzdyǵymen erekshelenetin jańartylatyn energııa kózderi (JEK) úlesiniń ósýin eskersek, elimizdiń energııa júıesindegi teńgerimdi qamtamasyz etý tipti kúrdelene túsetini anyq. Osyndaı jaǵdaıda jańa manevrlik elektr stansalaryn salý qajettiligi jáne KEGOC iske asyrǵan jıilik pen qýatty avtomatty retteý júıesi (JQAR) jobasynyń mańyzdylyǵy artyp otyr.

Elimizdiń Energetıka mı­nıstr­ligi Qazaqstannyń Birtu­tas energetıkalyq júıesiniń elektr energııasy men qýatynyń 2035 jylǵa deıingi boljamdy teńgerimin bekitti. Atalǵan júıede perspektıvaly energııa tutynýdy qamtý úshin 2035 jylǵa qaraı shamamen 17,5 GVt jańa óndirýshi qýattardy engizý josparlanyp otyr. Olardyń qurylymynda ártúrli tehnologııalar jáne olardy ornalastyrý oryndary usynylǵan. Osyǵan baılanysty KEGOC Ulttyq elektr torabyn damytýdyń boljamdy modelin ázirleýge kiristi. UET-ti aýqymdy jańǵyrtý elektr energııasynyń qajetti óńiraralyq jáne memleketaralyq aǵyndaryn qamtamasyz ete otyryp, jańa óndirýshi qýattardy iske qosýmen úılestirilýge tıis.

Ulttyq elektr torabynyń bolashaq konfıgýrasııasy Smart Grid zamanaýı tehnologııalaryn paıdalaný arqyly Batys energetıka aımaǵyn Qazaqstannyń Birtutas energetıkalyq júıesi­men biriktirýge jáne Ońtústik energetıka aımaǵyn kúsheıtýge jaǵdaı jasaı otyryp, eldiń ener­ge­tıkalyq qaýipsizdigin nyǵaıtýǵa, sondaı-aq qajetti jelilik ınfraqurylymdy salý jáne energııany óndirý júıesin engizý arqyly Jońǵar qaqpasy men Shelek dáliziniń biregeı jel áleýetin qosa alǵanda, eldiń batys, shyǵys jáne ońtústik óńirleriniń jańartylatyn energııa kózderin energııa teńgerimine keń aýqymdy tartýdy qamtamasyz etýge tıis. 

– Áńgimeńizge rahmet.

Áńgimelesken

Káribaı MUSYRMAN,

«Egemen Qazaqstan»